Morgunblaðið - 06.09.2018, Blaðsíða 30

30 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. SEPTEMBER 2018
BAKSVIÐ
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
„Heita vatnið er hluti af sérstöðu
Íslands og mikilvægt að nýta hana.
Margir af gestum landsins hafa
áhuga á að baða sig í ómeðhöndluðu
vatni og komast þannig í beint sam-
band við náttúruauðlindina,“ segir
Anna G. Sverrisdóttir, sjálfstæður
ráðgjafi og verkefnastjóri hjá Sam-
tökum ferðaþjónustunnar. Fjórir
baðstaðir hafa verið byggðir upp í
kjölfar Bláa Lónsins á Reykjanesi
og nokkrir til viðbótar eru í und-
irbúningi.
Bláa Lónið ruddi brautina og hef-
ur mikla sérstöðu vegna efnainni-
halds vatnsins úr borholum í
Svartsengi. Lækningamáttur þess
er þekktur. Bláa Lónið er fjölsótt-
asti einstaki ferðamannastaður
landsins og er helsta ástæðan fyrir
þeirri ímynd sem Ísland hefur feng-
ið sem land náttúrubaðanna.
Dreifðir um landið
Jarðböðin við Mývatn voru opnuð
árið 2004 og grundvallast á nátt-
úruauðlindum þess svæðis og ná-
lægð við náttúruperluna Mývatn.
Baðstaðurinn Laugarvatn Fontana
opnaði dyr sínar fyrir gestum á
árinu 2011. Sérstaða hans er nýting
á hver niðri við vatnið, en hvera-
vatnið hefur verið notað til baða og
heilsubótar í aldir. Áform eru uppi
um að stækka böðin.
Tveir nýjustu baðstaðirnir eru
Krauma í Borgarfirði og Sjóböðin
(GeoSea) við Húsavík. Krauma nýt-
ir vatn úr Deildartunguhver, sem er
vatnsmesti hver Evrópu. Vatnið í
Sjóböðunum er eins og nafnið bend-
ir til sjór sem sóttur er með djúpum
borholum. Fjárfestar eru með í
undirbúningi að reisa hótel í
tengslum við Sjóböðin.
Mikilvægir vinnustaðir
Allir þessir staðir veita marg-
víslega aðra þjónustu, þótt böðin
séu meginaðdráttaraflið. Þar eru
veitingar og minjagripasala og lúx-
ushótel er risið við Bláa Lónið og
þar er fyrir margvísleg önnur þjón-
usta og framleiðsla sem byggir á
auðlindum lónsins.
Allir baðstaðirnir eru mikilvægir
vinnustaðir í sínu umhverfi. Sem
dæmi má nefna að í sumar unnu 40
starfsmenn hjá Jarðböðunum, sem
eru stærsti einkarekni vinnuveit-
andinn í Mývatnssveit. Fyrirtækið
hefur byggt sjö íbúðir fyrir starfs-
fólkið í Reykjahlíð og rauf með því
áratuga kyrrstöðu í byggingu íbúð-
Ferðamenn sækja í baðstaðina
meðal annars af þessum ástæðum.
Mikil eignatengsl
Uppbygging baðstaðar er dýr,
kostar að minnsta kosti mörg
hundruð milljónir, jafnvel einhverja
milljarða. En arðsemin getur einnig
verið mikil ef vel tekst til, eins og
sést á rekstri Bláa Lónsins og Jarð-
baðanna við Mývatn.
Fyrirtækið sem rekur Bláa Lónið
á hlut í Jarðböðunum og Laugar-
vatn Fontana og fjárfestir einnig í
Vök Baths við Egilsstaði, ásamt
Jarðböðunum og frumkvöðlum og
Fjallabaðinu í Þjórsárdal með frum-
kvöðlum. Þá eiga Jarðböðin hlut í
Sjóböðunum á Húsavíkurhöfða.
Krauma í Borgarfirði er líklega eini
baðstaðurinn sem er sjálfstæður,
óháður beinu eða óbeinu eignar-
haldi Bláa Lónsins. Fjársterk fyr-
irtæki í ferðaþjónustu standa að
baki áætlunum um uppbyggingu
baðlóns og hótels í Hveradölum.
Steingrímur Birgisson segir að
þátttaka Jarðbaðanna í Sjóböð-
unum við Húsavík og Vök Baths
grundvallist á því að starfsmenn
þeirra búi yfir ákveðinni reynslu og
þekkingu og óskað hafi verið eftir
þátttöku þeirra í verkefnunum.
Hann segir að vissulega geti verið
einhver samkeppni um ferðafólkið.
Staðirnir sem Jarðböðin eigi aðild
að séu hins vegar allir ólíkir, noti
ólíkt vatn og veiti mismunandi upp-
lifun. Hann tekur undir þau orð að
sumir ferðamenn þræði þessi staði
og heimsæki þá alla eða flesta en
segir að reynslan verði að leiða það í
ljós hversu mikið þeir verði nýttir.
Baða sig í auðlindinni
 Fimm baðstaðir með ómeðhöndluðu jarðhitavatni eða sjó hafa verið opnaðir og þrír til viðbótar
eru í undirbúningi  Ráðgjafi telur að enn sé rými fyrir baðstaði ef þeir nýti sér sérstöðu svæðanna
Morgunblaðið/Ófeigur
Bláa Lónið Vinsælasti ferðamannastaður landsins, fyrir utan höfuðborgina, er tilbúið lón í Svartsengi, Bláa Lónið. Aðsóknin er slík að stýra þarf móttöku
gesta og fólk þarf að panta fyrirfram til að komast að. Ferðamannastaðurinn hefur fengið fjölda viðurkenningu fyrir upplifun gesta og sérstöðu.
arhúsnæðis í hverfinu. „Þetta skipt-
ir gríðarlega miklu máli fyrir svæð-
ið. Jarðböðin eru afþreying fyrir
ferðafólk sem stuðlar að því að gest-
ir dvelja lengur á svæðinu og kaupa
sér gistingu og nýta aðra þjónustu.
Þannig tengjast hinar ýmsu greinar
ferðaþjónustunnar,“ segir Stein-
grímur Birgisson, formaður stjórn-
ar Jarðbaðanna.
Ylströnd og Fjallaböð
Fjöldi annarra baðstaða er á hug-
myndastigi og nokkrir eru komnir
talsvert á veg í undirbúningi. Verk-
efni sem nefnt var Ylströndin við
Urriðavatn en heita mun Vök Baths
er í undirbúningi. Urriðavatn er á
Fljótsdalshéraði, skammt frá Egils-
stöðum. Undan vatninu kemur heitt
vatn sem er drykkjarhæft og verður
notað með ýmsum hætti.
Fjallaböðin í Þjórsárdal eru ann-
ar baðstaður sem mikil alvara er í.
Grundvallast baðstaðurinn á heitu
vatni sem vellur upp úr jörðinni en
notað var í sundlaug sem byggð var
fyrir starfsmenn við byggingu Búr-
fellsvirkjunar um 1970. Þar er einn-
ig ætlunin að koma upp hóteli.
Þriðja verkefnið sem vert er að
nefna er hugmynd um baðstað og
hótel á landi Skíðaskálans í Hvera-
dölum við rætur Hellisheiðar.
Svæðið er í skipulagsferli sem hefur
tekið all langan tíma. Fjöldi ann-
arra verkefna er á hugmyndastigi
og ekki gott að segja hvað úr verð-
ur. Nefna má sem dæmi Hvera-
gerði, Flúðir og Hoffell í Hornafirði.
Þá vaknar spurningin hvort of-
fjárfesting sé í þessari afþreyingu,
hvort núverandi og væntanlegir
baðstaðir séu að taka hver frá öðr-
um. Anna G. Sverrisdóttir, sem
vann lengi sem framkvæmdastjóri
hjá Bláa Lóninu og rak síðar Laug-
arvatn Fontana, telur að það þurfi
ekki að vera, þótt vitaskuld megi
ekki ofmetta neina tegund afþrey-
ingar. „Ég held að enn séu tækifæri
í þessu, það er að segja ef hver og
einn byggir á sinni sértöðu en apar
ekki beint eftir öðrum. Það er enn
rými, erlendir og innlendir ferða-
menn sækja í þetta. Þá er gott að
uppbyggingin dreifist um landið
eins og hún hefur gert. Þótt dregið
hafi úr fjölgun ferðafólks sé ég ekki
annað en að hún muni halda áfram,“
segir Anna og leggur áherslu á að
gæði baðstaðanna þurfi áfram að
vera mikil.
Hún telur að tækifæri séu við
Breiðafjörð og á Vestfjörðum til
uppbyggingar baðstaða, en víða á
þessu svæði eru náttúrulaugar sem
töluvert eru sóttar.
Baðstaðir með náttúrulegu og
ómeðhöndluðu vatni eru viðbót við
sundlaugarnar og heitu pottana
sem þeim fylgja og Ísland er þekkt
fyrir. Ekki má gleyma náttúrulaug-
unum sem víða má finna og ferða-
menn sækja í, ekki síður en Íslend-
ingar.
Af hreinlætisástæðum þarf að
setja klór út í sundlaugarvatnið.
Það er yfirleitt ekki gert á baðstöð-
unum heldur hreinsa þeir sig sjálfir
með örum vatnsskiptum. Til við-
bótar má nefna að efni vatnsins á
sumum staðanna, sérstaklega Bláa
Lóninu, hjálpa til við hreinsunina.
Morgunblaðið/Hafþór Hreiðarsson
Sjóböðin Hluti af upplifuninni í nýju Sjóböðunum við Húsavík er að fylgjast
með sólarlaginu. Böðin eru opin og tilfinningin er eins og að vera úti á sjó.
Aðgangseyrir að baðstöðunum er fjórum til tíu sinnum hærri en að al-
mennum sundlaugum á höfuðborgarsvæðinu og ljóst að ekki geta allir
ferðamenn sótt alla baðstaðina þótt þeir fari hringinn. Sumarverð í bað-
staðina er 3.800 til 4.300 krónur fyrir fullorðna, nema í Bláa Lónið þar
sem lágmarksverðið er 7 til nærri 10 þúsund krónur eftir því hvaða þjón-
usta keypt er - en hærra á eftirsóttum tímum. Þessi samanburður er vita-
skuld ekki sanngjarn, þar sem baðstaðirnir eru afþreying á einkamarkaði
og þurfa að standa undir rekstri og fjárfestingu en rekstur sundlauga er
niðurgreiddur af sveitarfélögum. Upplifunin er einnig ólík.
Fjórfalt dýrara en í sund
VERÐSKRÁR
Framtak-Blossi er umboðsaðili
fyrir VOLVO PENTA á Íslandi
Dvergshöfða 27 , 110 Reykjavík | www.blossi.is | blossi@blossi.is
Framtak-Blossi
kappkostar að bjóða
góða þjónustu og
sanngjarnt verð á
varahlutum.
Hafið samband við
Hafþór í síma 895-3144
eða hafthor@blossi.is