Morgunblaðið - 29.10.2016, Qupperneq 50

50 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. OKTÓBER 2016
BAKSVIÐ
Ágúst Ásgeirsson
agas@mbl.is
Spánverjar og gestir þeirra böðuðu
sig í sólskini í sumar í orðsins fyllstu
merkingu. Undanfarin 15 ára hafa
ferðamenn ekki verið fleiri en í ár.
Þrátt fyrir það sjá landsmenn dökk
ský stíga upp úti við hafsbrún því
vinsælir ferðamannastaðir eru orðn-
ir ásetnari en viðunandi þykir og
ferðamenn sparsamari en áður, að
sögn sérfræðinga.
Sumarið í ár var einstaklega gjöf-
ult spænskri ferðaþjónustu.
Streymdu til landsins sólþyrstir
ferðamenn er forðast nú aðra vin-
sæla áfangastaði sem orðið hafa fyrir
barðinu á hryðjuverkastarfsemi.
Jose Luis Zoreda, talsmaður sam-
taka atvinnurekenda í ferðaþjónust-
unni, Exceltur, segir að lægri vextir
og lækkandi bensínverð ásamt óró-
leika annars staðar við Miðjarðar-
hafið hafi reynst spænskum strand-
héruðum með sína sól og baðstrend-
ur vel. Hann segir vafasamt að þetta
endurtaki sig.
Blaðran gæti sprungið
Exceltur metur það svo að af þeim
75 milljónum ferðamanna sem áætl-
að er að heimsæki Spán í ár séu um
fjórar milljónir sem venjulega fóru
til Tyrklands og Egyptalands. „Þetta
getur breyst fyrr en varir og blaðran
sprungið,“ segir Zoreda við frönsku
fréttastofuna AFP.
Allt þykir stefna í að vöxtur í
spænskum ferðaiðnaði nemi 4,4%
fyrir árið í heild. Er það hlutfallslega
mesta aukning í 15 ár. Áætlanir í
upphafi ársins gerðu ráð fyrir mun
hóflegri vexti og í heild er vöxtur
vergrar landsframleiðslu Spánverja
áætlaður 3,2% í ár.
Fyrstu átta mánuði ársins fjölgaði
ferðamönnum á Spáni um 10% miðað
við sama tíma í fyrra. Alls námu þeir
52,5 milljónum og voru Bretar hlut-
fallslega fjölmennastir í þeim hópi.
Árið í fyrra í heild ferðuðust 68 millj-
ónir manna til Spánar og voru þeir
aðeins fleiri í Frakklandi og Banda-
ríkjunum. Um fjórðungur allra sól-
arlandaferða Íslendinga mun farinn
til Spánar.
En skýjabakkar rísa til lofts. Svo-
nefnd viðskiptaferðamennska hefur
dregist saman á árinu vegna póli-
tískrar óvissu. Ríkisstjórn með
óskertan slagkraft hefur ekki verið
við völd á Spáni í 10 mánuði í fram-
haldi af tvennum kosningum sem
ekki leiddu til afgerandi niðurstöðu.
Meiru skiptir þó að ferðamenn
hafa að meðaltali haldið fastar um
budduna og eytt minna. Nemur sam-
drátturinn tveimur til sex prósentum
eftir mánuðum. Þá hafa þeir dvalið
skemur í landinu í heimsóknum sín-
um.
Tilhneigingin er stemma stigu við
eyðslunni og spara fé,“ segir Philip
Moscoso, prófessor við IESE við-
skiptaháskólann í Madríd. „Fleiri og
fleiri koma með lággjalda flug-
félögum og velja sér annars konar
gistingu, svo sem Airbnb, sem komið
hefur við kaunin á hótelunum,“ bætir
hann við í samtali við AFP.
Undanfarin tvö ár hefur skráð
gistirými aukist um 1,6% en á sama
tíma hefur leiga á gistingu gegnum
gáttir eins og Airbnb aukist um 75%,
að sögn Exceltur.
Þá þykir mettun ferðamanna á
vinsælum áfangastöðum eins og
Barcelona og Baleareyjum – Mal-
lorca, Minorca og Ibiza – umfram
það sem æskilegt þykir. Hefur of-
mettunin leitt til ýmissa umhverfis-
vandamála.
Margalida Ramis hjá umhverfis-
samtökunum GOB á Mallorca segir
að innviðir eyjunnar hafi ekki ráðið
við ferðamannafjöldann í sumar.
Nefnir hún í því sambandi vatns-
hreinsistöðvar yfirfyllist. Óhreint
vatn hafi til dæmis komist inn í Albu-
feira-náttúruvinina þar sem hreinsi-
stöðvar sólbaðsstaða í nágrenninu
höfðu ekki undan skólpinu.
Aðstreymi túrista inn á spænskar
baðstrendur þykir einnig til þess
fallið að ógna viðkvæmu vistkerfi
sandskafla og sjávarplantna, segir
Ramis og hvetur til þess að stemmt
verði stigu við eftirlitslausri gisti-
sölu.
Skipt um kúrs og áherslur
Yfirvöld á Spáni freista þess nú, að
sögn fyrrnefnds Moscoso, að breyta
núverandi „sól og strönd“ módeli
ferðaþjónustunnar í þeim tilgangi að
gæði ferðaþjónustunnar verði meiri
og magnið minna. Einnig sé aukin
áhersla lögð á að kynna sögulega arf-
leifð Spánverja. Barcelona kappkosti
þess til dæmis að hvetja til ferðalaga
upp í Montserrat-fjöllin sem eru
skammt frá borginni. Í norðurhluta
baskahéraðanna og í Rioja vínrækt-
arhéraðinu er annálaðri matargerð-
arlist þeirra haldið að ferðamönnum.
Önnur áform ganga út á að laða
fleiri ferðamenn frá Asíu til Spánar
en þeir eru frægir fyrir eyðslusemi
og að vilja frekar rápa um verslunar-
götur en liggja á ströndinni. En Mos-
coso segir að fyrirtækjum í ferða-
þjónustunni þykir ekki liggja á að
skipta um kúrs meðan viðskiptin
ganga eins vel og á sólarströndum
landsins í ár.
Vilja sumarið allt árið
Íbúar á Baleareyjum austur af
meginlandi Spánar vilja vera á sum-
artíma í stað þess að breyta klukk-
unni nú um helgina og færa hana aft-
ur um klukkustund. Með því vilja
þeir njóta dagsbirtunnar lengur.
Héraðsþing eyjanna, þar á meðal
Mallorca og Ibiza, samþykkti tillögu
þessa efnis í byrjun vikunnar. Í
henni er skorað á ríkisstjórnina í
Madríd að heimila eyjarskeggjum
þetta; að vera áfram tveimur stund-
um á undan staðartíma Greenwich
(GMT). Í tillögunni segir að eyjarnar
verði verr úti en önnur héröð Spánar
við afturfærslu klukkunnar því þar
setjist sólin fyrst. Með óbreyttri
klukku nytu íbúarnir dagsbirtu leng-
ur en ella eftir að vinnudeginum lýk-
ur. Þá myndi það og draga úr húshit-
unarkostnaði.
Svar iðnaðarráðuneytisins í Mad-
ríd er það, að þetta sé ekki á ákvörð-
unarvaldi Spánverja sjálfra, heldur
Evrópusambandsins.
Spánn er ekki eina landið sem
endurskoðað hefur tímabelti sitt.
Þegar kommúnistar komust til valda
í Kína 1949 upprættu þeir fjögur
tímabelti landsins af fimm og ákváðu
að Peking-tími skyldi gilda fyrir
landið allt. Átti það að gera land-
stjórnina auðveldari en olli íbúum í
vestari héruðum Kína miklum vanda
þar sem þeir þurftu að rífa sig upp
miklu fyrr en líkaminn vildi.
Í fyrra var svo gripið til svonefnds
„Pyongyang-tíma“ í Norður-Kóreu
en í því fólst að klukkan var færð aft-
ur um hálfa klukkustund. Var það
fyrst og fremst pólitísk ákvörðun og
ætlað að afmá arfleifð valdatíma Jap-
ana.
Árið 1956 var klukkan færð fram
um 15 mínútur í Nepal því yfirvöld-
um fannst að hádegisbaugur þeirra
ætti að liggja gegnum fjallið fræga,
Gauri Shankar.
Í framhaldi af innlimun Krím-
skaga í Rússland árið 2014 var
klukkan færð þar fram um tvær
stundir til að vera á sama tíma og
Moskva. Krímverjar hættu einnig að
taka upp sumartíma en þá breytingu
á klukkunni hafa Rússar aldrei gert.
Munar því tveimur stundum á klukk-
um Úkraínu og Krím á veturna og
einni stundu á sumrin.
Í Venesúela færði Hugo Chavez
klukkuna aftur um hálftíma árið
2007. Breytingin jók á raforkuþörf í
landinu sem fyrir var þjakað af raf-
orkuskorti og bilunum í dreifikerf-
inu. Á endanum ógilti arftaki hans,
Nicolas Maduro, tímabreytinguna og
færði klukkuna aftur til fyrra horfs.
Árið 2011 tóku íbúar á Samóa-
eyjum í Kyrrahaf stökk og fluttu sig
yfir alþjóðlegu daglínuna. Klukkan
færðist ekki aðeins fram um eina
klukkustund, heldur heilan dag til
viðbótar. Eftir breytinguna eru
Samóar á sama tímabelti og helstu
viðskiptaþjóðir þeirra í Asíu og Ástr-
alíu. Aukinheldur gengur nú nýtt ár í
garð þar á undan öllum öðrum lönd-
um heims í stað þess að vera síðastir
til að kveðja gamla árið.
Uggandi um framtíð
ferðamennskunnar á Spáni
 Sumarið var gjöfult í ferðaþjónustunni en vísbendingar eru um að bakslag gæti verið framundan
AFP
Metár á Spáni Þröng á þingi á góðviðrisdegi á Levante ströndinni á Benidorm á Spáni. En menn eru uggandi um framtíð ferðamennskunnar.