Jökull - 01.12.1959, Blaðsíða 54

Ljósm. Þ. Jósepsson.
Okið úr lofti
Meðfylgjandi mynd er af Okinu og tekin úr
lofti haustið 1957. Sér til suðvesturs. Okið er,
sem kunnugt er, grágrýtisdyngja, frá síðasta
hlýviðrisskeiði kvarteru ísaldarinnar, og nær
1127 metra yfir sjávarmál. Þegar Þorvaldur
Thoroddsen rannsakaði landið lá jökulhetta
yfir öllum dyngjuhvirflinum og er flatarmál
hennar, samkvæmt korti Þorvalds, 35 ferkm. Sam-
kvæmt korti danska herforingjaráðsins frá 1910
er flatarmálið 15 ferkm, en samkvæmt ameríska
kortinu í sama mælikvarða (1:50000) gerðu eftir
flugmyndum, teknum í september og október
1945, er flatarmálið aðeins 7 km2. Þótt þessi
þrjú kort séu alls ekki sambærileg með nokk-
urri nákvæmni, sýnir flatarmálið samkvæmt
þeim hvert stefnir með þennan jökul. Flug-
myndin sýnir, að nú er jökull aðeins norðan í
hvirflinum og gígbarmarnir orðnir jökulvana
svo að sést vel lögun gígsins, sem er greinilega
tvöfaldur og næstum hringlaga, þvermál um
400 metrar.
Auðsætt er, að haldist loftslag enn um sinn
svipað því sem það hefur verið síðustu áratug-
52
ina, fer um jökulinn í Oki sem annan jökul og
stærri, Glámu, sem heita má horfinn með öllu,
þótt enn séu þar nokkrar jökulfannir. Sam-
kvæmt korti Þorvalds er flatarmál Glámu 230
ferkm, samkvæmt korti herforingjaráðs frá 1913
aðeins 4.5 ferkm. A korti Björns Gunnlaugsson-
ar frá 1844 er flatarmál jökulsins mun stærra en
á korti Þorvalds og enn miklu stærri á korti
J. H. H. Knopf’s, sem mældi á Vestfjörðum
1733. Bæði síðastnefndu kortin eru mjög óná-
kvæm — Björn mun aldrei hafa séð Glámu —
en vera má það rétt, að jökull á Glámu hafi
verið stærri á fjórða tug 18. aldar en framan af
19. öld, og ekki er ástæða til að ætla að Gláma
hafi verið mikið minni um sig 1886 en hún er
sýnd á korti Þorvalds.
Það er og næsta táknrænt að tveir stærstu jökl-
arnir, þeirra sem horfið hafa eða eru að hverfa
vegna hitnandi loftslags á þessari öld, skulu
hvorugur bera jökulnafn. Þeir heita aðeins Ok
og Gláma. Líklega hefur hvorugur þessara jökla
verið til á þjóðveldistímanum.
Sigurður Þórarinsson.