Peningamál - 01.11.2007, Síða 28

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
3
28
ust nær stýrivaxtaferli bankans. Þetta varð enn skýrara eftir birtingu
stýrivaxtaferilsins í Peningamálum 2007/2 í júlí sl. Þá lýsti bankinn
því yfi r að horfur væru á að vaxtalækkun seinkaði um hálft ár frá því
sem gefi ð var til kynna í mars þar sem verðbólguhorfur höfðu heldur
versnað. Væntingar markaðsaðila löguðust smám saman að end-
urskoðuðum stýrivaxtaferli og urðu meira samstíga stýrivaxtaferli
bankans út næsta ár.2 Þá fer smám saman að draga í sundur með
vaxtaferli bankans og væntingum markaðsaðila. Það kemur ekki á
óvart, enda meira svigrúm fyrir mismunandi mat á efnahagshorf-
um eftir því sem horft er lengra fram í tímann. Líklegt er að í lang-
tímavöxtum séu t.d. fólgnar spár um áframhaldandi uppbyggingu
ál- og orkuvera, sem ekki var gert ráð fyrir í grunnspá Seðlabankans í
júlí. Slíkar framkvæmdir myndu óhjákvæmilega þýða hægari lækkun
stýrivaxta en í grunnspá. Jafnframt er mögulegt að markaðsaðilar
vænti þess að gengi krónunnar lækki umfram það sem bankinn gerir
ráð fyrir, sem einnig myndi kalla á hærri vexti en í grunnspánni.
... og miðlunin yfir í aðra vexti hefur styrkst
Upplýsingar í töfl u 1 virðast staðfesta að miðlun peningastefnunnar
yfi r í aðra vexti hefur styrkst eftir að Seðlabankinn hóf að birta eig-
in stýrivaxtaferil. Þótt peningastefnan sé einungis einn af mörgum
þáttum sem hefur áhrif á markaðsvexti og almenna útlánsvexti virð-
ist sem áhrif um allt nafn- og raunvaxtarófi ð séu nú meiri en áður.
Eins og áður var nefnt lækkuðu langtímanafn- og raunvextir jafnvel
á sama tíma og stýrivextir hækkuðu, en að undanförnu hafa bæði
langtímanafn- og raunvextir hækkað þótt stýrivöxtum hafi verið
haldið óbreyttum um nokkurt skeið. Þar gegna væntingar um háa
stýrivexti á næstu misserum líklega lykilhlutverki þótt einnig skipti
máli að breytingar alþjóðlegra fjármálaskilyrða hafa lagst á sömu
sveif.3
2. Samsvarandi breyting hefur átt sér stað á væntingum greiningaraðila en bankinn kannar
reglulega væntingar þeirra um þróun stýrivaxta og birtir í hverju hefti Peningamála.
3. Eins og sjá má hækkuðu langtíma nafn- og raunvextir töluvert í kjölfar Peningamála í
júlí sl. þrátt fyrir að alþjóðlegir langtímavextir færu jafnvel lækkandi. Hins vegar hækkaði
áhættuálag á innlendu bankana á móti.
Tafl a I Vaxtabreytingar í kjölfar vaxtaákvarðana Seðlabankans (prósentur)1

PM 2006/1 PM 2006/2 PM 2006/3 PM 2007/13 PM 2007/2
Stýrivextir 0,75 0,75 0,00 0,00 0,00
3 mánaða millibankavíxlar 0,86 0,19 0,14 0,32 0,45
1 árs ríkisbréf (RIKB 08 0613) -0,03 -0,04 0,03 0,73 0,85
6 ára ríkisbréf (RIKB 13 0517) 0,74 -0,30 0,45 0,27 0,59
7 ára íbúðabréf (HFF 1509 14) -0,12 -0,05 0,09 -0,03 0,20
37 ára íbúðabréf (HFF 1506 44) 0,08 -0,05 0,03 0,04 0,22
Íbúðalánavextir viðskiptabanka2 0,22 0,04 0,00 0,00 0,50

Skuldatryggingar íslenskra viðskiptabanka 0,02 0,03 0,04 -0,06 0,19
3 mánaða millibankavíxlar á evrusvæðinu 0,05 0,14 0,07 0,10 0,13
10 ára ríkisskuldabréf á evrusvæðinu 0,19 -0,23 -0,04 0,12 -0,28
1. Breytingar frá einum degi fyrir vaxtaákvörðun og þar til mánuði síðar. Ástæðan fyrir því að ekki er horft lengra fram í tímann er að þá fara að koma inn áhrif vaxtaákvarðana milli
útgáfu Peningamála. 2. Meðaltal lægstu vaxta á húsnæðislánum Glitnis, Kaupþings og Landsbanka. 3. Hafa verður í huga við túlkun miðlunaráhrifanna í kjölfar Peningamála 2007/1
að lækkun virðisaukaskatts í mars sl. varð til þess að lækka ávöxtunarkröfu verðtryggðra skuldabréfa tímabundið en það hindraði miðlun peningastefnunnar út í langtímaraunvexti
og verðtryggð vaxtakjör tímabundið.
Heimildir: Bloomberg, Reuters EcoWin, Seðlabanki Íslands.