Þjóðmál - 01.06.2013, Síða 95

Þjóðmál - 01.06.2013, Síða 95
94 Þjóðmál SUmAR 2013 réttlátri niðurstöðu í ljósi efnisatriða máls- ins og gildandi laga . Loks er að nefna að ganga verður út frá því að það er líklegra en ekki að dómarinn hugsi ekki ýkja skýrt, svo sem ótal illa orðaðir og moðsuðulegir dómar eru til vitnis um . Þótt Jón Steinar Gunnlaugsson sé maður óvenjulega hreinskilinn er ekki trúlegt að hann legði blessun sína yfir svo óvirðuleg skrif um kollega sína í dómarastétt . Tilefni nýrrar bókar Jóns Steinars er þó hið sama og tilefni reiðilestursins að ofan: of margir lítt ígrund aðir og illa rökstuddir dómar . Jón Steinar beinir sjónum sínum að Hæsta rétti og telur ástæðuna fyrir slæleg um vinnu brögðum þar á bæ síðustu árin vera óhæfilegt vinnuálag dómara . Árið 2003 voru kveðnir upp í Hæstarétti 440 dómar, en árið 2012 voru þeir 710 . Við þessu hefur verið brugðist með fjölgun dóm- ara og eins konar deildaskiptingu réttar ins . Dómarar við Hæstarétt eru nú 12 auk þess sem heimilt er að kalla til varadóm ara ef á þarf að halda . Í flestum málum dæma þó aðeins þrír hæstaréttardómarar . Á undan- förnum árum hafa einstaka dómarar þurft að dæma í yfir 300 málum á ári . Það þýðir að þeir hafa haft að meðaltali minna en einn vinnudag til að gaumgæfa hvert mál . Þetta hefur leitt til þess að sumir dómarar hafa stundum haft tilhneigingu til að reiða sig meira en góðu hófi gegnir á þann dómara sem fyrirfram hefur verið valinn til þess að skrifa dómsatkvæði . Ennfremur hefur þetta dregið mjög úr fordæmisfestu Hæstaréttar . Í grein í Morgunblaðinu um þetta kver Jóns Steinars skýrði Magnús Thoroddsen, fyrr- verandi hæstaréttardómari, frá því að hann hefði oft haft á orði á undanförnum árum að það væri enginn hæstaréttur lengur á Íslandi heldur aðeins deildaskiptur áfrýjunar- dómstóll . Hann rifjaði upp að þegar hann hóf störf hjá Borgardómi Reykjavíkur árið 1960 hafi fimm dómarar skipað Hæstarétt og dæmt allir í öllum málum . Eftir u .þ .b . tveggja ára starf taldi Magnús sig geta sagt fyrir um það með a .m .k . 80% líkum hvernig mál færi í Hæstarétti ef því væri áfrýjað . Þegar hann starfaði sem lögmaður fjörutíu árum síðar treysti hann sér ekki til að segja fyrir um það með 50% líkum hver niðurstaða máls yrði í Hæstarétti . Þannig hafði stórfjölgun mála, fjölgun dómara og deildaskipting réttarins leikið fordæmisfestu hæstaréttardóma . Með ólíkindum má teljast að þetta skuli hafa verið látið viðgangast jafnlengi og raun ber vitni, því að fordæmi æðsta dóm stóls er eitt af grundvallaratriðum réttar öryggis í hverju landi . Tillögur Jóns Steinars um úrbætur í þessum efnum sýnast því löngu tímabærar . Jón Steinar leggur til að stofnaður verði nýr áfrýjunardómstóll sem taki til landsins alls . Flest mál yrðu til lykta leidd á þessu millidómsstigi . Hæstiréttur myndi aðeins dæma í þýðingarmestu málunum, þ .e . þeim sem varða stjórnskipunina eða hafa mikið fordæmisgildi fyrir réttarkerfið í heild sinni . Myndi Hæstiréttur veita leyfi til að skjóta slíkum málum beint af neðsta dómstigi til Hæstaréttar . Með þessu fyrirkomulagi væri hægt að fækka hæstaréttardómurum í fimm . Þeir myndu síðan dæma allir fimm í öllum málum . Þá vill Jón breyta reglum um skipun hæstaréttardómara á þann veg að sitjandi réttur hafi engin áhrif á valið, ráðherra skipi í embættið en Alþingi þurfi að leggja blessun sína yfir ákvörðun hans . Ennfremur leggur Jón til breytingar á ýms um starfsháttum Hæstaréttar, svo sem varðandi skipan varadómara og fyrirkomulag við samningu dóma . Loks gerir Jón það að tillögu sinni að hæstaréttardómarar verði sýnilegri í þjóðlífinu og taki þátt í umræðum á opinberum vettvangi um Hæstarétt og réttarfar .
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97

x

Þjóðmál

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðmál
https://timarit.is/publication/1175

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.