Peningamál - 01.11.2007, Page 46

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
3
46
1. Ítarlega er fjallað um þróun og samsetningu þáttatekna í grein eftir Daníel Svavarsson og
Pétur Örn Sigurðsson (2007), ,,Erlend staða þjóðarbúsins og þáttatekjur”, Peningamál
2007/2, bls. 52-74.
einstakrar fjárfestingar haft mikil áhrif á hverju tímabili.1 Hrein vaxta-
gjöld námu alls um 28% af útflutningstekjum á fyrsta ársfjórðungi en
hækkuðu verulega á öðrum fjórðungi þegar þau samsvöruðu 37% af
útflutningstekjum alls. Aukningin skýrist af neikvæðri þróun hreinn-
ar erlendrar skuldastöðu þjóðarbúsins og óhagstæðari skilyrðum á
erlendum fjármálamörkuðum.
Hreinar erlendar skuldir þjóðarbúsins jukust á öðrum fjórðungi
ársins
Hrein erlend staða þjóðarbúsins versnaði um 133 ma.kr. á öðrum
fjórðungi ársins og hrein erlend skuldastaða öllu meira eða um 184
ma.kr. Þessi skuldasöfnun á sér stað á sama tíma og skilyrði á erlend-
um fjármálamörkuðum hafa versnað til muna. Erlendar eignir og
skuldir þjóðarbúsins hafa aukist gríðarlega á síðustu árum. Hlutfall
hlutafjár og beinnar eignar í erlendum fyrirtækjum í erlenda eigna-
stofninum hefur einnig aukist mikið. Eins og fjallað var um í kafla II
er raungengi krónunnar hátt um þessar mundir. Fari hækkandi vextir
af erlendri skuld þjóðarbúsins saman við verulega gengislækkun krón-
unnar mun það hafa afar neikvæð áhrif á þróun viðskiptajafnaðarins
til skamms tíma.
Horfur um þróun viðskiptahalla lakari en í fyrri spá
Í grunnspá Seðlabankans eykst viðskiptahallinn á spátímabilinu miðað
við fyrri spá. Spáð er að hallinn nemi 18% af landsframleiðslu í ár en
dragist saman á næsta ári og verði þá um 14½% af vergri landsfram-
leiðslu. Í lok spátímans árið 2010 er gert ráð fyrir að jafnvægi verði að
mestu komið á í vöruviðskiptum en í ljósi mikils halla á þáttatekjum
verði viðskiptahalli engu að síður um 10% af landsframleiðslu. Þessi
spá er þó háð mikilli óvissu sakir sveiflukenndrar ávöxtunar hlutafjár
sem gerir það að verkum að stöðugt erfiðara verður að spá fyrir um
þróun þáttatekna. Hlutfallslega litlar breytingar í ávöxtun einstakra
eignaliða geta haft mikil áhrif á þáttatekjujöfnuðinn.
Mynd VII-2
Hreinar vaxta- og arðgreiðslur
í hlutfalli við VLF og útflutningstekjur
1. ársfj. 2000 - 2. ársfj. 2007
% af VLF
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Erlend staða þjóðarbúsins (v. ás)
Hreinar vaxtagreiðslur (h. ás)
0
-30
-60
-90
-120
-150
-180
-210
-240
0
-5
-10
-15
-20
-25
-30
-35
-40
20072006200520042003200220012000
% af útflutningstekjum