Peningamál - 21.05.2014, Síða 18

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
2
18
II Ytri skilyrði og útflutningur
Eins og vænst var náði efnahagsbatinn á heimsvísu viðspyrnu um mið­
bik síðasta árs og búist er við að hann sæki áfram í sig veðrið á næstu
árum en verði þó í auknum mæli drifinn áfram af þróuðum ríkjum.
Horfur um hagvöxt í helstu viðskiptalöndum Íslands eru óbreyttar frá
því í febrúarhefti Peningamála. Óvissa um hagvaxtarhorfur hefur farið
minnkandi, hún er þó enn nokkur og áfram eru taldar meiri líkur á að
hagvexti sé ofspáð fremur en vanspáð. Verðbólga er víða undir mark­
miði og sums staðar er útlit fyrir að svo verði um nokkurt skeið, ekki
síst á evrusvæðinu. Verðlækkun hrávöru og nokkur framleiðsluslaki
hefur stuðlað að mjög lítilli verðbólgu í mörgum löndum. Af þessum
sökum er það helsta verkefni margra seðlabanka að koma verðbólgu
á ný upp í markmið. Horfur um alþjóðaviðskipti hafa vænkast. Horfur
um viðskiptakjör Íslands hafa einnig batnað og er nú gert ráð fyrir
því að þau batni í ár frá fyrra ári eftir að hafa rýrnað samfellt frá
árinu 2010. Horfur eru einnig á meiri vexti útflutnings í ár þar sem
betri horfur í ferðaþjónustu vega þyngra en minni vöxtur útflutnings
á sjávarafurðum. Horfur um útflutningsvöxt á næsta ári hafa einnig
batnað frá febrúarspánni.
Efnahagsbatanum í helstu viðskiptalöndum Íslands óx ásmegin á
seinni árshelmingi í fyrra …
Batinn á evrusvæðinu hefur fest í sessi eftir að 1½ árs samfelldu
samdráttarskeiði lauk á vormánuðum í fyrra (mynd II­1). Síðan hefur
vöxtur innlendrar eftirspurnar í vaxandi mæli lagst á sveif með vexti
utanríkisviðskipta og knúið áfram efnahagsbata. Engu að síður mæld­
ist tæplega ½% samdráttur á árinu í heild í takt við spár en landsfram­
leiðsla dróst saman í níu af sautján ríkjum svæðisins í fyrra. Meginþorra
þeirra þróuðu ríkja þar sem samdráttur átti sér stað á síðasta ári var því
að finna á evrusvæðinu (mynd II­2).
Efnahagsbatanum í Bandaríkjunum og Bretlandi óx örar ásmegin
eftir því sem leið á síðasta ár eins og vænst var og mældist hag­
vöxtur tæplega 2% í báðum ríkjum á árinu (mynd II­3). Í Japan hafa
örvunaraðgerðir í ríkisfjár­ og peningamálum kynt undir hagvöxt og
verðbólgu, en vöxturinn varð þó minni á síðari helmingi ársins en búist
var við. Á Norðurlöndunum var mestur hagvöxtur í fyrra í Noregi, um
2%, en á bilinu ½­1½% í Danmörku og Svíþjóð, og 1½% samdráttur
mældist í Finnlandi. Heilt á litið mældist 0,8% hagvöxtur í helstu við­
skiptalöndum Íslands í fyrra og eins og búist var við var vöxturinn
umtalsvert sterkari á síðari árshelmingi eða 1,2% en einungis 0,5%
á þeim fyrri.
… og framlag þróaðra ríkja til hagvaxtar í heimsbúskapnum fer
vaxandi
Hagvöxtur í heimsbúskapnum var 3% í fyrra, sem er lítils háttar
lækkun frá fyrra ári. Í aprílspá Alþjóðagjaldeyrissjóðsins er gert ráð fyrir
3,6% hagvexti í ár og 3,9% vexti á því næsta. Það eru nær óbreyttar
horfur frá októberspá sjóðsins en hann væntir þess að framlag þróaðra
ríkja til vaxtarins í heimsbúskapnum hækki í þriðjung og að batinn nái
til fleiri ríkja en áður. Eins og sjá má á mynd II­2 er búist við að þeim
Heimildir: Macrobond, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd II-1
Hagvöxtur meðal viðskiptalanda Íslands
og nokkurra iðnríkja
1. ársfj. 2003 - 1. ársfj. 2014
Bandaríkin
Evrusvæðið
Bretland
Japan
Viðskiptalönd Íslands
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
‘13‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03
Heimild: Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn.
Fjöldi ríkja
< -2%
-2% til -1%
-1% til 0%
0 5 10 15 20 25 30 35
2015
2014
2013
2012
0% til 1%
1% til 2%
> 2%
Mynd II-2
Dreifing hagvaxtar meðal 35 þróaðra ríkja
1
4 13 18
1 7 10 16
7 98353
6 3 3 7 88
1. Byggt á spám 250 stofnana sem vegnar eru saman.
Heimild: Consensus Forecasts.
%
Mynd II-3
Hagvaxtarspár fyrir árin 2014 og 20151
Ágústspá 2013
Októberspá 2013
Janúarspá 2014
Aprílspá 2014
2014 2015
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
Br
et
la
nd
Ba
nd
ar
ík
in
Ja
pa
n
Ev
ru
sv
æ
ði
ð
Br
et
la
nd
Ba
nd
ar
ík
in
Ja
pa
n
Ev
ru
sv
æ
ði
ð