Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2010, Blaðsíða 7

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 5. tbl. 86. árg. 2010 3
Umræður um heilbrigðisþjónustu hafa
verið venju fremur miklar undanfarnar
vikur og ekki komið til af góðu. Það
þarf ekki að rekja hér þær miklu
breytingar sem boðaðar eru á skipulagi
heilbrigðisþjónustunnar í frumvarpi til
fjárlaga fyrir árið 2011. Þegar þessi pistill
er skrifaður hefur önnur umræða um
fjárlagafrumvarpið ekki farið fram á Alþingi
og því enn óljóst hvernig rekstrarárið, sem
hefst eftir tæpar sjö vikur, verður.
Þann 29. júní 2009 sendi stjórn FÍH
þáverandi heilbrigðisráðherra, Álfheiði
Ingadóttur, áherslur og tillögur stjórnar
félagsins vegna þess niðurskurðar
í heilbrigðisþjónustu sem þá var rætt
um í kjölfar efnahagshrunsins. Áherslur
félagsins þá voru að forgangsraða þurfi
verk efnum heilbrigðisþjónustunnar,
tryggja þurfi öryggi og gæði þjónustunnar,
endur skoða þurfi greiðslufyrirkomulag í
heilbrigðis kerfinu og huga að sameiningu
stofnana til að gera þjónustuna
markvissari.
Stjórn FÍH lagði meðal annars til að:
Heilbrigðisráðherra setji á fót fimm manna
starfshóp sem taki að sér, í aðalstarfi,
að gera áætlun um heil brigðis þjónustu
hér á landi fram til 2015. Hópnum
verði ætlað að leggja fram tillögur um
niðurskurð í heilbrigðis kerfinu næstu þrjú
árin þar sem m.a. yrði skoðað hvað
skuli gera hvar, grunnþjónusta skilgreind
og hvar skuli starfrækja sjúkrahús til
framtíðar. Einnig hvaða þjónusta skuli
greidd úr sjúkratryggingum, kostnaðar­
hlutdeild sjúklinga, einkarekstur í heil­
brigðisþjónustu og hvaða þjónustu
heimilt verði að veita utan sjúkra­
tryggingakerfis.
Því miður brást heilbrigðisráðherra í
engu við þessum tillögum og ráðuneytið
hefur ekki svarað þessu erindi félagsins.
Þessar áherslur og tillögur eru ekki síður
í gildi nú þegar harkalegur niðurskurður í
heilbrigðisþjónustu á landsbyggðinni hefur
verið boðaður. Þær kerfisbreytingar, sem
boðaðar eru í fjárlagafrumvarpi fyrir árið
2011, þurfa mun meiri og allt annars
konar undirbúning en verið hefur.
Fjárlagafrumvarpið endurspeglar bæði
heilbrigðisstefnu og byggðastefnu. Með
lögum um heilbrigðisþjónustu, sem sett
voru árið 2007, var sett fram stefna
um verulegar breytingar á skipulagi
heilbrigðisþjónustunnar þó lítil umræða
yrði um þá stefnumörkun á þeim tíma.
Þær breytingar, sem nú eru boðaðar,
eru afsprengi þessarar stefnumörkunar
þó gengið sé lengra og hraðar fram en
viðunandi sé. Í samræmi við hin nýju
heilbrigðislög var einsýnt að færa þyrfti til
verkefni innan heilbrigðisþjónustunnar og
fækka þeim stofnunum sem veita sérhæfða
heilbrigðisþjónustu. Öllum kenningum um
breytingastjórnun og mannauðsstjórnun
hefur hins vegar verið kastað fyrir róða við
undirbúning þessara breytinga nú.
Forgangsröðun verkefna er grunnur
að réttlátri og árangursríkri heilbrigðis­
þjónustu. Skilgreina þarf hvað felst í
hugtakinu grunnþjónusta og hversu
nálæg í ferðatíma slík þjónusta á að
vera öllum landsmönnum. Taka þarf mið
af skilgreiningum á fyrsta stigs, annars
stigs og þriðja stigs heilbrigðisþjónustu
við forgangsröðunina. Hvað á að gera
hvar? er grundvallarspurning sem ræða
þarf og ná samfélagslegri sátt um. Meta
þarf ávinning af heilbrigðisþjónustu
með tilliti til kostnaðar samfélagsins og
einstaklinganna og nota slíkt mat við
forgangsröðun verkefna. Setja þarf upp
faglega mælikvarða til að koma í veg
fyrir ofþjónustu. Samfara aukinni áherslu
á heilsugæslu þarf að auka verk­ og
ábyrgðarsvið hjúkrunarfræðinga sem fyrsta
meðferðaraðila innan heilsugæslunnar.
Grundvallarbreytingar á heilbrigðisstefnu
þarf að vinna markvisst og í samstarfi við þá
aðila sem eiga hlut að þjónustunni. Greina
þarf faglegan og fjárhagslegan ávinning af
fyrirhuguðum breytingum áður en þær eru
gerðar. Í því sambandi má benda á skýrslu
sem unnin var fyrir Heimavarnarliðið,
grasrótarsamtök íbúa sem vilja standa vörð
um heilbrigðisþjónustu á norðanverðum
Vestfjörðum. Í skýrslunni kemur fram að
þó fjárveitingar til Heilbrigðisstofnunar
Vestfjarða verði skornar niður um 185
milljónir, eins og fjárlagafrumvarpið gerir
ráð fyrir, mun það aðeins skila tæplega
30 milljón króna raunverulegum sparnaði
fyrir ríkissjóð!
Heilbrigðismál eru einnig byggðamál.
Við þær efnahagslegu aðstæður, sem
þjóðin glímir nú við, þarf að gæta
sérstaklega að samfélagslegum áhrifum
allra stjórnvaldsákvarðana. Aðgengi
að öruggri heilbrigðisþjónustu er eitt
grundvallaratriðið þegar fólk velur sér
búsetu. Heilbrigðisstofnanir eru fjölmennir
vinnustaðir í dreifbýli og samdráttur þar
hefur mikil áhrif á lífskjör fólks. Taka
þarf tillit til þessara þátta við undirbúning
breytinga á heilbrigðisstefnu.
Komið hefur fram að gangi áætlanir um
niðurskurð í heilbrigðisþjónustu eftir, eins
og boðað er í fjárlagafrumvarpinu, munu
alls 456 missa vinnuna á landsbyggðinni,
þar af 369 konur eða 81%. Í hagræðingar­
aðgerðum undanfarinna ára hafa stjórn­
endur heilbrigðisstofnana einkum skorið
niður í stærsta rekstrarliðnum, það er
í hjúkruninni. Landsbyggðarsjúkrahús
eru og verða enn frekar eftir boðaðar
breytingar fyrst og fremst hjúkrunar­
sjúkrahús. Það er því full ástæða til að
vara við frekari niðurskurði á hjúkrunar­
sviðum þessara stofnana og ástæða
til að hvetja Landlæknisembættið, sem
eftirlitsaðila með gæðum og öryggi heil­
brigðisþjónustunnar, til að fylgjast náið
með áhrifum niðurskurðarins á þjónustuna.
Ég óska hjúkrunarfræðingum og fjöl­
skyldum þeirra gleðilegra jóla og heilla á
komandi ári. Ég þakka gott samstarf á
árinu sem er að líða.
HEILBRIGÐISSTEFNA OG BYGGÐASTEFNA
Formannspistill
Elsa B. Friðfinnsdóttir.
Hefur þú skolað í dag?
FLUX
0,2% NaF flúormunnskol
Fyrir fullorðna og börn
eldri en 12 ára
FLUX Junior
0,05% NaF flúormunnskol
Fyrir börn 6–12 ára
FLUX Klorhexidin
0,12% klórhexidín og 0,2% NaF
Fyrir fullorðna og börn eldri
en 12 ára
Sterkar tennur, fallegt bros – það er Flux!
Nýjung!
Nánari upplýsingar um Flux flúormunnskol er að finna á vefsíðu Actavis,
www.actavis.is. Einnig er að finna góðar upplýsingar um notkun flúors
og almenna tannhirðu á vefsíðu Lýðheilsustöðvar, www.lydheilsustod.is
H
V
ÍT
A
H
Ú
SI
Ð
/
S
ÍA
/
A
C
TA
V
IS
0
19
00
3