Milli mála - 05.07.2016, Page 352
BERNSKA. HJÁ ÖMMU
Milli mála 7/2015
363
verkefnin. Þetta var strembinn dagur fyrir mig. Í skólanum voru sex
kennslustundir, síðan áttu herra Sorokín, tónlistarkennarinn, og herra
L., hebreskukennarinn, að koma heim til að taka mig í aukatíma, og
þar á eftir kannski líka Peysson, frönskukennarinn, og ég varð að
undirbúa mig fyrir tímana. Ég mundi spjara mig með herra L., við vor-
um gamlir kunningjar, en tónlistin, tónstigarnir – þvílík þjáning! Ég tók
til við lærdóminn. Raðaði upp stílabókunum og fór að leysa heima-
verkefnin af mikilli nákvæmni. Amma truflaði mig ekki, Guð forði því.
Hún varð föl af lotningu og spennu yfir vinnu minni. Hún hafði ekki
af mér gulgræn hringlótt augun. Ég fletti blaðsíðu – og þau fylgdu
hendi minni eftir með hægð. Nærgöngult og fast augnaráð hennar
hefði verið öðrum ofraun, en ég var vanur því.
Síðan hlýddi amma mér yfir. Það verður að segjast eins og er að
hún talaði afleita rússnesku, hún bögglaði orðunum út úr sér á sinn
sérstaka hátt, og blandaði saman rússnesku, pólsku og jiddísku. Hún
var að sjálfsögðu ekki læs á rússnesku, og hélt bókinni á hvolfi. En
það truflaði mig ekki í því að þylja upp glósurnar frá upphafi til enda.
Amma hlustaði, án þess að skilja bofs, en hún hafði yndi af hljómfalli
orðanna, hún bar lotningu fyrir vísindunum, trúði mér, trúði á mig og
vildi að ég yrði „bogatyr“2 – en svo nefndi hún ríka menn. Ég lauk við
að fara yfir glósurnar og byrjaði að lesa. Ég var þá að lesa „Fyrsta
ástin“ eftir Túrgenev. Allt í sögunni heillaði mig, tær orðin, lýsingarnar,
samtölin, en mest áhrif á mig hafði þó atriðið þegar faðir Vladímírs
lemur Zinaídu á kinnina með svipunni. Ég heyrði þytinn í svipunni,
mjúkt leðrið smaug inn í mig á augabragði, með snerpu og sársauka.
Ég var gripinn ólýsanlegri geðshræringu. Á þessum stað varð ég að
hætta lestrinum og fara að ganga um gólf. En amma sat hreyfingarlaus,
og meira að segja heitt, höfugt loftið bærði ekki á sér, rétt eins og það
fyndi að ég væri að lesa lexíurnar, og ekki mætti trufla mig. Það varð
stöðugt heitara í herberginu. Mímka fór að hrjóta. Fram að því hafði
verið þögn, spegiltær þögn, ekki heyrðist eitt einasta hljóð. Á því
andartaki virtist mér allt svo óvenjulegt, og mig langaði að hlaupast á
brott frá öllu, og samt verða um kyrrt að eilífu. Rökkvað herbergið, gul
augu ömmu, líkami hennar, vafinn inn í sjal, samanhnipraður og
2 [Nafnorðið „bogatyr“ (rússn. богатырь) þýðir á rússnesku „hetja“ eða „kappi“,
en lýsingarorðið „bogatyj“ (rússn. богатый) þýðir „ríkur“. Þessi ruglingur á að
sýna vankunnáttu ömmunnar í rússnesku. Aths. þýð.]