Þjóðmál - 01.06.2013, Page 34

Þjóðmál SUmAR 2013 33
Við blasir að bætur vegna atvinnu missis
eru verkefni sem tryggingafélög á frjáls um
markaði eru fullkomlega fær um að sjá um .
Fólk eða fyrirtæki myndi einfaldlega bera
saman kosti og kjör mismunandi trygginga-
félaga í því efni rétt eins og það gerir t .d .
varðandi bílatryggingar . Sumir kysu að
tryggja sig fyrir langvarandi atvinnu missi
á góðum bótum, t .d . í heilt ár; aðrir veldu
að tryggja sig á lágum bótum í skamman
tíma og einhverjir kysu að tryggja sig
gegn atvinnuleysi með þeim hætti að
vinnuframlag á öðrum vettvangi, t .d . á
vegum góðgerðarsamtaka, kæmi á móti
bótum . Í sumum tilfellum myndu vinnu-
veitendur bjóða atvinnuleysistryggingar
sem hluta af launakjörum .
Ýmiss konar hagræðing næðist við það
að leyfa markaðnum að ráða hvers konar
atvinnuleysistryggingar fólk kysi . Sem
dæmi má nefna að hjón eða fólk í sambúð
myndu í mörgum tilfellum láta nægja eina
tryggingu, þ .e . tryggingu þess sem er betur
launaður . Ástæðan er sú að flestir reikna
með að fá vinnu tiltölulega fljótt aftur og því
ætti heimilið að þola einföld laun þangað
til . Ungi maðurinn, sem enn býr á heimili
foreldranna, myndi hugsanlega láta nægja
ódýrustu trygginguna eða jafnvel sleppa
henni allt eftir aðstæðum á heimilinu .
Nú fá allir vinnufærir sömu bætur ef þeir
missa vinnuna, burtséð frá fjárhagslegum
aðstæðum að öðru leyti .
En hvað þá með þá kærulausu eða ólán-
sömu, þ .e . þá sem af einhverjum ástæðum
tryggja sig ekki fyrir atvinnumissi? Segja
þeir sig þá ekki til sveitar með tilheyrandi
kostnaði fyrir skattgreiðendur verði þeim
sagt upp? Vissulega er hætt við að einhverjir
þeirra geri það en kostnaður vegna þess
yrði ekki nema brot af þeim kostnaði
sem fylgir núverandi fyrirkomulagi . Þá
er ljóst að í hagkerfi þar sem fólk kaupir
velferðarþjónustu í meira mæli milliliða-
laust en nú tíðkast ættu skattar að vera mun
lægri auk þess sem reikna má með að ýmiss
konar velferðarþjónusta væri ódýrari á
frjáls um samkeppnismarkaði en undir einu
mið stýrðu ríkiskerfi . Kaupmáttur fólks væri
þar af leiðandi mun meiri og svigrúm til að
styðja aðra í kröggum, t .d . með framlögum
til góðgerðarsamtaka, einnig mun meira .
Hvað eru velferðarmál?
Miðað við hvernig margir stjórn-málamenn tala mætti ætla að vel-
ferðarmál snúist einungis um stuðning ríkis
eða sveitarfélaga, þ .e . ef hið opinbera veitir
ekki stuðning er ekki um velferðarmál að
ræða . Þetta sjónarmið er mikill misskiln ing-
ur . Velferðarstuðningur hefur ekkert með
það að gera hvort ríkið komi að málum eða
ekki . Til dæmis er aðalvelferðarmál fólks,
þ .e . matvörur, nokkuð sem hinn frjálsi
markaður sér að langmestu leyti um . Hvað
með sumarfrí fjölskyldna? Vitaskuld er
mikil væg velferð fólgin í því að fjölskyldur
komist reglulega í sumarfrí og það gera þær
V elferðarstuðningur hefur ekkert með það að gera
hvort ríkið komi að málum eða
ekki . Til dæmis er aðalvelferðarmál
fólks, þ .e . matvörur, nokkuð
sem hinn frjálsi markaður sér að
langmestu leyti um . Hvað með
sumarfrí fjölskyldna? Vitaskuld er
mikil væg velferð fólgin í því
að fjölskyldur komist reglulega
í sumarfrí og það gera þær
langflestar án aðkomu ríkisins . . .