Jökull - 01.01.2012, Qupperneq 195

Society report
Sigurður Þórarinsson, skemmtilegi ljúflingurinn
Elín Pálmadóttir
Grandavegi 47, 107 Reykjavík, epa@mbl.is
Dýrmætt var fyrir blaðamann að eiga Sigurð Þórarins-
son jarðfræðing að þegar einhver ósköp fóru að ger-
ast og jörðin að spúa eldi einhvers staðar á hálend-
inu, undir jökli eða úti á rúmsjó. Alltaf kemur út blað
næsta morgun – eftir fáa klukkutíma- og þar vilja les-
endur fá að vita nákvæmlega hvað er að gerast, hvað
hafi gerst og hvað muni gerast. Hrædd er ég um að oft
hefði orðið fátt um svör á fyrstu dögum hamfaranna,
ef við hefðum ekki haft tiltækan þennan ljúfling, sem
á mestu annastundum lífs síns taldi ekki eftir sér að
svara þolinmóður spurningum fávísra um þau efni.
Eitthvað á þessa leið varð mér einhvern tíma að
orði, spurð um samskiptin við dr. Sigurð. Og bætti
við að það sem meira væri, alltaf virtist hann átta sig
á stundinni og á þeim tíma fágætara, að vera óhrædd-
ur við að segja álit sitt án vangaveltna um að einhver
kynni að setja út á það þegar meira kæmi í ljós og bet-
ur hægt að greina og átta sig. Hefðum við átt að bíða
eftir „hávísindalegum niðurstöðum“ sem nær alltaf
hafa reynst í samræmi við fyrstu skoðun Sigurðar, þá
hefðum við kannski sagt frá því ári eftir að Surtseyj-
argosið hófst að nú væri ljóst að eldgos hefði orðið við
Vestmannaeyjar, því menn hefðu fundið þarna heila
nýja eyju.
Ljúfmennska er einmitt rétta orðið til að lýsa Sig-
urði Þórarinssyni, við hvaða aðstæður sem var og hvar
sem var. Má bæta við orðsporinu „skemmtilegur ljúf-
lingur“. Eftir að dr. Sigurður kom heim frá námi voru
ekki sóttir peningar í sjóði til kannana og rannsókna,
þótt góð rök væru uppi höfð. Það hindraði Sigurð ekki
fremur en annað í aðalþætti ævistarfs hans, gjóskulag-
arannsóknum. Sigurður var á næstu árum að syngja
sig í ferðum um landið til að komast í öskulög í að-
skiljanlegum börðum hér og þar. Hafði gjarnan orð
á þörfinni við félaga sína í Jöklarannsóknafélaginu,
sem óðara söfnuðu liði í kostaða skemmtiferð á stað-
inn. Allir vildu ólmir fara með þessum skemmtilega
manni, sem fræddi og hélt uppi gítarspili og söng og
fékk svo hjálp við að grafa í valin börð á kvöldin.
Raunar hafði orðsporið af þeim orðsnjalla vísna-
söngvara flogið á undan honum heim til Íslands með
vinsæla ljóðinu „mikið lifandis skelfing og ósköp er
gaman að vera svolítið hífaður“ sem hann gerði í
hópi íslenskra stúdenta í Svíþjóð. Og hann stóð vel
undir nafni þegar hann kom heim 1945, beint í að
kenna okkur í tveimur efstu bekkjum MR náttúru-
fræði. Hann varð óðara í miklu uppáhaldi þessara
unglinga.
Ekki fór þó hátt fyrr en löngu seinna fyrrnefndur
kjarkur, með fregn af því er hann á stríðsárunum sótti
og smyglaði mikilvægu herforingjaráðskortunum sem
innlyksa voru í Geodætisk Institut í Danmörku, fram
hjá nasistum yfir til Svíþjóðar, meðan breski herinn
hugðist verja Íslendinga án þess að hafa nokkur kort
af stórum hluta landsins, enda lífshættulegur háski.
Dr. Sigurður var ekki mikill fyrir mann að sjá, lág-
vaxinn og rýr, en einstök einbeitni í öllu því sem hann
hafði hug á virðist hafa verið honum eðlislæg frá upp-
hafi. Einhvern tíma sagði hann frá því er hann ungur
drengur í smalamennsku austur í Vopnafirði var lát-
inn bíða einn við munnann á refagreni ef skolli skyldi
þar vera og hann hugsaði: hvað get ég gert svona lítill
og væskilslegur ef skolli kemur út. En ekki hvikaði
drengurinn af verðinum.
Þessu æðruleysi átti ég sannarlega eftir að kynn-
ast þegar ég blaðamaðurinn þurfti að gæta þess vand-
lega að fylgja Sigurði fast eftir, vera alltaf á hælum
hans í eldgosum eða stórhlaupum í ám og jöklum, til
að tína af hans vörum alla fróðleiksmola fyrir lesend-
ur. Því fylgdi að skríða á eftir honum á fjórum fót-
JÖKULL No. 62, 2011 193