Peningamál - 01.06.2005, Qupperneq 45

Fyrir hönd bankastjórnar Seðlabanka Íslands býð ég ykkur velkomin á
44. ársfund bankans. Reikningar bankans fyrir árið 2004 hafa í dag
verið staðfestir af forsætisráðherra. Ársskýrsla bankans hefur verið
gefin út, og þar er að finna yfirlit yfir starfsemi bankans og afkomu
auk greinargerðar um stefnu hans og aðgerðir í peningamálum, um
fjármálakerfi, fjármálastöðugleika og fjármálamarkaði, svo og það
sem helst einkenndi efnahagsframvindu liðins árs.
Stöðugt verðlag er meginmarkmið peningastefnunnar
Samkvæmt lögum um Seðlabanka Íslands, sem gengu í gildi fyrir fjór-
um árum, skal stöðugt verðlag vera meginmarkmið við stjórn pen-
ingamála. Í yfirlýsingu ríkisstjórnar og Seðlabanka hinn 27. mars 2001
er bankanum sett verðbólgumarkmið, þ.e. að stefnt skuli að því að
árleg verðbólga reiknuð sem hækkun á vísitölu neysluverðs verði að
jafnaði sem næst 2½%. Með því að stöðugt verðlag er meginmark-
mið verður peningastefnunni ekki beitt í öðrum efnahagslegum til-
gangi, svo sem til þess að ná jöfnuði í viðskiptum við útlönd, halda
uppi mikilli atvinnu eða tilteknu gengi íslenskrar krónu – nema að því
marki sem slíkt samrýmist verðbólgumarkmiði bankans.
Verðbólga yfir þolmörk í febrúar 2005
Verðbólga jókst verulega á árinu 2004, en hún hafði verið nálægt
2½% markinu eða lítillega undir því frá árslokum 2002. Hún varð 4%
frá upphafi til loka liðins árs. Nú í byrjun mars mældist verðbólga
4,7%, en í febrúar fór hún yfir þau 4% þolmörk sem lýst er í áður-
nefndri yfirlýsingu Seðlabanka og ríkisstjórnar frá því í mars 2001.
Þegar þessi þolmörk eru rofin ber bankanum að senda ríkisstjórn
greinargerð sem birt er opinberlega. Í henni skal koma fram mat
bankans á ástæðum fráviksins, hvernig hann hyggst bregðast við og
hve langan tíma hann telur það munu taka að ná settu verðbólgu-
marki að nýju. Slík greinargerð var send ríkisstjórninni 18. febrúar sl.
og birt sama dag.
Meira umfang stóriðjuframkvæmda og kerfisbreytingar á
íbúðalánamarkaði valda aukinni eftirspurn innanlands og örva
verðbólgu
Vaxandi verðbólga að undanförnu á sér nokkrar skýringar. Miklar
stóriðjuframkvæmdir hafa aukið eftirspurnarálag í þjóðfélaginu. Fram-
kvæmdir við virkjanir og álbræðslur leggjast þyngra á þetta ár en áður
var talið og ná hámarki í ár, en ekki á næsta ári eins og fyrr var búist
Birgir Ísl. Gunnarsson
bankastjóri og formaður bankastjórnar Seðlabanka Íslands
Árangursrík efnahagsstjórn má ekki víkja fyrir
skammtímalausnum
Ræða flutt á ársfundi Seðlabanka Íslands 30. mars 2005
J MM J S N J MM J S N J MM J S N J MM J S N J MM J S N
2001 2002 2003 2004 2005
0
2
4
6
8
10
12
14
16
12 mánaða breyting (%)
Vísitala neysluverðs
Húsnæðisliður
Verðbólgumarkmið Seðlabankans

Vísitala neysluverðs og húsnæðisliður hennar
janúar 2001 - mars 2005
Mynd 1
Heimild: Hagstofa Íslands.