Bændablaðið - 08.05.2014, Síða 1

9. tölublað 2014 Fimmtudagur 8. maí Blað nr. 418 20. árg. Upplag 31.000
Halldór Guðlaugsson með stoltan svartan landnámshana af íslenskum
uppruna. Innfellda mynd Halldórs er af fyrsta parinu sem hann eignaðist
2010. Mynd / HKr.
Umhverfis- og auðlindaráðuneytið og Bændasamtök Íslands vinna að framtíðarlausnum á vanda vegna fugla:
Móta aðgerðaráætlun til að bregðast við
ásókn álfta og gæsa í ræktarlönd bænda
Fundað var í umhverfis- og
auðlindaráðuneytinu á þriðjudag
um mótun aðgerðaráætlunar vegna
ágangs álfta og gæsa á ræktarlönd
bænda. Þar voru meðal annars
kynntar hugmyndir um að hleypa
af stað könnun á næstu vikum
meðal bænda þar sem ætlunin er
að skrásetja umfang vandans í
sveitum landsins.
Jón Geir Pétursson, skrifstofustjóri
á skrifstofu landgæða í umhverfis- og
auðlindaráðuneytinu, segir að talsvert
hafi verið unnið að því hvernig draga
megi sem mest úr tjóni bænda vegna
ágangs frá stækkandi fuglastofnum.
Vandinn sé hins vegar sá að tjónið
hafi ekki verið metið og því sé
erfitt að skilgreina og skipuleggja
viðbrögð þar sem skortur sé að
góðum upplýsingum um vandamálið.
Með þeirri könnun sem nú er verið að
hleypa af stokkunum sé ætlunin að
bæta úr þessu svo
hægt sé að gera
viðbragðsáætlun.
Öflugur
gagnagrunnur
Jón Geir sagði
fundinn á
þriðjudag hafa
verið mjög
gagnlegan. Þar
hefðu verið mættir fulltrúar ráðuneytis,
Umhverfisstofnunar, atvinnuvega-
og nýsköpunarráðuneytis og
Bændasamtaka Íslands. Fyrr í vetur
hefur sami hópur hist á nokkrum
fundum ásamt fulltrúum Fuglaverndar
og Náttúrufræðistofnunar. Sagði
hann að fulltrúar BÍ hafi þar viðrað
hugmyndir um að virkja gagnagrunn
„Bændatorgs“, jörð.is, þar sem
skráðar eru allar upplýsingar bænda
um landnýtingu á sínum jörðum.
Með því að gera umbætur á því kerfi
ættu bændur að geta skilgreint og
skráð allt tjón sem þeir verða fyrir
af völdum villtra fugla og á hvaða
spildum tjón verður.
Sagði Jón Geir að það
skráningarkerfi sem þarna er væri
miklu betra og umfangsmeira en
hann hafi gert sér grein fyrir. Því væri
kjörið að endurbæta það í samstarfi
bænda og umhverfisyfirvalda
svo það gæti nýst bændum og þá
stjórnvöldum um leið til að halda utan
um allt tjón af völdum álfta, gæsa,
eða annarra fugla á ræktarlöndum
bænda. Því þyrfti ekki að leggja út
í flókna vinnu við að upphugsa nýtt
kerfi til að halda utan um þessa hluti
til framtíðar.
„Niðurbrot á upplýsingum sem
þarna eru þegar til staðar er hreint
frábært og öll framsetning. Í þessum
gagnabanka eru kortagrunnar og
túnum er skipt upp í spildur þar
sem ræktun margvíslegra tegunda
er nákvæmlega skráð."
Jón Geir telur einnig að mögulegt
ætti að vera að setja upp í kerfinu
skilgreiningu á því hvaða varnir
bændur nýti sér á einstökum spildum.
Þannig gæti gagnagrunnurinn líka
nýst til að meta hvernig best sé
að bregðast við ásókn fugla á
mismunandi svæðum.
„Eflaust eru til margvíslegar
lausnir til að bregðast við vandanum
og ekki víst að ein lausn henti öllum.
Nýta mætti skráningar í grunninn til
að meta slíkt.
Inn á þessa gátt ættu bændur svo
að geta fært inn upplýsingar um tjón
sem þeir verða fyrir í sumar og haust.
Þannig ættum við strax að geta fengið
upplýsingar sem við þurfum til að
geta stillt nánar upp aðgerðarpakka
til að taka á vandanum og vinna að
lausnum hans til framtíðar. Könnunin
sem nú er meiningin að setja í gang í
samstarfi BÍ og Umhverfisstofnunar
verður því um leið hluti af gagnvirku
upplýsingakerfi.“
Verið að móta lausn til framtíðar
„Þetta á því ekki að verða neitt
átaksverkefni í eitt skipti, heldur vilja
stjórnvöld leggja upp með viðvarandi
viðfangsefni til framtíðar. Það ætti
því að verða hvati fyrir bændur að
skrá þarna inn allar upplýsingar svo
við getum sett fram skynsamlegan
aðgerðarpakka til að vinna eftir.
Með þessu er verið að skipuleggja
og setja viðbrögð við ásókn
villtra fugla í ræktarlönd bænda í
samræmi við annað stuðningskerfi
landbúnaðarins,“ segir Jón Geir
Pétursson. /HKr.
7
Íslenskar landnámshænur
vinsælar í Danmörku
– Um 100 félagar í klúbbi um íslenskar hænur á danskri vefsíðu
Halldór Guðlaugsson, sem er
fæddur í Hvammi í Eyjafirði,
býr nú í þorpinu Nymark
á Fjóni í Danmörku ásamt
eiginkonunni Dorthe Havmøller
Nielsen og Héðni, nýfermdum
syni þeirra. Halldór starfar nú
sem fjósamaður á Fjóni þar sem
mjólkurkýrnar eru eitthvað á
þriðja hundraðið en sinnir ræktun
á íslenskum landnámshænsnum í
frístundum sínum.
„Ég keypti fyrsta parið hér
í nágrenninu, vorið 2010. Við
eftirgrennslan seinna komst ég
að því að þetta par átti ættir að
rekja til innflutnings af nokkrum
eggjum frá Valgerði á Húsatóftum.
Sá innflutningur átti sér stað
einhverjum árum fyrr, ég veit ekki
nákvæmlega, en eggin voru vottuð
af dýralækni svæðisins. Frá þessu
pari er stór hluti minna hænsna
kominn, en auk þess fékk ég tvær
hænur og seinna hana gegnum
kunningja hér. Öll þau hænsni
koma frá búi Jóhönnu Harðardóttur,
fyrrverandi formanns ERL. Ég er
búinn að missa tölu á því hve margir
hafa fengið fugla frá mér. En það
gætu verið um 30 manns, sem síðan
hafa selt áfram frá þeim stofni. Ég
veit líka um aðra einstaklinga sem
hafa fengið egg frá Íslandi á síðustu
árum og hafa verið með til að
dreifa stofni íslenskra hænsna hér í
Danmörku. Það eru nú að verða 100
félagar í klúbbnum um íslenskar
hænur hér á netinu. Sumir þessara
einstaklinga eru ekki búsettir í
Danmörk en svo eru aftur á móti
nokkrir sem ég veit um að hafa
fengið egg/dýr frá mér, sem ekki eru
með í „Islandske Landnamshøns i
Danmark“, eins og vefsíðan heitir.
Ég hef líka verið í sambandi við
sams konar félagsskap í Svíþjóð
og það hafa verið send egg héðan
frá Danmörk til að hjálpa þeim með
ræktunina,“ segir Halldór.
Halldór hefur lagst í töluverðar
rannsóknir á íslensku hænunum
og gerir nú m.a. tilraunir með að
hreinrækta úr sínum stofni ákveðin
litaafbrigði. Telur hann að þessar
tilraunir sýni meðal annars að hvítu
litaafbrigðin í stofninum séu eðlileg
afbrigði út frá brúnum hænum en
stafi ekki af blöndun í fortíðinni við
hvítar ítalskar hænur eins og gjarnan
hefur verið haldið fram. Hann segir
þó erfitt að fullyrða nokkuð um
uppruna og hreinleika þess stofns
sem menn kalla nú landnámshænur,
en eigi að síður sé það skemmtilegt
viðfangsefni að rækta þær. /HKr.
Ein af hamingjusömu hænum Halldórs af íslenskum uppruna með ungana
sína. Þeir skriðu úr eggjum um páskana. Mynd / HKr.
Jón Geir
Pétursson.
Sauðburður byrjaði snemma á
Hlíðarbæ II í Þingvallasveit
23
Valgerður Guðjónsdóttir er
Íslandsmeistari í blómaskreytingum
Oddvitinn prjónaði
peysur á öll nýfædd börn
16