Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.08.2000, Qupperneq 49

-{'Y'AmtiðArsýlA. kjÚkriAlA.A'ffrÆðífrlAA
Tímarit hjúkrunarfræðinga fékk leyfi til að birta ræðu Helgu Sitjar Friðjónsdóttur
sem hún hélt 12. maí í ráðhúsi Reykjavíkur um framtíðarsýn hjúkrunarfræðinga
Góðan dag, kæru kollegar, og til hamingju með daginn
Þegar ég var beðin um að ávarpa þessa samkomu
sem fulltrúi nýlega útskrifaðra hjúkrunarfræðina og tala um
framtíðarsýn okkar varð ég að hugsa mig verulega um.
Mér fannst að á þessu tæpa ári, sem ég hef starfað sem
hjúkrunarfræðingur, hefði ég ekki leitt hugann að framtíð
hjúkrunar heldur þurft að hafa mig alla við að rifja upp og
nýta mér það sem ég var nýbúin að læra í hjúkrunarnám-
inu. Ég settist því við tölvuna og sendi tölvupóst öllum
hjúkrunarfræðingunum sem útskrifuðust með mér frá
háskólanum á Akureyri síðastliðið vor og spurði hvort þau
hefðu yfirleitt leitt hugann að því hvernig starf okkar eða
starfsvettvangur yrði á nýrri öld.
Þar sem ég sat við tölvuna áttaði ég mig á því að aukin
tækni hefur gjörbreytt starfi okkar hjúkrunarfræðinga í
gegnum árin og víst er að tækniþróun heldur áfram að
breyta starfi okkar og jafnvel starfsvettvangi. Þar með var
hugur minn farinn á flug um hjúkrun á nýrri öld og vil ég
veita ykkur sem hér eruð í dag innsýn í þetta ferðalag.
Á þessari öld hefur hjúkrun að mestu farið fram á
heilbrigðisstofnunum en líklegt er að það breytist á nýrri öld.
Starfssvið hjúkrunarfræðinga mun víkka og þeir munu sinna
sínum störfum meira utan heilbrigðisstofnana. Þar sem
aukin tækni mun spara mikinn tíma geta hjúkrunarfræðingar
farið að einbeita sér að andlegri og félagslegri heilsu manna.
Hjúkrunarfræðingar munu beita sér í auknum mæli í heilsu-
eflingu og forvarnastarfi ýmiss konar. Til dæmis mun í
framtíðinni verða hægt að fá viðtal við hjúkrunarfræðing í
hverri einustu líkamsræktarstöð og fólki þannig gefinn
kostur á að rækta sálina engu síður en líkamann. Einnig
munu flugfélög og ferðaskrifstofur bjóða viðskiptarvinum
sínum upp á viðtal við hjúkrunarfræðing. Þar getur
hjúkrunarfræðingurinn ráðlagt hvort og hvaða ferðalag henti
miðað við líkamlegt og andlegt heilbrigði hans auk þess
sem hægt verður að leita til hjúkrunarfræðinga ferða-
skrifstofunnar ef eitthvað bjátar á í ferðalaginu sjálfu.
Tækni hefur í gegnum tíðina verið mikill áhrifaþáttur á
flestum sviðum innan hjúkrunar. Eftir því sem tæknin
þróast hefur hjúkrunarstarfið breyst og á líklega eftir að
breytast enn meira. Þá er ekki bara átt við aukna tækni
innan heilbrigðisgeirans heldur líka öra tækniþróun í sam-
skiptum í samfélaginu.
Tæknin er að ryðja sér til rúms í hefðbundnum verkum
hjúkrunarfræðinga, t.d. lyfjatiltekt. Á nýrri öld verður staðan
hugsanlega þannig að hjúkrunarfræðingar þurfa ekkert að
hugsa um lyfjagjafir nema þá í mesta lagi að sækja drykk
svo skjólstæðingurinn geti skolað lyfjunum niður.
En hvað með önnur hefðbundin hjúkrunarverk? Verður
hannað tæki sem setur upp þvaglegg eða nál, sinnir
sáraskiptingum, gipsar eða hjálpar sjúklingi á salernið? Þó
svo að í dag finnist okkur nánast óhugsandi að eitthvað
annað en mannshendur geti sinnt þessum hjúkrunarverkum
þá er líklegt að vísindamenn á nýrri öld muni hanna tæki
sem sjá alfarið um þau eða finni jafnvel nýja aðferðir til að
sinna þeim. Með því að tæki og tól munu taka við ýmsum
hjúkrunarverkum, sem hingað til hafa verið í höndum
hjúkrunarfræðinga, mun starf okkar breytast töluvert. Tíma-
skorturinn, sem hjúkrunarfræðingum finnst þeir glíma við í
daglegu starfi, ætti að vera úr sögunni þar sem verkin verða
flest gerð með nýrri og tímasparandi tækni. Þannig munu
hjúkrunarfræðingar á nýrri öld hafa nægan tíma til að sinna
andlegum og félagslegum þörfum skjólstæðinga sinna.
Líklegt er að hin öra þróun í samskiptaháttum mannkyns
eigi eftir að hafa töluverð áhrif á starfsaðferðir og starfs-
vettvang hjúkrunarfræðinga á nýrri öld. Veraldarvefurinn og
tölvupóstur skipa miklivægan sess í samskiptum fólks nú
þegar og engin leið að sjá fyrir hvert sú þróun leiðir okkur.
Hjúkrunarfræðingar framtíðarinnar þurfa að geta nýtt sér
tölvur og aðra hátækni í starfinu. Þeir verða að vera færir um
að nýta sér upplýsingatæknina og hafa á reiðum höndum
nýjustu upplýsingar og rannsóknir á sínu sérsviði. Á nýrri öld
er hugsanlegt að þegar sjúklingur útskrifast af sjúkrahúsi
verði hann í tölvupóstsambandi við þann hjúkrunarfræðing
sem bar ábyrgð á hjúkrun hans innan sjúkrahússins. Þannig
mun starf hjúkrunarfræðinga ekki aðeins felast í að sinna
sjúklingum sem liggja á deildinni heldur mun hann styðja þá
eftir að heim er komið með því að vera í tölvupóstsambandi
við þá í ákveðinn tíma.
Veraldarvefurinn verður hins vegar sá vettvangur þar
sem hjúkrunarfræðingar munu sinna forvörnum og heilsu-
eflingu í auknum mæli á nýrri öld. Þeir munu þannig opna
fólki aðgang að nýjustu upplýsingum á hverjum tíma en
jafnfram hvetja fólk til ábyrgðar á eigin heilsu.
Ljóst er að hjúkrunarnámið á nýrri öld mun taka mið af
tækniþróuninni og er í raun þegar farið að gera það. Hjúkr-
unarfræðinemar eiga nú þann kost að stunda fjarnám í
gegnum tölvur og fjarfundabúnað en tækniþróunin á nýrri
öld mun gera slíkt fjarnám enn auðveldara. Á nýrri öld mun
173
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 3. tbl. 76. árg. 2000