Tímarit Máls og menningar - 05.06.2001, Blaðsíða 20

heimaverkefni. Þessa bók þarf ég ekki að nota
frekar en ég vil, mamma leggur áherslu á það um
leið og hún horfir á mig bænaraugum.
Það er reyndar ekki ég sem á að skrifa í þessa bók.
Hún sýnir mér hvernig beita á pennanum, hann á að
hvíla í skorunni milli vísifingurs og þumals. Penna-
oddurinn efst á blaðsíðunni. Höndin hreyfingarlaus.
Ef hann skrifar eitthvað vill mamma fá að sjá það.
En hún ítrekar að ég þurfi ekki að gera þetta frekar
en ég vil. Bænaraugun. Ég skynja að ég þarf að
losna við þessi bænaraugu undir eins. Mér finnast
þau verri en nokkrar skammir þó að ég geti varla
borið það saman, því ég er aldrei skammaður.
Mamma gerir sig ánægða með eina litla setningu.
Satt að segja er hún himinlifandi. Skriftin er mjög
óskýr en orðið „stálhraustur“ má þó glögglega lesa
út úr sparkinu í línuendanum. Mamma dregur þá
ályktun að setningin í stílabókinni sé samhljóða því
sem ég segist hafa heyrt í stofunni: „Verið ekki
sorgmædd, mér líður vel, ég er stálhraustur.“
„Sagði hann örugglega ekkert fleira við þig?“spyr
hún áköf.
„Nei, og mér fannst eins og hann vildi kannski
ekkert að maður væri að tala meira við hann. Eins og
hann ætti bara að lifa sínu lífi þarna í annarri vídd. Og
við okkar lífi.“
Ringlaður spurnarsvipur á mömmu.
„Sagði hann það?“
„Neinei, mér fannst þetta bara einhvern veginn.
Af því ég er kannski svolítið næmur drengur eins og
þú segir.“
Hún spyr hvort ég ætli samt ekki að reyna aftur.
Ég segist ætla að sjá til. Maður þurfi að skynja
hvort maður eigi að reyna aftur. Af því maður er
svolítið næmur á þetta.
Mamma segir að kannski langi mig til að verða
miðill þegar ég verð stór. Miðill og læknir. Í
heiminum séu bæði til góðir læknar og góðir miðlar
en hún viti ekki um neinn sem sé hvorttveggja.
„Slíkur maður hlyti að verða mikil blessun fyrir
mannkynið.“
Ég kinka kolli og kyngi munnvatni.
Þegar ég geng inn í mannlausa stofuna virðist
ekkert sjálfsagðara en að andlit bróður míns á stóru
ljósmyndinni á veggnum byrji að tala.
En þegar ég hvíli handleggina á stólörmunum,
opna lófana, loka augunum og reyni að tæma
hugann, þá verður bílaumferðin fyrir utan skyndilega
svo hávær, bílhljóðin sem maður er ekki vanur að
taka eftir hljóma eins og ég sé staddur úti á götu.
Þá skynjar maður hvað heimurinn er stór og
hávaðasamur, þögnin er bara hér. Full af dauðlegu
lífi bíður veröldin handan við bílhljóðin sem hverfa í
fjarskann.
(1976)
Stundum finnst mér ég þurfa að komast í bíó á
hverjum degi. En það er útilokað. Í rúminu á kvöldin
bý ég til mínar eigin bíómyndir. Rauð kúlnagöt
spretta fram á jakkafötunum og mennirnir engjast
fyrir framan mig. Hver á eftir öðrum reyna þeir að
drepast sem flottast fyrir mig, hníga titrandi niður í
gólfið með sem mestum tilþrifum.
Það er ekki dauði.
Á náttborðinu er glært kranaviskí í glasi. Eftir
blóðbaðið sest ég upp í rúminu og klára úr glasinu í
einum sopa. Ég gretti mig og dæsi, vökvinn logar í
innyflunum.
Ég er aldrei stoppaður á bannað innan 14 en þegar
myndirnar eru bannaðar innan 16 ára getur brugðið
til beggja vona. Það er óskemmtilegt að snúa heim
aftur með miða í vasanum sem ekki fæst endur-
greiddur samkvæmt reglum kvikmyndahúsanna. En
óneitanlega líður mér eins og glæpamönnunum í
bíómyndunum þegar ég læt lítið fyrir mér fara við
innganginn um leið og ég rétti fram miðann. Og
þegar dyravörðurinn rífur af miðanum er ég sloppinn
inn í flugvélina sem flytur mig úr lögsögunni en
lögreglumennirnir sem hafa dreift sér um
flugstöðina grípa í tómt. Þeir geta ekki stöðvað mig.
Þeir geta ekki stöðvað hefndina. Ég mun finna
morðingja bróður míns.
Verslunin okkar er á neðri hæð hússins. Þetta er lítil
búð en mamma kallar hana alltaf Verslunina. Hún
segir það með stórum staf og stolti: Verslunin.
Vöruhillurnar í litlu hurðarlausu herbergi við hliðina á
anddyrinu. Afgreiðsluborðið í þröngu skoti fyrir
innan anddyrið. Á borðinu er grár sími sem mér
fannst einu sinni svo nýtískulegur. Áður en hann var
keyptur hélt ég að bara væru til svartir símar. En
núna er þessi grái sími bara hversdagslegur eins og
rykið á gólfinu en svarti síminn í stofunni minnir mig
á gamlan hálfgleymdan tíma: þegar bróðir minn var
ekki veikur og ég gat leikið mér við hann og strítt
honum eins og venjulegum krakka.
Lagerinn er í upphituðum skúr á baklóðinni. Þar á ég
vingott við gleymdar íssósur. Þær standa í glærum
plastbrúsum með rauðu loki í beinni röð fyrir aftan
pappakassa sem er kúffullur af ljósaperum.
Á ljósaperunum er þykkt ryklag sem ég set
stundum skarð í með vísifingri. Aldrei bregst það að
í næstu skúrferð eru ummerkin horfin, ryklagið orðið
jafnþétt á ný. Þetta vekur mér þá gamalkunnu
tilfinningu að ég geti ekki haft nein áhrif á heiminn.
Íssósubrúsarnir eru mislitir af innihaldinu. Rétt
áður en ég sprauta úr einum þeirra upp í mig finn ég
fyrir gleðitilfinningu gagnstæðri við tómleikann sem
ljósaperurykið vekur: ég og ekkert annað en ég
ákvarða magnið í íssósubrúsunum hverju sinni.
En stuttu síðar, þegar mér er orðið bumbult,
kemur tómleikinn aftur: þessir íssósubrúsar eru
gleymdir og yfirgefnir, það að hafa áhrif á þá er ekki
að hafa áhrif á heiminn, brúsarnir eru ekkert annað
en hluti af sjálfum mér eins og sokkarnir mínir eða
andlitsgeifla í spegli sem enginn verður vitni
að.
Á miðanum framan á hverjum brúsa er
stimplaður síðasti söludagur. Þó að það
finnist ekki á bragðinu sýnir stimplunin að
allar sósurnar runnu út í febrúar 1974. Þá var
bróðir minn ennþá lifandi. Ég velti því fyrir
mér hvernig hann lítur út núna, hve lengi
líkaminn endist.
(1977)
Loksins þegar ég er laus við bróður minn þá
flæki ég mig í net hans aftur. Núna er hann
ekki umræðuefni lengur, ég þarf ekki að
hugsa um hann.
Ég hef lifað nógu lengi til að teljast táningur
en hefur eitthvað breyst? Ég hafði alltaf
ímyndað mér að með táningsaldrinum myndi
sjálfkrafa dragast yfir mig töffaraskapur,
leðurjakki félli af himnum yfir herðar mínar og
fljúgandi sígaretta lenti í munnvikinu og
myndi vega þar salt í jöfnum takti þegar ég
skyti út úr mér meitluðum athugasemdum.
En ég þori ekki að reykja og ég sem hef svo
oft drukkið platviskí úr eldhúskrananum og
kyngt því með þaulæfðum grettum og
andvarpi forhertra manna úr bíómyndum,
– þegar út í alvöruna er komið guggna ég á
raunverulegri vodkablöndu.
Það eina sem hefur breyst er að núna er
mér aldrei vísað frá bönnuðum myndum. Það
er ekkert merkilegt við það að komast 15 ára
inn á mynd bannaða innan 16 ára. Strákarnir
sem einu sinni hlustuðu með ákafa á mig eftir
að ég hafði laumað mér inn á Deliverance í
Austurbæjarbíói, veifa núna framan í mig búsi.
„Hvað, viltu ekki fá þér? Ertu hræddur við
mömmu þína?“
„Neinei, ég vil bara frekar viskí.“
En ennþá er ómótstæðilegt að sitja í
myrkvuðum sal þar sem dauðinn er skemmti-
legur, spennandi og áhyggjulaus. Ekki
langdregin jarðarför, ekki þrúgandi þögn í
húsinu, ekki kirkjugarðsferðir, ekki brúna
stílabókin sem núna liggur gleymd í neðstu
eldhússkúffunni innan um batterí og
skrúfjárn, fyrir neðan hnífapör og sleifar.
Áður var auðvelt að næla sér í nokkra seðla úr
peningaskúffunni en núna er mamma búin að
selja búðina. Ég átta mig ekki á því hvað hún
seldi, því enn búum við í húsinu og lager-
skúrinn stendur sem fyrr á baklóðinni, meira
að segja ennþá eitthvað af vörum í honum.
Bróðir minn safnaði tíköllum í ljósgulan
strigapoka sem mamma færði honum eftir að
hafa sótt skiptimynt í bankann. Hægt og
sígandi fylltist pokinn. Bróðir minn fann tíkall
undir sófasessu, í innkeyrslunni, á gólfinu og
tmm júní 22x27 Ó 5.6.2001 19:57 Page 20