Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2007, Blaðsíða 48

ÞANKASTRIK
Guðrún Hildur Ragnarsdóttir, ghr@fa.is
FAGÞEKKING OG VIRÐING í HJÚKRUNARSTÖRFUM
í þessu þankastriki velti ég fyrir mér hlutverki
hjúkrunarfræðinga sem fræðara og leiðbeinanda á
vinnustað, innan eða utan stofnana, þekkingarþróun í
hjúkrun, virðingu hjúkrunarstarfa. Að lokum varpa ég
fram spurningu til umhugsunar.
,-v Mk
msu'SM
Guðrún Hildur Ragnarsdóttir
Þekking er mikilvæg því hún opnar nýjar
leiðir og veitir nýja sýn á viðfangsefnin.
Hún breytir viðhorfum og er til hagsbóta
fyrír alla, jafnt samstarfsmenn sem
skjólstæðinga. Hún þarf því stöðugt
að vera í boði bæði á formlegan og
óformlegan hátt. Allir starfsmenn, eldri
sem yngri, verða að finna hvemig
þeir eflast og þróast í starfi eftir því
sem þekking þeirra vex. Þekking er
grundvallarforsenda árangurs í starfi
og hún er ein öflugasta forvörnin gegn
stöðnun og kulnun.
Mikilvægustu þekkingarbrunnar og
fyrirmyndir reynslulítilla eða ófaglærðra
starfsmanna á vinnustað eru faglega
færir hjúkrunarfræðingar og sjúkraliðar
hvort sem þeir vinna innan stofnana
eða inni á heimilum fólks. Þar þurfa
þessar stéttir að styðja aðstandendur og
leiðbeina um hjúkrun og þá er mikilvægt
að fagleg færni sé í hávegum. En gömul
sem ný þekking, samskiptahættir og rétt
vinnubrögð lærast ekki nema þeim sé
komið á framfæri og þetta verða þeir sem
reyndari eru alltaf að hafa í huga.
Kveikjan að þessum vangaveltum mínu
eru einmitt samtöl við sjúkraliðanema,
ófaglært starfsfólk og aðstandendur
sem kvörtuðu undan litlum afskiptum
og tengslum við hjúkrunarfræðinga
á vinnustað. Þetta fólk þarfnaðist
stuðnings og fræðslu til þess að geta
sinnt skjólstæðingum sínum eða til þess
að bregðast við ákveðnum aðstæðum.
Betri fræðsla og þekking hefðu líklega
komið í veg fyrir leiðinlegt atvik sem
aðstandandi lýsti eitt sinn fyrir mér. Þar
kom dóttir að starfsmanni sem var að
tala í farsímann sinn um leið og hann
mataði helftarlamaða móður konunnar!
Dæmi af þessu tagi eru vonandi fá
en með öflugri fræðslu og ströngustu
kröfum um fagþekkingu má fækka þeim
enn frekar.
Þekkingarþróun í hjúkrun
Þekkingarþróun í hjúkrun hefur verið
hröð og mér hefur fundist sérstaklega
ánægjulegt að fylgjast með þróun
í skráningu hjúkrunar. Hugmyndir og
hugtök í hjúkrun hafa verið rannsökuð,
skilgreind og fengið merkingu og heiti. Nú
þykir sjálfsagt að gera hjúkrunargreiningu
og fjalla um ýmiss konar hjúkrunarmeðferð
en sem dæmi um slíkt má nefna: nærveru,
glæðingu vonar, styrkingu í hlutverki og
fleira. Þeir sem unnið hafa að þessu eiga
miklar þakkir skildar. Það eru þó vonbrigði
hversu fáar stofnanir utan Landspítala
nota viðurkennda hjúkrunarskráningu
samkvæmt flokkunarkerfum NANDA og
NIC.
í fyrra bauðst mér að sækja málþing á
vegum Rannsóknarstofnunar í hjúkrunar-
fræði en þar gerðu hjúkrunarfræðingar í
diplóma- og meistaranámi í skurðhjúkrun
grein fyrir hagnýtri þekkingu sem þeir
höfðu aflað sér með rannsóknum.
Þar voru kynnt fjölmörg áhugaverð og
spennandi rannsóknarefni, svo sem
viðbótarmeðferð með spritti til innöndunar
í þeim tilgangi að minnka ógleði eftir
aðgerðir, bráðaóráð: matogfyrirbyggjandí
meðferð, fótanudd eftir skurðaðgerðir og
fleira. Málþingið sýndi glöggt að mikið er
að gerast á fræðasviði hjúkrunar og væri
óskandi að þessari þekkingu og annarri
sambærilegri verði komið á framfæri
innan sjúkrastofnana sem sjálfsögðum
hluta hjúkrunarmeðferðar.
Virðing fyrir hjúkrunarstörfum
Þörf fyrir fólk með hjúkrunarfræði- og
sjúkraliðamenntun fer vaxandi í landinu
sbr. spá Hagfræðistofnunar Hf frá 2006. Á
öllum tímum hefur þurft að ráða ófaglært
fólk til þess sinna umönnunarstörfum
og þá oftast við aðhlynningu á
öldrunarstofnunum. Á síðustu árum hefur
vandamálið vaxið til muna og nú er ungt
ómenntað fólk, allt niður f 16 ára, ráðið til
aðhlynningarstarfa og hlutur útlendinga,
sem geta oft ekki tjáð sig á íslensku, fer
vaxandi á mörgum stofnunum.
Þetta er áhyggjuefni vegna þess að
þessi þróun hefur áhrif á gæði
hjúkrunarstarfa, þá virðingu sem hjúkrun
nýtur í samfélaginu og þau laun sem
greidd eru fyrir hjúkrunarstörf, þar
með talið störf hjúkrunarfræðinga. Af
eðlilegum ástæðum eru viðhorf og gildi
ófaglærða til starfanna önnur en þeirra
sem hlotið hafa fagmenntun. Ófaglærðir
starfsmenn ganga oftast í sömu störf og
sjúkraliðar sem eru með 3 ára menntun
á framhaldsskólastigi. Er nema von að
sjúkraliðanemar spyrji: Til hvers er ég í 3
ára sjúkraliðanámi ef hægt er að ráða fólk
með enga menntun til starfa?
46
Tímarit hjúkrunarfræðinga - 5. tbl. 83. árg. 2007