Bændablaðið - 03.12.2015, Blaðsíða 38

38 Bændablaðið | Fimmtudagur 3. desember 2015
og verð fyrir mjólk til bænda lækk-
ar. Verðið hefur hrapað á rúmum
sjö mánuðum úr 39 evrusentum á
lítra (tæpar 55 krónur), í 28 sent
(sem svarar um 39 krónum á lítra).“
Á búi Müllers-feðga eru fram-
leiddir 1,6 milljónir lítra af mjólk
á ári. Verðlækkunin á mjólkur-
framleiðslu búsins á ári nemur því
um 176.000 evrum eða sem svar-
ar rúmum 24,8 milljónum króna
(gengi 13. nóvember). Á sama tíma
segir Karsten að framleiðslukostn-
aðurinn hafi farið hækkandi. Það
eina sem hafi lækkað sé dísilolían.

„Þetta er að verða algjört rugl“
„Eina svar okkar við minnkandi
tekjum á hvern lítra er að framleiða
eins mikið og mögulegt er miðað
við þær kýr og mannafla sem við
höfum. Ef við höfum pláss fyrir 20
kýr til viðbótar og bætum þeim við,
þýðir það lengri tíma í mjaltir á dag
sem nemur tvisvar sinnum hálftíma.
Það þýðir 365 vinnustundir á ári og
við höfum ekki efni á að kaupa til
þess starfskraft. Við getum einungis
bætt þeirri vinnu á okkur sjálfa svo
staðan er orðin alvarleg. Þetta er
því að verða algjört rugl. Auðvitað
reyna menn samt að berjast, en ein-
hvern tíma kemur að þeim punkti
að menn gefast upp.“
Stóla á vinnu verktaka
Stór hluti skýringarinnar á því að
feðgarnir séu enn uppistandandi
er að þeir eru lítið að vafstra sjálf-
ir við heyskap og maíssáningu og
þreskingu. Þá vinnu kaupa þeir af
verktökum sem fara milli bæja, en
það kostar sitt. Verktakar sjá líka
um að koma fóðrinu heim að bæ
og ganga frá því í flatgryfjur. Aftur
á móti er búið með vélar til jarð-
ræktar, áburðardreifingar og úðunar
á skordýraeitri og illgresiseyði sem
þykir mjög mikilvægt.
Með eigin vatnsveitu
Til þess að geta lifað af þá ákváðu
Müllers-feðgar að gera hlutina
öðruvísi og reyna að skjóta fleiri
stoðum undir reksturinn. Að öðrum
kosti hefði búið farið á hausinn.
Búið er með eigin vatnsveitu sem
fæst úr 70 metra borholu.
Björguðu rekstrinum með
gas- og raforkuframleiðslu
Farið var út í að framleiða metan-
gas úr kúaskít, kúahlandi og maís.
Með því að nýta síðan gasið til
raforkuframleiðslu tekst þeim að
halda gangandi rekstrinum þrátt
fyrir sífellt verri afkomu af mjólk-
urframleiðslunni. Er svo komið að
gasverkefnið er að skila búinu yfir
50% af tekjum þess.
Er þetta gert í samvinnu við aðra
bændur í nágrenninu undir nafninu
Bio Energie Schwabendorf GmbH
Co. KG. Segir Karsten að í þess-
um félagsskap séu þeir feðgar,
sem eiga meirihlutann í fyrirtæk-
inu og tveir aðrir bændur. Gasið er
síðan hreinsað og nýtt til að knýja
breyttar dísilvélar sem snúa tveim
250 kílówatta rafölum, eða sam-
tals 500 kW. Þær eru í gangi allan
sólarhringinn. Einnig voru settar
sólarsellur á þakið á fjósinu til að
framleiða rafmagn.
Rafmagnið sem til fellur er svo
að mestu selt inn á raforkukerfi
svæðisins.
Vegna hitans sem til fellur við
keyrslu vélanna fellur til mikið
kælivatn. Það er leitt inn í þorpið í
næsta nágrenni þar sem það dugar
til að kynda 75 íbúðarhús.
Nær lyktarlaus lífrænn og
köfnunarefnisríkur áburður
Hratið sem eftir verður í rotþrónum
þegar búið er að vinna gasið er nær
lyktarlaust og því engin vandkvæði
að nýta það sem áburð. Að auki er
það betri áburður en hrein mykja,
því rokgjarnt gasið er ekki lengur
til staðar til að draga köfnunarefni
úr skítnum.
Þótt þeir haldi gasframleiðsl-
unni áfram og jafnvel auki hana til
muna þá þarf ekki allar þessar kýr.
Einungis um 30% af rotnunarmass-
anum sem myndar gasið í söfnunar-
tanknum kemur úr kúaskítnum. Allt
hitt er fengið úr maís. Karsten segir
að einn stærsti plúsinn við að nýta
hratið sem áburð á tún og akra sé
hvað nágrannarnir séu ánægðir með
að vera lausir við skítalyktina.
Öflug ráðgjafarþjónusta
Auk feðganna var mættur á svæðið
vegna heimsóknar Íslendinganna
Uwe Pohlmann, sem er ráðunautur
í nautgriparækt. Hann ráðleggur
bændum ásamt fjórum öðrum
ráðunautum í Hessen varðandi val
á kynbótanautum. Einn ráðunautur
sinnir þó eingöngu ráðgjöf varðandi
gripaeldi til kjötframleiðslu.
Uwe segir að ráðunautarnir
sinni ráðgjöf í ræktun og sölu á
kvígum bæði til innanlandsnota
og til útflutnings. Til að auðvelda
ráðunautum starfið er haldinn mik-
ill gagnabanki sem nær til allrar
nautgriparæktar í Þýskalandi.
Kýr seldar eftir fyrsta burð og
nautkálfar hálfs mánaðar gamlir
Af þessu svæði í Þýskalandi er
mikið flutt út af lifandi kynbót-
argipum, m.a. til Afríku. Frá búi
Müllers-feðga er þó engin kýr seld
fyrr en hún er búin að eiga kálf.
Engar kelfdar kýr eru heldur seldar
frá búinu, hvorki til innanlands-
nota né til útflutnings. Meðalverð
fyrir góða kú á markaði er 1.800 til
2.000 evrur en fyrir bestu kýr getur
verðið verið 3.500 evrur. Karsten
segist selja alla sína nautkálfa hálfs
mánaðar gamla. Fara þeir allir á
markað og eru flestir seldir til
Hollands. /HKr.
Við framleiðslu á metangasinu er einkum notaður maís sem bætt er daglega í
gerjunartank ásamt kúamykju. Til að örva gerjun er notuð hlandfor úr fjósinu
sem leidd er í söfnunartank sem síðan er miðlað í gerjunartankinn. Gerjunar-
Þegar gerjunin er komin í gang myndast 40°C hiti við örvun baktería sem lifa
í tanknum og framleiða metangasið sem stígur upp. Því er síðan dælt burt,
hreinsað og þjappað í stóra gastanka. Þaðan er það svo leitt inn í rafstöð til
að knýja vélar sem framleiða rafmagn.
Með framleiðslu á gasi og bruna þess
til raforkuframleiðslu stórminnkar bú
Müllers -feðganna losun gróðurhúsa-
gastegunda út í andrúmsloftið. Eftir 110
daga í gerjunartanki er mykjan og hratið
af maísnum orðið snautt af metangasi
og eftir stendur áburður sem er um 80%
af umfangi þess sem í tankinn fór.
Uwe Pohlmann, ráðunautur í naut-
griparækt í Hessen í Þýskalandi.
Komið hefur í ljós að hálmur reynist mun betur sem undirburður undir kýr
en gúmmímottur, sem víða eru notaðar, meðal annars í íslenskum fjósum.