Þjóðmál - 01.06.2013, Qupperneq 61

60 Þjóðmál SUmAR 2013
sáttarinnar, en rann sóknin hefði staðið yfir
í rúmt eitt og hálft ár . Páll Gunnar Pálsson,
forstjóri Samkeppniseftirlits ríkisins:
„Rannsóknin verður ekki eins flókin,
málaferlin hérna, þeim lýkur hér með, með
þessari sátt . Í staðinn fyrir að geta verið
langvinn og það sem að skiptir auðvitað
allra mestu máli fyrir neytendur í landinu
er að, að það nást fyrr fram breytingar á
viðkomandi markaði sem er til umfjöllunar .
Þá til hagsbóta fyrir neytendur . Samkeppnin
á að geta glæðst hérna, fyrr heldur en ella
hefði verið .“
Hér eru það þessar breytingar á markaðn-
um sem skipta máli að mati forstjórans, sem
Borgun nefndi „breytingar á eignarhaldi“
félaganna . „Samráð“ kallar hins vegar ekki
á breytingar á markaðnum, aðeins starfs-
háttum . Forstjóranum varð tíðrætt um hag
neytenda, en sem fyrr sagði sneri málið að
seljendum, verslun og þjónustu, auk hins
tæknilega samstarfs sem gerð var athuga semd
við . Hæg hefðu heimatökin verið hjá ríkinu,
Landsbankinn og Búnaðarbankinn, báðir í
eigu ríkisins til ársins 2003, áttu meirihluta
í Visa Íslandi . Það voru ríkisstofnanir sem
leiddu þá þróun eignarhalds sem hér skiptir
máli .
Nokkru síðar áttaði útvarp ríkisins sig á
að báðir forstjórar kortafélaga hefðu skipt
um starfsvettvang og félögin bæði skipt um
nöfn . Úr því varð frétt, gefið var í skyn að
forstjórarnir hefðu misst vinnuna vegna
dugnaðar Samkeppnisstofnunar, en ekki
mundi RÚV eftir því að stofnuninni hafði
nýlega verið breytt í Samkeppniseftirlit .
Stofnunin fékk ekki aðeins nýtt nafn heldur
líka nýjan forstjóra og nýja kennitölu .
Ekki mundi útvarp ríkisins að það hafði
sjálft nýlega fengið nýtt nafn, kennitölu
og nýjan forstjóra . Þessi fréttamennska
er ábyggilega „í almannaþágu“ eins og
lögin um útvarp ríkisins kveða á um . Allra
síst mundi Ríkisútvarpið að ríkisbankar
höfðu meirihluta bankarekstrar í landinu
á höndum á þessum löngu liðnu árum .
Ríkisstofnun, Ríkisútvarp og ríkisbankar
áttust við .
Skemmtiefni var þegar tveir ágætir þing-
menn komu í spjall í Kastljósi 12 . janúar
2008 . Hvorki þeir né stjórnandi þáttarins
höfðu áttað sig á að samráðið, sem stjórn-
irnar játuðu, var einkum tæknilegt samstarf
um þróun lausna á borð við debetkort og
posakerfi . Hvort tveggja hinar þörfustu
lausnir í sjálfu sér . Nei, grafalvar legt mál,
fuss um svei . Stjórnandi þáttarins og gestirn-
ir fluttu áhugavert mál um allt annað en
kjarna málsins, allir stórhneykslaðir . Svo
kom Umboðsmaður neytenda í sjónvarps-
viðtal á Stöð 2 og hneykslaðist f .h . neytenda .
Hin játuðu brot sneru samt að seljendum
en ekki neytendum . Þetta ágæta fólk kom
allt óundirbúið í sjónvarp og talaði út og
suður um allt annað en málið snerist um .
Dómstóll götunnar var auðvitað agndofa
og taldi að um „verðsamráð“ hefði einkum
verið að ræða . Fussum svei .
Eignarhald kortafélaga
og samkeppni
Þegar Íslandsbanki var myndaður 1990 komu hlutir fjögurra banka í korta-
félögum saman í einn stað . Íslands banki
eignaðist 50% í Kreditkorti hf . Lands bank-
inn tók Samvinnubankann yfir og eignaðist
þar með næstum sama hlut fall, líklega 47%,
í Visa Íslandi . Þetta ólíka eignarhald gaf
félögunum um árabil mis munandi karakter
og ólík tengsl við útibú og afgreiðslur banka
og sparisjóða . Kreditkort var minna félagið
á þessum árum . Smám saman hafði kvarnast
úr mark aðs hlutdeildinni og nam hún aðeins
24,5% þegar ég hóf þar störf 1998 . Það voru
helst Íslandsbanki og Sparisjóður vélstjóra
sem studdu Kreditkort, en aðrir hölluðu sér
að Visa .