Dagblaðið Vísir - DV - 18.05.2018, Blaðsíða 14

14 18. maí 2018fréttir
V
ið Ásvallagötu 8 í mið-
bæ Reykjavíkur stendur
hvítt, tæplega þrjú hund-
ruð fermetra einbýlishús.
Húsið var reist árið 1926. Það lif-
ir í hjörtum margra kvikmyndaá-
hugamanna og vakti mikinn óhug
hjá stórum hluta landsmanna á
níunda áratugnum, em segja má
að það hafi verið skærasta stjarn-
an í kvikmyndinni Húsið – Trún-
aðarmál sem leikstýrt var af Agli
Eðvarðssyni.
Kvikmyndin var gefin út árið
1983 og er fyrst íslenskra hrollvekja
í flokki svonefndra „geiramynda“.
Hrollur myndarinnar byggist á
dulmögnuðu andrúmslofti, flökt-
andi skuggum og undarlegum
draumum. Sagan segir frá Pétri og
Björgu, ungu pari sem flytur inn í
gamalt hús í Reykjavík. Fljótlega
fara undarlegir hlutir að gerast.
„Við vildum gera borgar-
mynd,“ segir Egill í samtali við
DV. „Á þessum tíma
var ekki búið að gera margar ís-
lenskar kvikmyndir en allar áttu
það sameiginlegt að vera tekn-
ar upp utandyra og sáust yfirleitt
hestar í þeim öllum. Við vildum
sýna að það þyrfti ekki að fara út
á „location“ til þess að gera kvik-
mynd hér á landi. Við settum okk-
ur þá reglu að það væri bannað
að vera með landslög eða hesta á
tökustað.“
Þau Lilja Þórisdóttir og Jóhann
Sigurðsson fóru með aðalhlutverk-
in en þau voru bæði nýgræðingar
í leiklist þegar tökur fóru fram. Jó-
hann og Lilja leika Pétur og Björgu.
Hann er tónlistarmaður og hún
kennari í skóla fyrir heyrnarlausa.
Skömmu eftir að parið flytur inn
verður Björg vör við drungalegar
raddir í fyrstu og síðan stigmagn-
ast óhugnaðurinn.
„Öll myndin var í rauninni
áskorun fyrir alla aðstandendur
myndarinnar. Við vildum kanna
hvort við gætum gefið út framb-
ærilega mynd þar sem myndavél-
in væri sögumaðurinn,“ segir Egill
og bætir við að einn af sínum upp-
áhaldsþáttum við gerð myndar-
innar hafi verið kvikmyndatakan
og er hann stoltur af henni enn í
dag.
Fyrst sinnar tegundar
Egill skrifaði handritið með Birni
Björnssyni og Snorra Þórissyni,
en hver þeirra gegndi fleiru en
einu hlutverki í framleiðslunni.
Björn var hönnuður leikmynd-
ar og sá Snorri um stjórn kvik-
myndatöku ásamt klippingu með
Agli. Stór hluti myndarinnar var
tekinn í Reykjavík. Auk þess fóru
tökur fram í Keflavík, á Húsavík
og í Vínarborg. Mikil vinna var
lögð í undirbúning myndarinnar,
þar sem meðal annars var byggð
gríðarstór leikmynd en sá hluti var
allur tekinn í stúdíói. Egill tekur
fram að Húsið hafi verið fyrsta ís-
lenska kvikmyndin sem tekin var
upp í stúdíói.
Segja má að Húsið sé fyrsta
mynd sinnar tegundar á ýmsum
sviðum, eins og með því að vera
fyrsta og eina kvikmyndin frá Ís-
landi þar sem persónur tala með
íslensku táknmáli. Enn fremur er
þetta fyrsta íslenska kvikmyndin
sem notaðist við áhættuleikara í
tökum og sú fyrsta til þess að vera
hljóðunnin í Dolby-Stereo.
Miklar væntingar og týndu
eintökin
Hrollvekja Egils og félaga kostaði
fjórar milljónir króna á sínum tíma
og þurfti um 60 þúsund áhorf-
endur til að framleiðslan myndi
standa undir kostnaði. Það þýddi
að fjórði hver Íslendingur myndi
kaupa sér miða á myndina.
Aðstandendur urðu rólegir við
fyrstu sýningarhelgi Hússins en þá
voru strax yfir tíu þúsund manns
sem sáu hana og var reglulega fullt
út að dyrum í þeim kvikmynda-
húsum sem sýndu hana. Myndin
sló í gegn og þegar talið var upp úr
kössunum kom í ljós að 80 þúsund
höfðu keypt sér miða.
Egill bendir á að sjaldgæft sé í
dag að hryllingsmyndir nái slíkum
vinsældum. „Það var yfirleitt fullt
hús um helgar og oft þúsund mið-
ar seldir fram í tímann,“ segir hann
og minnist þeirra tíma þegar hann
kíkti í kvikmyndahús borgarinn-
ar um helgar til þess að sjá hvern-
ig salurinn upplifði myndina. „Í
flestum tilfellum hló fólk á réttum
stöðum, því var brugðið, öskraði
og svo kom kannski dauðaþögn.“
Hafa sögur gengið að börn á
níunda áratugnum hafi sérstak-
lega fundið fyrir öflugum áhrifum
af húsinu draugalega og átt erfitt
með svefn. Þess má geta að í dag
er Húsið – Trúnaðarmál hvergi
fáanleg í stafrænum eintökum,
sem sumir kvikmyndaspekúlant-
ar segja að sé draugagangi líkast
að myndin hafi nánast gufað upp.
Leikstjórinn tekur undir það.
Tæknibilanir og draugagangur
„Við létum reyndar gera þessa
mynd upp og hún var endurunnin
í stafrænu formi,“ tekur Egill fram
spurður um hvort hafi einhvern tí-
mann komið upp að gefa myndina
út á ný, en því getur Egill ekki svar-
að. „Það er reyndar gaman að segja
frá því að við fengum sýningu fyr-
ir starfsfólk og leikara myndarinn-
ar í Álfabakka. Þá var allt önnur
mynd sem við sáum heldur en sú
sem við gerðum, okkur til mikill-
ar gleði,“ bætir hann við. „Hún er
mikið barn síns tíma, þessi mynd,
og það eru nokkrir hlutir tengd-
ir henni sem mér þykir mjög vænt
um.“
Egill hefur staðfest að efni
myndarinnar byggist ekki að-
eins á dularfullum atvikum, held-
ur kom ýmislegt dularfullt upp
þegar myndin var í vinnslu. Við
samsetningu myndar var einn
kafli sem kom ekki fram á sýn-
ingu. Sú sena var vitnun í mið-
ilsfund en við rennsli filmunnar
stöðvuðust tækin og mynd datt út
en hljóðið hélt áfram. Það sama
varð upp á teningnum í myndinni
þegar einnig var fjallað um trúar-
leg atriði.
Flúðu eftir nokkra mánuði
„Þarna var mjög laglegt hús sem
við gerðum ljótt,“ segir Egill um
húsið á Ásvallagötunni. „Eigend-
urnir leyfðu okkur að mála tvær
hliðar upp á nýtt. Það stóð þarna
hvítt og fínt en við vildum hafa
það grátt og ljótt.“
Jóhann Páll Valdimarsson,
sem stýrði Forlaginu og JPV í
fjölda ára, er fyrrverandi eigandi
hússins. Hann lánaði Agli það í
tökur. Jóhann Páll bjó þar ásamt
eiginkonu sinni, Guðrúnu Sig-
fúsdóttur. Í samtali við DV seg-
ir Jóhann Páll: „Konan mín hefur
alltaf talað um að það væru vond-
ir andar í húsinu en ég reyni að
leiða drauga hjá mér,“ segir hann.
Jóhann og Guðrún lánuðu hópn-
um heimilið á meðan þau fóru í
frí til Bandaríkjanna.
Þau hjón bjuggu á Ásvallagöt-
unni í tæp fimm ár og segir Jó-
hann Páll að Egill og félagar hafi
hrifist svo mikið af húsinu á sín-
um tíma að annað kæmi ekki til
greina en að nota það fyrir kvik-
myndina, en sögusagnir um
draugagang hefðu ekki sakað upp
á andrúmsloftið að gera.
Nú er Árni Oddur Þórðarson,
forstjóri Marel, búsettur í hinu
meinta draugahúsi með fjöl-
skyldu sinni og hefur gert í 14 ár.
Bendir það til þess að friður hafi
ríkt í húsinu og að draugagangur-
inn hafi mögulega yfirgefið húsið
með stafrænu öldinni. n
Undarlegir atburðir í drauga-
húsinu við Ásvallagötuna
n Undarlegir atburðir á tökustað n Börnin skelfingu
lostin n Draugalegasta kvikmynd Íslandssögunnar„Konan mín hef-
ur alltaf talað um
að það væru vondir and-
ar í húsinu en ég reyni að
leiða drauga hjá mér.
Tómas Valgeirsson
tomas@dv.is
Eitt mesta úrval landsins
af rafgeymum í allar
gerðir faratækja
ALLIR ÚT AÐ HJÓLA
MEÐ TUDOR
Mikið úrval -
Traust og fagleg þjónusta
Bíldshöfða 12
577 1515 / skorri.is
TUDOR