Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2015, Blaðsíða 63

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 1. tbl. 91. árg. 2015 59
Ritrýnd fræðigrein
SCIENTIFIC PAPER
erlendu nemarnir í rannsókninnni virðast verr staddir en þeir
íslensku hvað varðar aðgengi að heilbrigðisþjónustu. Hafa ber
þó í huga að svör þeirra endurspegla einungis viðhorf um 4%
erlendra nema við skólann. Niðurstöður sýndu að 33% þeirra
voru með lögheimili erlendis, 10% utan Reykjavíkursvæðisins,
68% voru ekki með heimilislækni og 32% vissu ekki hvert þeir
ættu að leita eftir þjónustu. Nánast allir erlendu þátttakendurnir
sögðust mundu leita á móttöku háskólans ef hún væri í boði.
Þessar upplýsingar gefa vísbendingar um að aðgengi þessara
erlendu nemenda við Háskóla Íslands að heilbrigðisþjónustu sé
takmarkað og því mikilvægt að bæta úr því.
Í rannsókninni var skoðuð afstaða til þess að nemendur HVS
veittu þjónustu á heilbrigðismóttöku háskólans. Það kom að
vissu leyti á óvart, miðað við smæð samfélagsins, að langflestir
þátttakenda sögðust mundu sækja slíka þjónustu sem veitt
væri af nemendum á HVS undir leiðsögn leiðbeinenda þeirra.
Þetta var þó ekki greint eftir deildum og því er ekki vitað hvort
nemendum HVS gæti þótt þetta erfiðara en öðrum nemendum.
Í ljósi þess að meirihluti nemenda var á fyrstu árum grunnnáms
og átti engin börn kemur ekki á óvart að færri töldu
barneignaþjónustu (mæðravernd) mikilvæga. Mæðravernd
er aðgengileg og án kostnaðar hér á landi óháð því hvort
viðkomandi hefur heimilislækni eða ekki. Það er því eðlilegt, í
ljósi svara varðandi það að þjónustan þurfi að vera auðfengin
og ódýr, að nemar telji ekki mikilvægt að fá aðgang að
slíkri þjónustu á vegum Háskóla Íslands. Hins vegar getur
heilbrigðisþjónusta, sem nær til þessa hóps sérstaklega, verið
gott tækifæri til ráðgjafar varðandi kynheilbrigði, getnaðarvarnir
og skipulag barneigna enda slíkar ákvarðanir algengar á þessu
æviskeiði.
Könnunin var send til allra nema við Háskóla Íslands sem
voru á tölvupóstlista og því höfðu þeir jafnan möguleika á
þátttöku. Mikið álag er á nemendum háskólans hvað kannanir,
nám og vinnu varðar en það getur haft áhrif á lágt svarhlutfall.
Svarhlutfallið í könnuninni var um 15% og gefur því ekki tilefni
til alhæfingar um háskólanema almennt. Þeir sem svöruðu
gætu verið líklegri til að hafa meiri þörf fyrir þjónustuna en aðrir
nemendur. Hafa ber þó í huga að 17% nemenda, sem svöruðu
könnuninni, höfðu lögheimili utan Reykjavíkursvæðisins. Það
er lægra hlutfall en í þýðinu (21%) en það er einmitt sá hópur
sem gæti umfram aðra haft þörf fyrir þjónustuna. Það hefur
sýnt sig að rafrænar kannanir hafa að jafnaði lægra svarhlutfall
en póstkannanir (Nulty, 2008). Önnur nýleg rannsókn meðal
háskólanema við Háskóla Íslands var með 13,4% svörun
(Brynja Bergmann Halldórsdóttir, 2013).
Þeir sem svöruðu könnuninni greindu frá miklum áhuga
á því að leita til heilbrigðismóttöku háskólans. Jafnframt
kom fram að þeir höfðu haft, ári fyrir könnunina, mikla þörf
fyrir heilbrigðisþjónustu. Jafnframt kom fram verulegur áhugi
meðal þátttakenda að sækja heilsueflandi námskeið. Meðal
þessara háskólanema virðist vera til staðar mikil þörf fyrir
heilbrigðisþjónustu sem ekki er komið til móts við.
Þakkarorð
Við viljum þakka þeim háskólanemendum sem gáfu sér tíma til
að svara könnuninni fyrir þeirra framlag. Einnig þökkum við fyrir
styrk frá heilbrigðisvísindasviði til að standa straum af kostnaði
við könnunina. Að auki eru starfsfólki nemendaskrár Háskóla
Íslands færðar þakkir fyrir veitta aðstoð við framkvæmd
rannsóknarinnar.
Heimildir
Akademihälsan studenthälsovård (e.d.). Sótt 5. desember 2014 á http://
www.akademihalsan.se/.
Bernhardsdóttir, J., og Vilhjálmsson, R. (2013). Psychological distress among
university female students and their need for mental health services.
Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 20 (8), 672­8. Doi:
10.1111/jpm.12002.
BHS [Boynton Health Service] (2013a). 2013 College student health survey
report. Sótt 25. febrúar 2014 á http://www.bhs.umn.edu/Surveys/survey­
results/2013/UofMTwinCities_CSHSReport_2013.pdf.
BHS [Boynton Health Service] (2013b). Boynton Health Service. Student
services fees request. Minneapolis: BHS. Sótt 25. febrúar 2014 á http://
www.studentservicesfees.umn.edu/historical/13­14_Applications/
Administrative%20Units/Boynton%20Health%20Service%20application.
pdf.
Brynja Bergmann Halldórsdóttir (2013). Rafræn samskipti í rómantískum
samböndum. Óbirt meistararitgerð: Háskóli Íslands, Félagsráðgjafardeild.
Columbia University Medical Center (2013). Student health service. Sótt 28.
mars 2013 á http://www.cumc.columbia.edu/student/health/.
Ehlinger, E.P. (2003). College health in the vanguard of public health.
Spectrum, nóvember, 6­11.
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Almenn
heilbrigðis­
þjónusta
Geðheilbrigðis­
þjónusta
Kynheilbrigðis­
þjónusta
Barneigna­
þjónusta
Tannlækna­
þjónusta
Næringar­
ráðgjöf
Ráðgjöf um
hreyfingu
Fræðsla og
ráðgjöf um lyf
Forvarnir og
heilsuefling
Ísl. nemar Erl. nemar
Mynd 2. Tegund þjónustu sem nemendur telja mikilvæga eftir nemendahópum.