Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.08.2000, Síða 33

þar með er ekki búið að taka frá konunum orsakir streit-
unnar. Það getur verið að þær hafi ekki nægileg fjárráð til
að kaupa mat handa börnum sínum, borga húsaleiguna
eða greiða aðra reikninga. Jafnvel þó konurnar séu í vinnu
eru þær ef til vill í illa launuðum störfum því þannig eru
mörg störf. Og það er erfitt að lifa þegar aðeins ein
fyrirvinna er fyrir fjölskyldunni eins og þegar móðirin er
einstæð. Þegar ég hugsa um hvernig samfélagið getur
gert fólk veikt á ég t.d. við mismun vegna kynferðis sem
takmarkar möguleika kvenna, eða mismun vegna kyn-
þáttar, því að minnihlutahópar eru oft við verri heilsu vegna
þjóðfélagsstöðu sinnar. Við verðum því að fara að athuga
hvað það er í samfélaginu sem gerir það að verkum að
þessi þættir stuðla að verra heilsufari. Og oft liggja ræt-
urnar fremur í afstöðu til kynferðis eða kynþáttar en í þeirri
líffræðilegu staðreynd sem er að baki þessum mismun."
Heimilisofbeldi
Nancy segir hjúkrunarfræðinga hafa aukið þekkingu varð-
andi ýmis önnur svið heilbrigðis kvenna, svo sem ofbeldi
gegn konum, með því að greina og meðhöndla konur sem
hafa mátt þola heimilisofbeldi. Einnig mætti nefna
rannsóknir á ófrjósemi kvenna, kynhneigð, þar með talda
heilsu lesbískra kvenna, tíðir kvenna og breytingatímabil,
hin mörgu hlutverk kvenna þar með talið foreldrahlutverk
og þátttöku í atvinnulífi og vandamál varðandi öldrun.
Hún segir að rannsóknir hafi leitt í Ijós að hjúkrunar-
fræðingar geti greint heimilisofbeldi á ýmsan hátt innan
heilbrigðiskerfisins. „Fjölmargar rannsóknir hafa sýnt að
hægt er að greina hvort konur búa við ofbeldi víðar en hjá
þeim konum sem leita til slysavarðstofunnar. Ef aðeins er
gert ráð fyrir að ummerki heimilisofbeldis finnist hjá þeim
konum sem þangað koma, má gera ráð fyrir að fæstar
komi fram. Rannsóknir í Bandaríkjunum hafa hins vegar
leitt í Ijós að fjölmargar konur, sem eru í eftirliti meðan á
meðgöngu stendur, hafa verið beittar ofbeldi. Niðurstöður
þeirra hjúkrunarfræðinga, sem hafa rannsakað konur sem
hafa verið beittar ofbeldi meðan á meðgöngu stendur,
hafa m.a. leitt í Ijós að þessar konur eiga oft börn sem eru
fædd fyrir tímann, börnunum er því hættara við
sjúkdómum, þurfa oft á dýrum útbúnaði að halda til að lifa
og stundum dugir það ekki til og þau deyja.
Þessar konur eiga einnig oft við meira þunglyndi að
stríða en aðrar konur, þeim er hættara við að fá kyn-
sjúkdóma og alnæmi. Það má því segja að þær lifi við
mjög erfiðar aðstæður og þær aðstæður ýta undir alls
kyns heilsuvandamál. Þeim er þannig hættara við að fá
ýmsa kvilla, streituhöfuðverk, bakverki o.fl.“
Obeldi á vinnustöðum vaxandi vandamál
Við rannsóknir á kynhneigð hefur athygli rannsakenda
m.a. beinst að sálrænum áhrifum ófrjósemi. Rannsóknir á
tíðahringnum og breytingaskeiðinu hafa m.a. aukið skilning
á daglegu lífi kvenna og á hvern hátt líffræði þeirra setur
mark sitt á það. Þær rannsóknarniðurstöður, að konur
gætu stundað kynlíf sér til mikillar ánægju fram á efri ár en
það væri hins vegar erfiðara fyrir þær að finna bólfélaga af
hinu kyninu þar sem jafnaldrar þeirra ættu erfiðara með að
stunda kynlíf, vöktu t.d. mikla athygli íslenskra fjölmiðla
meðan á ráðstefnunni stóð. Rannsóknir hafa einnig beint
sjónum að þeim áhrifum sem hin ýmsu hlutverk kvenna,
svo sem að vera þátttakendur í atvinnulífi auk þess að
gegna foreldra- og umönnunarhlutverki, hafa á heilsufar
þeirra. Ofbeldi á vinnustöðum er vaxandi vandamál sem
einnig hefur hlotið athygli rannsakenda, hjúkrunarfræð-
ingar verða ekki síst fyrir því á vinnustöðum sínum og þjást
iðulega af stöðugri streitu vegna vaktavinnu og hávaða á
vinnustað. Þá hefur athygli beinst að mæðrum ungra
barna sem vinna utan heimilis og þreytu sem margar
þeirra kvarta yfir. Umönnun veikra og aldraðra ættingja
hefur einnig verið rannsökuð en þó það veiti konum
ánægju að sinna ættingjum sínum veldur það einnig
streitu.
Nancy sagði í lokin að hún skoraði á konur í upphafi 21.
aldarinnar að koma á jafnvægi milli þeirra krafna sem
vinnumarkaður leggur þeim á herðar og fjölskylduábyrgðar.
Næstu verkefni á sviði rannsókna væru eflaust að tengja
heilsufar kvenna almennt við starfs- og fjölskylduheilsu.
Rannsóknir á heilsufari kvenna í framtíðinni myndu halda
áfram að bæta við þekkingu á konum og fyrir konur á
hinum ýmsu sviðum er varðaði heilbrigði kvenna.
-vkj
Merk tímamót - stofnun
hjúkrunarfræðideildar
Háskóia íslands
Fyrsta júlí sl. voru þau merku tímamót í sögu hjúkr-
unarmenntunar á íslandi að námsbraut í hjúkrunar-
fræði varð formlega að sjálfstæðri deild. Félag
íslenskra hjúkrunarfræðinga óskar hjúkrunarfræð-
ingum og Háskóla íslands til hamingju með nýju
deildina. Félagið óskar fyrsta deildarforsetanum, dr.
Mörgu Thome, velfarnaðar í starfi.
AA-fundir hjúkrunarfræðinga eru haldnir
að Þingholtsstræti 17 (í húsnæði
Kvennakirkjunnar) fimmtudaga kl. 17.
Tímarit hjúkrunarfræðinga 3. tbl. 76. árg. 2000
157