Orð og tunga - 01.06.2014, Side 165

Ritfregnir
153
eru Terhi Ainiala, Minna Saarelma og Paula Sjöblom, allar háskólakennarar
í nafnfræði í Finnlandi. Skrifað er um efnið frá finnskum sjónarhóli en
skírskotunin er miklu víðari en svo og má þetta teljast ágætt inngangsrit
að fræðunum. Sambærileg rit eru til á hinum skandinavísku málunum en
þau eru flest komin talsvert til ára sinna. Sjö aðalkaflar eru í bókinni. Fyrsti
kafli er um fræðilegan bakgrunn nafnfræðinnar og kenningar. Fjallað er
um skilgreininguna á nöfnum annars vegar og orðum hins vegar en það
er síður en svo einfalt mál. Annar kafli er um finnskar heimildir og finnska
rannsóknasögu. Aðalkaflarnir tveir eru um örnefni (kafli 3) og manna-
nöfn (kafli 4). I örnefnakaflanum er fjallað um málfræði örnefna og merk-
ingarfræði, um orðmyndun meðal örnefna, orðsifjafræði, formleg nöfn og
óformleg og nöfn í þéttbýli. Fróðlegur er kafli um mun á nafnasafni (ono-
mastikon) barna og fullorðinna. Kaflinn um mannanöfn hefst á inngangi um
mannanöfn, um tengsl nafna og menningar og um mismunandi nafnakerfi.
Fjallað er sérstaklega um nafnakerfi í Evrópu, um finnska mannanafna-
fræði, um viðurnefni og gælunöfn og nöfn minnihlutahópa. Kaflar 5-7 eru
um dýranöfn, nöfn úr viðskiptalífinu og nöfn í bókmenntum. Af þessum
þremur síðastnefndu er 6. kafli, um viðskiptanöfn, ekki síst áhugaverður.
Þar er fjallað er um nöfn á fyrirtækjum, vörum, vörumerkjum og öðru því
sem tengist atvinnulífi og auglýsingastarfsemi í nútímanum (e. commercial
names). Þessum flokki nafna hefur ekki mikið verið sinnt á Islandi og þar ligg-
ur mikið efni órannsakað. Ritaskrá og atriðisorðaskrá fylgja með. Utgefandi
er Finnish Literature Society í Helsinki (www.finlit.fi).
Hallgrímur J. Ámundason
hja@hi.is
Ný tíðniorðabók
Quasthoff, Uwe, Sabine Fiedler & Erla Hallsteinsdóttir (ritstj.). Fre-
cjuency Dictionary Icelandic. Islensk tíðniorðabók. ISL. (Frequency Dic-
tionaries 3.) Leipzig: Leipziger Universitátsverlag. 2012. (x + 109 bls.
ásamt geisladiski.) ISBN 978-3-86583-656-4.
Þetta verk lætur ekki mikið yfir sér við fyrstu sýn, ríflega hundrað síður í
fremur litlu broti. Prentaði hlutinn geymir þó ekki nema brot af sjálfri tíðni-
orðabókinni því sjálf er hún að stærstum hluta á meðfylgjandi geisladiski.
I bókinni er inngangur að verkinu þar sem gerð er grein fyrir efniviðnum
og úrvinnslu hans og birtar ýmsar áhugaverðar tölfræðilegar upplýsingar
um orðaforðann, t.d. um tíðni bókstafa og atkvæðagerðir, Iengd orðmynda,
samspil tíðni og lengdar o.fl. Þar er auk þess skrá yfir þúsund algengustu
orðmyndirnar í tíðniröð og önnur yfir 10 þúsund algengustu orðmyndir í