Þjóðmál - 01.12.2008, Síða 57

Þjóðmál VETUR 2008 55
hana þegar hún tók sér far með þeim . Hún var
sár yfir þessu og fannst þetta óréttlátt þar sem
hún hefði jú verið með slæðu og því ekki átt
þennan dónaskap skilinn (bls . 30) . Augljóst er
á orðum hennar, að hún telur sig þurfa að nota
slæðuna til að eiga skilda virðingu karlmanna
og því ekki bara spurning um smekk hennar .
Að auki eiga konur ekki að þurfa að bera ábyrgð
á hegðun karlmanna! Hegðunarvandamál af
þessum toga er til staðar hér á Vesturlöndum
líka og þykir konum á okkar slóðum oft nóg
um hvernig karlmenn leyfa sér að koma fram
við þær og stjórnast sú framkoma iðulega af
klæðnaði kvennanna . Fyrir þessu höfum við
reynt að opna augu karla undanfarin ár . Í
nauðgunarmálum er því stundum borið við
að konan hafi verið þannig klædd að hún hafi
kallað þetta yfir sig . Vandamálið er karlanna og
við getum hjálpað til við að opna augu þeirra,
en við getum ekki borið ábyrgð á hegðun
þeirra . Þessu þarf að breyta hér líka, í stað þess
að samþykkja annars staðar .
Leyndarmál látin flakka

Ígrein Þórunnar segir: „Jóhanna fær að heyra leyndarmál á borð við það að sýrlenskar
konur séu snillingar í því að láta karlmenn trúa
því að þeir ráði, þó að þær hafi í raun bæði töglin
og hagldirnar“ . Eitt skýrasta dæm ið um kúgun
kvenna í bókinni er þegar einn viðmælenda
Jóhönnu í Sýrlandi fullyrðir að konur þar í
landi séu ekkert kúgaðar og segir sposk frá því
máli sínu til stuðnings, að tengda móðir hennar
hafi nú verið sú sem hafði töglin og hagldirnar
í sínu hjónabandi . Hún hafi stjórnað og skipað
eiginmanni sínum fyrir verkum og: „Stundum
var honum skipað að hjálpa henni við þvotta
og lægra varð ekki komist …“ En út á við lék
hún hina undir gefnu eiginkonu, svo heiðri
og mannorði eigin mannsins yrði ekki stefnt í
hættu . Í þess um stutta kafla kemur svo margt
fram sem sýnir skýra kúgun: Það að konan þarf
að beita frekju og yfirgangi til að fá karlinn til
að gera eitthvað á heimilinu . Hún getur ekki
komið fram við hann á jafningjagrundvelli og
átt eðlileg og afslöppuð samskipti við hann ef
hún vill virkja hann til heimilisstarfa . Það að
hún þarf að „leika hina undirgefnu eiginkonu“
til að hann njóti mannvirðingar (skítt með
hennar mannvirðingu), segir svo ekki verður
misskilið að þjóðfélagið krefst þess að konur
séu undirgefnar . Einnig að þau störf sem konur
inna af hendi, svo sem eins og að þvo þvotta,
eru talin með því auðvirðilegasta sem hægt er
að taka sér fyrir hendur . Hvernig er hægt að
leyfa sér að sjást yfir svona hluti þegar lagt er
mat á kúgun kvenna í þessum heimshluta?
Alþekkt er að kúgaðir samþykki kúgunina
og telji sig jafnvel velja hana og vilja ekki
að hróflað sé við stöðu mála . Sem dæmi má
nefna að í þrælastríðinu í Bandaríkjunum
var ekki óþekkt að þrælarnir væru mótfallnir
baráttunni sem fram fór fyrir þeirra hönd .
Þegar sóttur var kosningaréttur til handa
konum á Vesturlöndum voru þær ekki allar
hlynntar þeirri baráttu og töldu sig ekkert hafa
með kosningarétt að gera . Frelsi fylgir ábyrgð
sem getur vaxið þeim í augum sem kúgaðir
hafa verið mann fram af manni .
Vonir og væntingar
Jóhanna segir frá konum sem höfðu haft hug myndir um að velja sér maka af
eigin ramm leik og verða ástfangnar . Þegar
þær komust á vissan aldur fóru þær að hafa
áhyggjur þar sem illa gekk að finna mannsefni .
Þá sneru þær við blaðinu og töldu betra að vera
úthlutað einhverjum sem fjölskyldunni þætti
ákjósanlegur . Hugmyndina um ást og eigið
val töldu þær þá ungæðislega og bera vott um
þroskaleysi æskunnar . Það er eins og þær átti sig
ekki á hvað þeim er þröngur stakkur sniðinn .
Hvernig eiga þær að geta fundið mannsefni
sjálfar, þegar þær mega ekki sýna sig (hvorki
ásjónu né innri mann), ekki tala opinskátt
um nokkurn hlut, þar sem þær teljast þá
framhleypnar (sem greinilega þykir mikill ljóður
á ráði kvenmanns) og segjast ekki mega fara á
stefnumót eða mannamót án fylgdar? Hvernig á
nokkur að geta orðið ástfanginn af þeim?