Skírnir - 01.09.2006, Qupperneq 100

tækifæra. Myrkrið býr í persónulegri reynslu bæjarbúa, í erfiðri
æsku þar sem pabba var laus höndin, í misnotkun, í eitrandi trú-
arofstæki, eða bara í óútskýrðu þunglyndi sem tærir mannssálina.
Svo eru skrímslin aldrei langt undan en þau sækja gjarnan í þá ein-
staklinga sem eru veikir fyrir, sem hafa opnað myrkrinu leið inn
að hjarta sínu. Þannig á hið gotneska gjarnan rætur í hinu félags-
lega, er nánast táknsöguleg útlegging á mikilvægum samfélags-
vandamálum í samtímanum.49
Gotnesk veruleikasýn getur auðveldað okkur að bera kennsl á
þætti í samtímanum sem annars væru huldir sjónum, en vafasamt
hlýtur að teljast að vilja beita gotneskum lausnum á samfélags-
vandann. Eftir að brennuvargur kveikti í bíl útvarpskonunnar
Önnu Kristine sagði DV frá því á forsíðu að grunur léki á „að að-
dáandi [væri þar] að verki“ (DV, 10.6.) og setti glæpinn um leið í
gotneskt samhengi í stað þess að horfa á hann sem gróft skemmd-
arverk. Anna minnist annarrar árásar á fréttamann fyrir norðan
sem var stunginn með hníf af geðsjúkum manni. Síðar kom í ljós
að skemmdarverkið beindist að öllum líkindum ekki að persónu
Önnu því að brennuvargurinn kveikti í fjölda annarra bíla í hverf-
inu. Gotnesk túlkunarfræði leitar jafnan skýringa í hinu persónu-
lega. Sá sem kveikir í bíl Önnu Kristine hlýtur að hafa hana á heil-
anum. Sá sem kveikir í mörgum bílum hlýtur að vera knúinn
áfram að þeirri fíkn sem felst í verknaðinum. Í báðum tilvikum
þarf að skilja eðli fíknarinnar því að í ofbeldisverknaðinum býr
venjulega merking í gotnesku samhengi. Og glæpur sem á sér got-
neskar skýringar kallar á gotneskar lausnir. Eftir að kveikt hafði
verið í bíl Önnu Kristine sagði hún að blessa yrði Vesturbæinn
(DV, 10.8.) eftir þá mörgu óhugnanlegu atburði sem gerst höfðu í
hverfinu mánuðina á undan.
Eitt af því sem greinendum gotneskra hugmynda er jafnan tíð-
rætt um er sú tilhneiging að færa hið gotneska átakasvið inn á við
guðni elísson346 skírnir
49 Eric Savoy er einn af þeim sem ræðir tengsl táknsögunnar og gotneskrar hug-
myndafræði í grein sinni „The Face of the Tenant: A Theory of American Got-
hic“. American Gothic. New Interventions in a National Narrative. Ritstj. Ro-
bert K. Martin og Eric Savoy. Iowa City: University of Iowa Press, 1998, bls.
9–16.
Skírnir haust nota-1 13.11.2006 15:55 Page 346