Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 2016, Síða 32

Náttúrufræðingurinn - 2016, Síða 32
Náttúrufræðingurinn 104 Þegar borin er saman núverandi hæð og hæð fullvaxta kemur í ljós að um það bil helmingur birkis sem nú er undir 2 m verður hærra en 2 m fullvaxta. Gera má ráð fyrir að fimmtungur birkis sem nú er lægra en 5 m nái þeirri hæð fullvaxta. Töluverður munur var á sjónrænu aldursmati og aldri samkvæmt árhringjatalningu á sýnum. Aldurinn var bæði vanmetinn og ofmetinn en ofmat aldurs var mun algengara, og að meðaltali um 37%. Það þýðir að skóglendi sem var sjónrænt metið 40 ára var að jafnaði 15 árum yngra. Frá árinu 1989 hefur flatarmál náttúrulegs birkilendis aukist um alls 130 km2, sem er um 9% flatarmáls - aukning (3. tafla). Aukningin jafn- gildir samanlögðu flatarmáli Þing- valla vatns og Lagarfljóts. Mikill munur var á nýliðun birkis á milli landshluta. Mest var nýliðunin á Vestfjörðum, 44 km2, sem er 14% flatarmálsaukning frá árinu 1989. Á Suðurlandi var aukningin 43 km2 (13%) og 28 km2 (7%) á Vesturlandi. Minnst var nýliðunin á Norðurlandi, 8 km2, en þar hefur orðið 3% flatar- máls aukning frá árinu 1989. Á Austurlandi nam aukningin 7 km2 (4%). Á 8. mynd eru sýnd svæði á Suðurlandi þar sem mikil breyting hefur orðið á útbreiðslu birkis með landnámi þess á skóglausum svæðum. Aftur á móti má á 9. mynd sjá svæði á Norðurlandi þar sem lítil sem engin breyting hefur orðið á flatarmáli birkis. Í því tilviki hefur samt sem áður orðið töluverð breyting á staðsetningu og útlínum birkilendisins sem skýrist að hluta til með nýliðun. Töluverður munur var á sumar- hita milli landshluta. Sumarhiti var 2,1°C hærri innan birkilendis en meðaltal sumarhita fyrir landið allt. Það þýðir að birkið er að vaxa á svæðum þar sem sumar- hiti er að meðaltali hærri en á landinu öllu. Jákvætt samband, en þó ekki marktækt, var á milli hita- stigshækkunar og hlutfallslegrar aukningar á flatarmáli birkis í hverjum landshluta (aðhvarf; r2=0,68, N=5; P=0,09). Sambandið milli fækkunar sauðfjár og nýliðunar birkis var einnig jákvætt en heldur ekki marktækt (aðhvarf; r2=0,55, N=5, P=015). UMRÆÐUR Útbreiðsla náttúrulegs birkis á Íslandi hefur verið metin með ýmsum hætti frá því fyrstu tilraunir til þess voru gerðar í upphafi 20. aldar. Oft er erfitt að bera saman mismunandi niðurstöður þar sem forsendur kortlagningar 6. mynd. Mat á útbreiðslu birkiskóga og birkikjarrs á Íslandi miðað við fullvaxta birki samkvæmt nýrri kortlagningu frá árunum 2010–2014. – Distribution of natural birch woodland in Iceland. The distribution is classified by three height classes at maturity; shrubland (<2 m) (yellow), woodland (2–5 m) (brown) and forest (>5 m) (red). Black lines show the border of the five regions defined in this paper. Mynd/Fig.: Björn Traustason 2016. Landshluti Region Kjarrskógur <2 m Shrubland < 2 m Lágskógur 2–5 m Woodland 2–5 m Háskógur >5 m Forest >5 m Allir flokkar Sum classes km2 %* km2 %* km2 %* km2 %** Vesturland 104 27 270 69 17 4 391 26 Suðurland 99 30 210 63 23 7 332 22 Vestfirðir 229 74 80 26 0 0 309 21 Norðurland 68 24 179 62 41 14 288 19 Austurland 50 27 103 55 33 18 186 12 Allt landið 550 37 842 56 114 8 1506 100 1. tafla. Birkilendi á Íslandi flokkað eftir hæð fullvaxta og landshlutum. – Distribution of natural birch in Iceland, classified by height at maturity and by regions. * Hlutfall hæðarflokks af heildarflatarmáli í landshluta – Ratio of forest class in each region. ** Hlutfall í landshluta af heildarflatarmáli – Ratio in region of total in country.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.