Þjóðmál - 01.12.2008, Qupperneq 93

Þjóðmál VETUR 2008 91
sólarorka eina endurnýjanlega orkulindin sem
getur staðið undir orkuþörf mannkynsins til
ótakmarkaðrar framtíðar . Hún gæti tekið við
þegar kolin þrjóta . Með henni yrði framleitt vetni
og hluti þess notaður til að framleiða rafmagn .
Rafmagn er ekki hægt að geyma í neinum mæli
sem máli skiptir, en vetni er geymanlegt . Af
praktískum ástæðum færi slík vetnisvinnsla með
sólarorku aðallega fram um miðbik jarðar, á hafi
og á landi þar sem vatn er að fá .
Sú hugmynd höfundar að framleiða vetni
á Íslandi með rafgreiningu með raforku úr
vatnsorku og jarðhita sem komi alfarið í stað
innfluttrar olíu ber að mínu mati vott um
undarlegar hugmyndir um sjálfsþurftarbúskap
í orkumálum . Sjálfsþurftar búskapur var ráðandi
í heiminum meðan samgöngur voru á hestum
og hestvögn um á landi og með seglskipum á
sjó . Þá voru flutningar bæði dýrir og ótryggir .
Þetta gjörbreyttist með gufuvélinni sem gerði
mögulegar samgöngur á landi með járnbraut um
og með gufuskipum á sjó . Í framhaldi af því leysti
markaðsbúskapur sjálfsþurftarbúskap af hólmi
að heita má um allan heim . En markaðsbú-
skap ur gengur út á að hver vara sé framleidd
þar sem ódýrast er að framleiða hana en síðan
skiptist menn á vörum . Það útheimtir greiða og
ódýra vöruflutninga milli landa; skilyrði sem nú
á dögum eru fyrir hendi . Við gætum framl eitt
kaffi á Íslandi í gróðurhúsum . En það er mun
ódýr ara að kaupa það frá Brasilíu .
Ég er sammála höfundi um að við munum í
framtíðinni nota vetni á Íslandi í stað innfluttr ar
olíu . En það vetni verður innflutt . Ekki af því að
við getum ekki framleitt það á Íslandi, heldur af
því að það verður ódýrara að flytja það inn . Við
framleiddum vetni á Íslandi í 50 ár en hættum
því af því að það var ódýrara að flytja það inn (í
formi ammóníaks) . Það verður hagkvæmara að
flytja inn vetni og flytja í staðinn út raforku í
formi afurða eins og áls, gagna úr gagnabönkum,
álþynna í rafþétta, kísilflagna í sólarrafala og
þess háttar afurða . Framleiðsla á þessum afurð-
um getur greitt meira fyrir raforkuna en vetnis-
framleiðsla með rafgreiningu .
Þessar og fleiri svipaðar hugmyndir höfund ar
eiga líklega rót sína í því að hann er eðlisfræðing-
ur en ekki verkfræðingur . Verkfræðingur verður
að vera vel að sér í eðlisfræði en það er ekki nóg .
Hann verður líka að hafa í huga hvað hlutirnir
kosta .
Höfundur segir á bls . 204: „Þar sem nóg
framboð er af raforku kann að verða hagkvæmt
að rafgreina, þjappa og geyma vetnið á áfyll-
ingarstöðvunum, sem bæði sparar flutning og
dregur úr óumflýjanlegum leka .“
Hér gleymist að það er ekki nóg að nægi legt
framboð sé af raforku til að þetta sé raun hæf
hugmynd . Verðið á henni verður að vera þannig
að þetta borgi sig . Þetta verð fer eftir því hvað
aðrir eru reiðubúnir til að borga fyrir raforkuna .
Raforkuvinnsla er nú orðin sam keppn is at vinnu-
grein í flestum vestræn um löndum, þar sem raf-
orkan er seld hæst bjóð anda .
Áburðarverksmiðjan í Gufunesi framleiddi
lengi vel vetni með rafgreiningu . Rafmagns-
verðið var talsvert lægra en til þáverandi ÍSAL í
Straumsvík, sem þótti nú ekki hátt . Þar kom að
vetnisvinnslu í Gufunesi var hætt vegna þess að
ódýrara var að flytja ammoníakið sem vetnið var
notað í inn frá útlöndum .
Höfundur á mikið hrós skilið fyrir dugnað
sinn . Ritun bókarinnar hefur kostað mikla
fyrirhöfn með ferðalögum víða um heim . Sú
fyrirhöfn hefur komið sem viðbót við starf hans
sem prófessor við Háskóla Íslands .
Klappstýra útrásarinnar
Guðjón Friðriksson: Saga af forseta – Forsetatíð
Ólafs Ragnars Grímssonar: Útrás, athafnir, átök og
einkamál, Mál og menning, Reykjavík 2008, 608
bls .
Eftir Þórdísi Bachmann
Ólafur Ragnar Grímsson hefur nú setið að Bessastöðum í tólf ár . Guðjón Friðriksson
sagnfræðingur hefur, með fjárhagslegum stuðn-
ingi útrásarbankanna sálugu, greint þennan
tólf ára feril . Guðjón er þrautreyndur og snjall
ævi sagnaritari, hefur ritað ævisögur manna á
borð við Jónas frá Hriflu, Einar Benediktsson,
Hannes Hafstein og Jón Sigurðsson, en Saga af
forseta er frábrugðin fyrri bókum hans því hér
er ekki um ævisögu að ræða, heldur frásögn af