Jón á Bægisá - 01.12.2005, Síða 16

Emst Philipson
festu, heldur og langtímum saman fyrir því að verða viðurkenndur - eða
‘þekktur’ einsog hann komst oftast sjálfur að orði.
Þegar þessi skrýtni, slánalegi unglingur með hálflukt augu lagði leið sína
til Konunglega leikhússins, skömmu eftir komuna til Kaupmannahafnar,
hefur víst engum sem sá til hans getað dottið í hug, að þessi undarlega
persóna í brúna slitna kjólnum, sem stóð þarna og horfði dreymnum
augum á húsið, sem þá var markmið allra hans drauma, yrði þegar stundir
liðu stærsta nafn sem danskar bókmenntir hafa nokkurntíma teflt fram.
Og ekki hefði honum heldur sjálfum komið það til hugar. Endaþótt hann
hefði þá þegar samið eitt og annað barnalegt, var markmið hans aðeins
eitt: að fá stöðu við Konunglega leikhúsið. Og hana fékk hann!
En nokkur tími leið þartil það gerðist. Tími sem hlýtur að hafa verið
greyptur í hug hans til æviloka, jafnerfiður og vægðarlaus sem hann var.
Andersen hafði komið innum Vesturport með tíu ríkisdali í vasanum —
umþaðbil 20 [danskar] krónur - og fengið inni í ‘Lífvarðargarðinum’. Nú
var fyrir mestu að útvega sér einhverjar tekjur, en jafnframt fara sparlega
með þessa skildinga. Engu að síður fór Andersen í leikhúsið. Hann fékk
sæti í svonefndri Kramarastúku og sat þar illa klemmdur rnilli húsmæðra
borgarinnar, sem hámuðu í sig brauð með rúllupylsu og vínarbrauð í hlé-
inu. Á næstu mánuðum reyndi hann að smeygja sér inn hjá fólki, sem gæti
hjálpað honum áfram á framabrautinni. Það tókst — þó erfitt væri — og
einnig það má telja til ótrúlegustu hluta!
Öll byrjun er erfið, og hjá Andersen var hún erfiðari en orð fái lýst.
Fyrsta tilraun hans til að komast í samband við hið langþráða leikhús mis-
tókst strax. Iversen prentsmiðjustjóri í Óðinsvéum hafði látið hann fá
meðmælabréf til Önnu Margrétar Schell dansmeyjar, en þar kom hann svo
skrýtilega fram, að hún hélt hann væri hálfruglaður og flýtti sér að vísa
honum á dyr. Næst heimsótti hann Knud Lyhne Rahbek prófessor í
Bakkahúsinu, sem Iversen vinur hans hafði ráðlagt honum að leita til, en
fagurfræðingnum Rahbek leist ekkert á þennan furðufugl og flýtti sér að
ráðleggja honum að tala við leikhússtjórann sjálfan. En ekki fór betur
þegar þangað kom! Leikhússtjórinn Frederik V. Holstein greifi sagði, að
Andersen væri alltof horaður til að verða leikari. „Til þess þarf skrokk!“
einsog flóin er látin segja í Stökkgellunum og styðst þar eftilvill við reynslu
höfundarins. „Kannski ég geti þá komist að sem dansari?“ spurði Andersen
og lét sér hvergi bregða, en bætti við: „Og ef ég fæ stöðu með hundrað
ríkisdala launum, ætti ég að geta fitnað.“ En allt kom fyrir ekki; það var
ekki hægt að nota hann, og Andersen hélt leiðar sinnar í þungu skapi. Góð
vinkona hans, Sofie Hermansen, sem hann hafði kynnst í póstvagninum
frá Óðinsvéum, réð honum til að sæta fyrstu skipsferð heim - það yrði
H
Ó- Jföœpöiá — TÍMARIT ÞÝÐENDA NR. 9 / 2005