Þjóðmál - 01.12.2008, Síða 97

Þjóðmál VETUR 2008 95
„guðfaðir“ útrásarinnar, auk þess sem haft er eftir
Ingva Hrafni Jónssyni að litið sé á Ólaf sem „the
great white god“ í Asíu . Þá vantar eiginlega ekkert
nema að verða tekinn í dýrlinga tölu .
Tengsl Ólafs og Sigurðar Einarssonar
útrásarfursta voru mjög mikil og Ólafur mætti
við opnun Kaupþings í Lúxemborg, fyrsta
bankans í eigu Íslendinga á erlendri grund . Í
ávarpi við vígsluhátíðina sagði Ólafur Ragnar að
opnun bankans sýndi, „að Íslendingar ætluðu að
nýta til fulls þau tækifæri sem breytt fjármála-
kerfi heimsins byði upp á“ . Þar reyndist hann
sannspár, segir í bókinni . Hvergi er þó sagt að
þessi „tækifæri“ hafi verið misnotuð fremur
en nýtt . Sigurður Einarsson þakkaði líka Ólafi
Ragnari sérstaklega fyrir þátt hans í því að
kaupin á Singer & Friedlander gengu í gegn, en
þeir Sigurður, Bjarni Ármannsson og Hreiðar
Már Sigurðsson bankastjóri Kaupþings voru
tíðir gestir á Bessastöðum, eða eins og Ingvi
Hrafn Jónsson orðaði það á bloggi sínu í febrúar
2007: „Verður hins vegar að segja í sanngirni að
er kemur að stuðningi hans við íslensku útrásina
á hann sinn ekki líkan . Sannkölluð eftirlætis
plakatafyrirsæta stjórnarformanna og banka-
stjóra, sem fyrirvaralítið geta boðið viðskiptafé-
lög um í kaffi og með því á Bessastöðum .“
Ekki má gleyma Landsbankaþætti útrásarinn-
ar (hver gæti svo sem gleymt honum), en í
útrásarkaflanum eru nokkrar afar kvíðvæn leg ar
upplýsingar, í ljósi þess að „við hin“ eigum að
endurgreiða Bretum, Hollendingum og Þjóð-
verjum það sem tapast vegna innlánsreikn inga
IceSave; semsé að Askar Capital hafi opnað útibú
á Indlandi og Landsbankinn útibú í Winnipeg í
Kanada . Og hver skyldi nú hafa verið viðstaddur
opnun þess útibús? Jafnvel Björg ólfs feðgar hljóta
að viðurkenna að Ólafur hafi bætt margfald lega
fyrir hörð orð í þeirra garð árið 1985 .
„Við hin“, þessi sem munum borga, getum
ekkert annað en kviðið því að Kanadamenn
og Indverjar komi nú senn að krefjast af okkur
glataðs sparifjár síns .
Í Kastljósviðtali við Ólaf Ragnar í október
sl ., sem er það eina sem heyrst hefur frá sam-
ein ingartákni þjóðarinnar síðan hrunið varð,
virtist forsetinn allur af vilja gerður að tala kjark
í þjóðina við erfiðar aðstæður, en átti afar erfitt
með að tala sig frá heimshornaflakki sínu fyrir
víkingana sem gerðu landið að einum stórum
vogunarsjóði . Enginn vafi er á því að Ólafur
Ragnar fylgdi útrásinni alla leið í glötun . Því
er líklegt að hans verði fremur minnst fyrir að
vera sameiningartákn útrásarinnar glötuðu en
sameiningartákn þjóðarinnar .
Saga af forseta er saga af manni sem gleymdi
rótum sínum og uppruna, pólitískt og persónu-
lega . Útrásin var svo nátengd forsetanum og
ferðalögum hans með útrásarvíkingunum,
svo mjög blindaðist hann af velgengni hennar,
að skipbrot hennar hlýtur um leið að verða
persónulegt áfall hans og álitshnekkir .
Sekir uns sakleysi sannast
Stefán Gunnar Sveinsson: Afdrif Hafskips í
boði hins opinbera, JPV útgáfa, Reykjavík
2008, 229 bls .
Eftir Gústaf Níelsson
Ungur sagnfræðingur, Stefán Gunnar Sveinsson, hefur kvatt sér hljóðs svo um
munar . Viðfangsefnið er ekki af léttasta taginu
– upphafið að endalokum Hafskips, þar sem
tókust á bæði pólitískir hagsmunir og hagsmunir
viðskiptalegs eðlis . Fjölmargir komu að þessari
atburðarás þótt hlutverkin væru misstór . Má þar
nefna starfsmenn fyrirtækisins, viðskiptabanka
þess, opinbera rannsóknaraðila, stjórnmálamenn
og fjölmiðla, en þar lék Helgarpósturinn
sálugi stærsta hlutverkið . Svo mögnuð var öll
atburðarásin að engir sem komu nálægt henni
sluppu ólaskaðir, nema pólitísku hýenurnar, sem
runnu slefandi í blóðslóðina .
Stefán Gunnar rekur málið samviskusamlega
allt frá því að Helgarpósturinn ýtti því úr vör
sumarið 1985 og þar til gjaldþrotaskiptum
félagsins lauk átta árum síðar . Þótt málið sé
nærri okkur í tíma, tekst höfundi ágætlega að
rekja þræði þess, sem einhverju skipta og setja
í auðskiljanlegt samhengi . Hann hefði þó mátt
kanna betur hvort mikil brögð hefðu verið að
því seint á árinu 1985 og í upphafi næsta árs að
Hafskip væri að missa viðskipti og traust vegna
neikvæðrar fjölmiðlaumræðu . Sagt er frá því