Skírnir - 01.09.2006, Qupperneq 12

ar fyrir forsetann um hugsanlega minnihlutastjórn Alþýðuflokks-
ins (daginn áður hafði forsetinn falið Ólafi Thors að reyna stjórn-
armyndun). Forsetinn kumraði við og varð hýr í bragði við þess-
ar vangaveltur. Hæg voru heimatökin hjá honum að kanna viðhorf
Sjálfstæðismanna. Og svo skjótt brá forsetinn við að daginn eftir
að Ólafur Thors hafði gefist upp á stjórnarmyndun og skilað um-
boði sínu hinn 17. des. hafði hann kallað Emil Jónsson á sinn fund
og falið honum að mynda meiri- eða minnihluta ríkisstjórn (Í
minningargrein um Finnboga Rút, sem birtist í Morgunblaðinu
29. mars 1989 eftir Styrmi Gunnarsson, tengdason Finnboga Rúts,
segir orðrétt: „Eftir að vinstri stjórn Hermanns Jónassonar var
fallin gerði Rútur tilraun til að endurreisa hana. Hann [Finnbogi
Rútur] sagði mér, að hann hefði setið heima hjá Emil Jónssyni í
Hafnarfirði og þeir hefðu verið komnir vel á veg með að klára eina
viskíflösku og endurreisa stjórnina. Þá hefði síminn hringt. Í sím-
anum var Ásgeir Ásgeirsson, forseti. Eftir þetta símtal var Emil
óviðmælandi, sagði Rútur, enda var Ásgeir að bjóða honum að
mynda minnihlutastjórn. Frá þessu sagði Matthías Jóhannessen í
Ólafs sögu Thors með samþykki Finnboga Rúts“).
Svo vel hefur forsetinn haldið á spöðunum að Emil hafði tek-
ist myndun minnihlutastjórnar fimm dögum síðar.
Í ævisögu Emils Jónssonar kemur greinilega fram að Emil hef-
ur ekki haft hugmynd um þátt Guðmundar Í. í þessari stjórnar-
myndun og telur hana eingöngu hafa verið að frumkvæði forset-
ans. Sömu skoðun lét Gylfi Þ. í ljós á fundi á Hótel Borg er hann
fjallaði um og svaraði fyrirspurnum varðandi bók sína um Við-
reisnarárin og sagði jafnframt að þeir Guðmundur Í. hefðu verið
alveg sammála um aðgerðir eftir að Emil hafði verið falin stjórn-
armyndun.
Ásgeir Ásgeirsson hefur því haldið vel trúnaðinn við Guð-
mund Í. og hvergi getið í samtölum um hinn veigamikla og raun-
ar grundvallarþátt hans í málinu. Það má líka hér álykta að þessi
mikli hraði við stjórnarmyndunina hjá Emil hafi verið mögulegur
vegna þess að Guðmundur Í. hafði haft viku lengri tíma en aðrir
til að semja í huga sér og undirbúa nauðsynlega lagasetningu tengda
þessu máli, þar sem hann var á þessum tíma einn færasti lögfræð-
ásgeir jóhannesson258 skírnir
Skírnir haust nota-1 13.11.2006 15:55 Page 258