Tímarit Máls og menningar - 05.06.2001, Blaðsíða 35

Þessi djúpa þögn, þessi mjúka birta,
þetta var eitthvað sem orkaði óskap-
lega sterkt á mig, eitthvað sem ég veit
að ég mun alltaf muna. Upplifanir sem
þessar skipta mig persónulega afar
miklu máli og tækifærið til að vera úti í
náttúrunni og njóta þeirra er sá hluti
sem ég hugsa að ég myndi síst vilja
missa úr mínu starfi.
Halldór: Mér finnst náttúran bæði
tæla mann til sín og fæla mann frá sér
um leið – hún er afskaplega seiðandi
og leiðir mann á einhvern hátt inn í
sinn eigin heim. Þar týnir maður
sjálfum sér eða gleymir sér í algleymi
hennar – þetta er svolítið eins og að
vera fóstur inní móður náttúru. Fljótt á
litið gæti það virst tilviljun að ég fór að
fást við náttúruna, eins og ég hef verið
að gera meira eða minna síðastliðin tíu ár, en
ég held þó ekki. Ég ætlaði ekki að verða
myndlistarmaður heldur sjómaður en eitt sinn
á milli skipa fann ég vatnslitabox ofan í kompu
og fór fyrir tilviljun að mála – það var eins og
eitthvað gripi mig þá. Fljótlega eftir að ég
byrjaði í myndlist fór ég að gera verk sem
snerust um höfuðskepnurnar, jörð, vatn, eld
og loft, en síðan fór ég í aðrar áttir og það var
ekki fyrr en ég fór að skynja náttúruna meira
innan frá að mér fannst þetta koma, þá birtist
mér algerlega nýr og óendanlegur heimur og
mikil uppspretta efniviðar í mína list. Ég fór
m.a. að sjá hvernig höfuðskepnurnar gátu
virkað sem verkfæri í mínum höndum. Mér
fannst það bæði rosalega spennandi og
ánægjulegt að hafa fundið mig þarna með
einhverjum hætti – en líklega var það bara
heppni að hafa líka fundið með þessu
einhverja samkennd með náttúrunni.
Maðurinn hefur svo mikla þörf fyrir þessa
samkennd, hann getur ekki verið án náttúr-
unnar, hann sækir alltaf einhvern veginn í hana.
Pétur: Ég held að þetta náttúruhæði sé óvenju
sterkt hjá Íslendingum. Ef við lítum á okkar
listasögu þá eru menn hér að mála nakið landslag á meðan evrópskir málarar eru að mála naktar konur.
Íslenskir málarar erótísera náttúruna og mála þessar endalausu landslagsmyndir. Íslensk skáld róa einnig
mjög stíft á þessi náttúrumið, allir útlendingar sem fjalla um íslenskar listir og bókmenntir reka strax augun
í það hvað náttúran er þar sterkur þáttur. Eins mætti taka dæmi um íslenskar kvikmyndir þar sem náttúran
leikur bókstaflega aðalhlutverkið.
Halldór: Við búum í þannig landi og við þannig aðstæður að náttúran umlykur okkur alveg.
Guðmundur: Mig langaði aðeins til að bæta við einu atriði, lýsingu á tilfinningu eða upplifun sem ég verð
stundum fyrir. Það er vissulega einkennilegt hvernig náttúran virðist sífellt kalla á mann, sérstaklega þegar
maður spyr oft sjálfan sig: „Hvers vegna í ósköpunum var ég að velja mér þetta svæði, en ekki eitthvað
blíðara?“, t.d. þegar maður er að þvælast um á hraununum inni við Öskju – ég er hræddur, það er viss ótti
sem grípur mig. Ég veit ekki hvað þetta er, líklega bara einhver vitund um það að náttúran geti skipt skapi á
örskömmum tíma og maður verði því alltaf að vera á varðbergi. Inn á milli koma síðan þessar fáu, blíðu
stundir en svo hellist aftur yfir mann löngunin til að forða sér burt eins fljótt og mögulegt er. Samt sem áður,
um leið og maður er kominn aftur í bæinn, þá getur maður ekki beðið eftir því að það komi nýtt sumar svo
maður komist aftur upp til fjalla.
Þóra Ellen: Ég þekki svipaðar upplifanir frá Þjórsárverum, t.d. þegar hefur verið þvílíkt rok í marga daga að
mann verkjar í eyrun og er með vitin full af sandi – þá óskar maður þess auðvitað heitast að komast sem
fyrst burt en langar samt alltaf að fara aftur.
Hér læt ég þessari samantekt um hringborðsumræðurnar lokið. Ég færi þeim Guðmundi, Halldóri, Pétri og Þóru Ellen mínar
bestu þakkir fyrir samveruna og spjallið og vil einnig koma á framfæri þökkum til Jórunnar Sigurðardóttur, Bjarkar Sigurðar-
dóttur og Þorsteins G. Jónssonar fyrir þá aðstoð sem þau veittu mér í þessu verkefni. Þ.Á.
bls. 35Þorvarður Árnason: Hringborðsumræður um náttúru, vísindi og listir
Pétur Gunnarsson, rithöfundur
tmm júní 22x27 Ó 5.6.2001 19:58 Page 35