Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.06.1993, Síða 26

» FAGMÁL «
hjúkrunarskýrslur,
þegar um augljósar
rangfærslur við lyfja-
talningu er að ræða eða
hann er greinilega undir
áhrifum lyfja.
Við slíkar aðstæður
er hjúkrunarfræðing-
urinn kallaður í viðtal
og atvikið borið upp á
hann. Ef hann hins
vegar er undir áhrifum
(lyfja/áfengis) þá ber að
gera honum grein fyrir því, að
hann sé ekki hæfur til að fram-
kvæma örugga hjúkrun. Hann er
sendur heim og boðaður í viðtal
daginn eftir. Frekari umræður
eru tilgangslausar á þessu stigi
málsins (Jefferson, Ensor, 1982).
Það er hins vegar mun al-
gengara, að einkenni séu óljós
og erfitt að meta hvenær á að
grípa inn í.
Allir eiga sína „erfiðu daga“
og/eða tímabundin vandamál á
lífsleiðinni, s.s. persónuleg
vandamál, veikindi í fjölskyld-
unni o.fl.
Fái yfirmaður kvartanir undan
skapsveiflum og slæmum vinnu-
brögðum ákveðins hjúkrunar-
fræðings er eðlilegt að hann
kynni sér málið með viðtali við
viðkomandi hjúkrunarfræðing
og bjóði honum aðstoð ef þörf er
á. Sá hjúkrunarfræðingur sem
ekki er vímuefnaháður myndi
bregðast við með skýringu á
hegðun sinni og/eða afsökun.
A hinn bóginn ef hjúkrunar-
fræðingurinn er vímuefnaháður
er ekki ósennilegt, að hann neiti
því að nokkuð sé að hjá sér, sé í
raun undrandi, er með ásakanir í
garð annarra og þiggur enga
hjálp (Sullivan, Bissell, Willi-
ams, 1988).
En jafnvel þó hinn vímuefna-
háði hjúkrunarfræðingur sýni
ábyrgð, gefi skýringu og bæti
sig í starfi, líður ekki á löngu þar
til vandamálin fara aftur að
SÁÁ
Samtök áhugafólks um
áfengis- og vímuefnavandann
Meðferð
Freeðsla
Ráðgjöf
koma í ljós, oftar en áður fyrr og
jafnvel alvarlegri og augljósari.
A þessu stigi þarf enn frekari
íhlutun af hálfu yfirmanns að
eiga sér stað og ber að vanda
mjög til viðtalsins og undirbúa
það vel.
* Yfirmaðurinn hefur væntan-
lega fylgst með hjúkrunar-
fræðingnum um tíma og fær
jafnframt ábendingar frá sam-
starfsfólki. Mikilvægt er að skrá
allar upplýsingar um atferlis-
breytingar og atvik sem eiga sér
stað hjá viðkomandi hjúkrunar-
fræðingi og benda til lyfjamis-
notkunar hans. Athuga að hafa
allar skráningar dagsettar. Þessar
upplýsingar styðst yfirmaðurinn
síðan við í viðtalinu.
* Hjúkrunarfræðingurinn er
ekki látinn vita ástæðu viðtals-
ins. Það kann að virka kald-
hæðnislegt, en það hefur þótt
áhrifaríkt til að brjóta niður
afneitunina (Sullivan.Bissell,
Williams, 1988).
Það má búast við því að
hjúkrunarfræðingur sé tilbúinn
með fjölda skýringa og afsak-
anir, viti hann innihald viðtals-
ins. Jafnvel gæti farið svo að
hann myndi ekki mæta í við-
talið.
* Sá er stjórnar viðtalinu
verður að varast að setjast í
dómarasæti og má ekki heldur
láta stjórnast af tilfinningum,
vera reiður, hneykslaður eða
sýna samúð.
Hann skal kynna
málið af umhyggju-
semi en þó með
ákveðni (Sullivan,
Bissell, Williams,
1988).
* í viðtalinu á það
ekki að vera markmið
að þvinga fram ját-
ningu, heldur að fá
viðkomandi til að
samþykkja, að leita sér
aðstoðar hjá fagfólki
(Pace, 1990).
* Æskilegt er að draga það
ekki á langinn að kalla á hjúkr-
unarfræðinginn í viðtal. Því fyrr
því betra á meðan atvikin eru
fersk í minni.
* Síðast en ekki síst skal
benda á leiðir til úrbóta, með-
ferðarstofnanir eða einstakl-
ingsmeðferð hjá sérfræðingi.
Tíðni
Jafnvel þó tölur um fjölda
þeirra sem ánetjast lyf í stétt
hjúkrunarfræðinga séu á reiki er
það ljóst að vandamálið er veru-
legt.
Sullivan, Bissell og Williams
tala um að 10-20% hjúkrunar-
fræðinga eigi við áfengis- og
vímuefnavandamál að stríða ein-
hvem tíma á lífsleiðinni.
Sumners segir í grein sinni og
vitnar í könnun, sem Haack
(1987) gerði, að meðal hjúkmn-
arfræðinga séu 2-3% sem verði
lyfjaháðir og 8-10% áfengis-
háðir.
Það hefur mikið verið ritað
um það, að líklega sé hærri tíðni
innan heilbrigðisstétta á lyfja-
misnotkun heldur en hjá öðrum,
og stafi það m.a. af því hversu
auðvelt sé að nálgast lyfin.
Lokaorð
Þessi grein mín er langt frá
26 HJÚKRUN 1 ‘2/93 - 69. árgangur