Peningamál - 01.11.2007, Qupperneq 24

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
3
24
hafa að verulegu leyti gengið til baka, en álag íslensku bankanna hefur
ekki lækkað samsvarandi og jafnvel hækkað. Allir íslensku bankarnir
hafa farið í skuldabréfaútboð síðan álagið hækkaði og voru kjörin
lakari en buðust undanfarin misseri. Á sama tíma og skuldatrygg-
ingarálag hefur hækkað hefur almennt áhættuálag á LIBOR-vexti
einnig hækkað. Því má gera ráð fyrir að fjármögnunarkostnaður
innlendra fjármálafyrirtækja á alþjóðlegum mörkuðum hafi almennt
hækkað þrátt fyrir væntingar um lækkandi vexti á bandarískum og
evrópskum skuldabréfum.
Minnkandi áhugi á vaxtamunarviðskiptum
samhliða endurmati á áhættu
Stærsti gjalddagi jöklabréfa frá upphafi útgáfu þeirra var í september
sl. Áhrifin á krónuna voru vart merkjanleg. Fyrir því eru eflaust tvær
ástæður. Í fyrsta lagi hafði gengi krónunnar lækkað töluvert í ágúst,
en það gæti bent til þess að einhverjir hafi losað um krónustöður fyrr
en ella þegar órói jókst á alþjóðlegum fjármálamörkuðum. Í öðru lagi
kann stór hluti jöklabréfa á gjalddaga í september að hafa verið endur-
fjármagnaður fyrir gjalddagana, enda jókst útgáfa jöklabréfa í ágúst-
mánuði. Útgáfa erlendra skuldabréfa í íslenskum krónum umfram
innlausn hefur numið rúmum 100 ma.kr. það sem af er þessu ári en
útistandandi fjárhæð þeirra dróst saman á þriðja fjórðungi ársins.
Einnig er hugsanlegt að fjárfestar í vaxtamunarviðskiptum telji
innlend verðbréf áhættumeiri en áður og sækist því eftir styttri skuld-
bindingum sem auðvelt er að losa með stuttum fyrirvara. Aukning í
veðlánum Seðlabankans gæti bent til þess að einhver hluti þessara
aðila hafi ákveðið að taka stöðu í íslensku krónunni í gegnum pen-
ingamarkaðinn.
Hræringar á fjármálamörkuðum víða um heim gætu minnkað
áhuga á vaxtamunarviðskiptum sökum endurmats á áhættu. Vaxta-
munur að teknu tilliti til vænts gengisflökts dróst saman í ágúst og fram
í september en það bendir til þess að hvati til slíkra viðskipta hafi minnk-
að. Frá því í september hefur hann þó aukist á ný og gengi krónunnar
styrkst samhliða. Framvirk gjaldeyrisstaða bankanna gefur vísbendingu
um stöðutöku í krónunni og hefur þróun hennar fylgt framvindu vaxta-
munarins þegar hann er leiðréttur með tilliti til vænts gengisflökts (sjá
mynd III-6). Eins og nánar er fjallað um í kaflanum Fjármálamarkaðir
og aðgerðir Seðlabankans lækkaði framvirka staðan ört í byrjun ágúst
en hækkaði undir lok mánaðarins þegar óróann tók að lægja. Þegar
snarpar breytingar hafa orðið á vaxtamun að teknu tilliti til vænts gengis-
flökts hefur velta á gjaldeyrismarkaði jafnframt aukist.
Verðtryggðir vextir íbúðalána hafa hækkað
Vextir á nýjum íbúðalánum hafa hækkað frá útgáfu síðustu Peningamála.
Útlánsvextir Íbúðalánasjóðs virðast hafa verið töluvert lægri en ávöxt-
unarkrafa á markaði hefur gefið tilefni til, auk þess sem sjóðurinn hefur
um nokkurt skeið einungis tekið tilboðum í lengsta flokk íbúðabréfa
(sjá mynd III-7), þar sem ávöxtunin er lægst. Hefur það dregið úr
áhrifum stýrivaxtahækkana á kjör verðtryggðra útlána til heimila.
Viðskiptabankarnir höfðu einnig haldið útlánsvöxtum á íbúðalánum
lægri en ella sökum samkeppni við Íbúðalánasjóð. Svo virðist sem það
Punktar
Mynd III-4
Skuldatryggingar íslenskra banka
og vísitala evrópskra fjármálafyrirtækja
Daglegar tölur 8. júlí 2006 - 30. október 2007
Heimildir: Bloomberg, Reuters.
Kaupþing
Glitnir
Landsbanki
Vísitala evrópskra fjármálafyrirtækja
0
20
40
60
80
100
120
140
160
2006 2007
Tilkynntar útgáfur erlendra skuldabréfa (v. ás)
Á gjalddaga (v. ás)
Útistandandi erlend skuldabréf (h. ás)
1. Gögn til og með 30. október 2007.
Heimildir: Reuters, Seðlabanki Íslands.
Ma.kr.
Mynd III-5
Erlend skuldabréfaútgáfa í krónum1
Mánaðarlegar tölur ágúst 2005 - október 2007
% af VLF
-100
-80
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
-4
2
8
14
20
26
32
38
44
50
‘1120102009200820072006‘05
1. Hlutfall þriggja mánaða vaxtamunar á peningamarkaði á Íslandi og
evrusvæði af afleiddu flökti á ISK/EUR-valrétti.
Heimildir: Bloomberg, Seðlabanki Íslands.
Mynd III-6
Vaxtamunur að teknu tilliti til gengisflökts1
og framvirk gjaldeyrisstaða bankanna
Mánaðarlegar tölur janúar 2006 - september 2007
%
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0
20072006
340
420
500
580
660
740
820
Ma.kr.
Vaxtamunur að teknu tilliti til gengisflökts (v. ás)
Framvirk gjaldeyrisstaða bankanna (h. ás)