Þjóðmál - 01.06.2009, Qupperneq 56

54 Þjóðmál SUmAR 2009
þýðir minni umsvif í hagkerfinu sem aftur
fækkar störfum í einkageiranum . Fækkun
starfa kallar á aukin útgjöld ríkissjóðs
til atvinnulausra sem étur upp meira en
auknar skatttekjur . Það getur ekki verið góð
hagstjórn að fækka störfum í einkageiranum
til að verja störfin hjá hinu opinbera .
Íatvinnulífinu býr mikil þekking . Sú þekking getur nýst að hluta til að takast
á við það tjón sem við höfum öll orðið fyrir .
En stjórnvöld, hvorki fyrr né síðar, hafa því
miður sýnt því lítinn áhuga að leita lausna hjá
þeim sem best þekkja til í rekstri fyrirtækja .
Allir geta verið sammála um nauðsyn þess að
halda uppi góðri velferðarþjónustu við íbúa
þessa lands, en það skiptir máli hvernig það
er gert og hvað það kostar .
nú eru liðnir átta mánuðir frá falli bank-
anna en það eru liðnir 14 mánuðir síðan
atvinnulífið missti eðlilegt aðgengi að rekstr-
ar fjármögnun . Allan þennan tíma hefur
frasinn um að það verði að tryggja að hjól
atvinnulífsins stöðvist ekki glumið í eyrum .
En hvað hefur verið gert í því skyni, til hvaða
aðgerða hafa stjórnvöld gripið?
Engum blöðum er um það að fletta að
staða nær allra fyrirtækja í landinu er mun
verri en hún var fyrir ári síðan þar sem búið
er að blóðmjólka þau með okurvöxtum,
verðbólgu og síðan hruni krónunnar .
á tímabili virtist sem ekki ætti að greiða
úr vanda fyrirtækja nema henda fyrst út
eigendum þeirra sem þegar hafa orðið fyrir
gríðarlegu fjárhagstjóni vegna hrunsins .
Hér er búið að snúa öllu á haus . bankarnir
eiga að leitast við að bjarga sem mestum verð-
mæt um fyrir þjóðfélagið í heild sinni . Það
er ekki hægt að bjóða eigendum og stjórn-
endum fyrirtækja uppá það að glæfraför
gömlu bankanna og máttleysi stjórnvalda
eigi að vera á kostnað atvinnulífsins og
heimil anna . Það verður engin sátt um slíkt .
Ófriður mun ríkja næstu árin með gríðarlegu
tjóni fyrir þjóðarbúið allt þar sem allir reyna
að bjarga eigin skinni án tillits til kostnaðar
fyrir samfélagið .
Það er vissulega rétt að sum áberandi stór-
fyrirtæki hafa ekki verið rekin með skyn sam-
legum hætti í hrunadansi undan farinna ára .
En það á ekki við um atvinnulífið í heild
sinni . Í flestum fyrir tækjum hafa stjórnendur
og starfsfólk unnið hörðum höndum við upp-
byggingu í samstarfi við birgja og við skipta -
vini til að skapa verðmæti öllum þessum aðil-
um og þjóðfélaginu í heild sinni til gagns .
Í bönkunum starfar margt hæft fólk sem
býr yfir ómetanlegri reynslu við að liðsinna
fyrirtækjum að komast yfir erfiða hjalla í
rekstri sínum . Það þarf að gefa þessu fólki og
fyrirtækjunum tíma til að fara í gegnum þau
erfiðu mál sem bíða úrlausnar svo að miklum
verðmætum verði ekki kastað á glæ . nú er
tími til að nýta kraftana og snúa bökum
saman fyrir hagsmuni heildarinnar .
Það nær engri átt að ganga fram gegn at-vinnu lífinu þegar krónan er í sinni veik-
ustu stöðu, eftirspurn í lágmarki og skulda-
stað an í hámarki, eftir gengishrun og óðaverð-
bólgu . Það verður að nást um það sátt að heild-
arhagsmunir þjóð fél ags ins skuli ganga fyrir og
að verja skuli öll þau störf sem hægt er jafnvel
þótt það geti kallað á að skuldum verði breytt
í eigið fé tímabundið, lánum breytt í víkj andi
lán eða með frjálsum nauða samn ingum þar
sem hagsmunir heildarinnar ráða för .
Gleymum því ekki að hvorki fyrirtækin,
heimilin eða stjórnvöld gerðu ráð fyrir því í
sínum áætlunum að það þyrfti að glíma við
100% hækkun gjaldeyris, 20% verðbólgu,
25% vexti og 30% samdrátt í einkaneyslu .
Voru það mistök?
Það er ekkert sem gagnast hagsmunum
bankanna betur en að atvinnulífið nái aftur
styrk sínum og geti greitt skuldir sínar . Fleiri
störf í einkageiranum þýða að færri eru
atvinnulausir sem aftur þýðir minni útgjöld
ríkissjóðs sem að auki fær nýjar tekjur vegna
aukinna umsvifa . Eina leiðin út úr vandanum