Heimsmynd - 01.03.1986, Qupperneq 22

... ÉGHÉLT
ÁFRAMEINN—
KLÖNGRAÐIST
YFIRLÍKAMA
FÓLKS...
í hugum margra nú, markar sprengjan
sem varpað var á Hiroshimaborg ó.ágúst
1945 upphafið að endalokunum. Síðan
sprengjan sprakk er allt breytt, stríð og
friður, stjórnmál og vísindi, menning og
listir. f bjarma sprengjunnar hófst nýtt
tímabil í sögu mannkynsins. En skuggi
hennar vofir enn yfir og verður æ lengri
og dekkri.
PAÐ REYNDIST ERFITTAÐ
ÞEKKJA ÞÁ LIFANDIFRÁ ÞEIM
DAUÐU. . .
Yoshitaka Kawamoto var staddur í
Hiroshimaborg og Iifði af sprenginguna.
Hann telst því til hibakusha, það er sá
sem varð fyrir kjarnorkusprengingunni.
Kawamoto var í skólanum, drengur að
aldri. Prátt fyrir að skólinn hafi hrunið
komst hann lífs af. Hann varð vitni að
dauða vina sinna og skólafélaga í rústun-
um, vitni að þjáningum fólksins og eyði-
Hörmungar íbúanna í Hiroshima.
Enn eru að koma fram áhrif
geislunarinnar, aukin tíðni krabbameins,
litningaskaðar og fleira.
leggingu borgarinnar. Kawamoto hefur
síðar lýst þessum þessum skelfilega degi:
„Við reyndum að komast í burtu frá eld-
inum og í áttina að ánni. A leiðinni missti
ég sjónar á kennaranum mínum sem
hafði verið mér samferða. Ég hélt áfram
einn, klöngraðist yfir líkama fólks. Skað-
brennt, deyjandi fólk reyndi að grípa í
mig. Ég hélt áfram. Ég sá lítið barn við
brjóst látinnar móður sinnar. Ég sá ann-
að barn, þriggja eða fjögurra ára, lemja
móður sína með hnefunum til að reyna í
örvæntingu að vekja hana upp, allt kom
fyrir ekki.“
Kawamoto er nú forstöðumaður Peace
Memorial Museum. Hann er kvæntur en
barnlaus.
Misao Nagoya var fimmtán ára þegar
sprengjan sprakk yfir Hiroshimaborg.
Hún man þegar hún og aldraður afi
hennar ráfuðu um borgina í leit að týnd-
um ástvinum. Það reyndist erfitt að
þekkja þá lifandi frá þeim dauðu. Konur
og börn ráfuðu um, það eina sem heyrð-
ist var dauft fótatakið og einstaka stuna.
Þögnin virtist æpandi. Misao reyndi að
tala en kom ekki upp orði, reyndi að
gráta en það voru engin tár. Síðan kom
úrfelli.
Misao Nagoya er nú gift kona í Japan.
Hún hefur eignast tvo syni, annar lést sjö
ára gamall úr hvítblæði.
Hibakusha eiga erfitt uppdráttar í Jap-
an. Óttinn við alvarlega sjúkdóma af
völdum geislunarinnar, krabbamein og
litningaskaða, markar líf þeirra. Sumir
þora ekki að giftast, margir vilja ekki
eignast börn. Hörmungarnar sem þeir
upplifðu hafa reynst mörgum ævilangur
dómur.
AÐFÖNG YRÐUENGIN - SPÍTAL-
AR ÍRÚST - LYF - VISTIR OG
BLÓÐ AFSKORNUM SKAMMTI. . .
Þann 16. júlí 1945 var fyrsta kjarn-
orkusprengjan sprengd í tilraunaskyni.
Árangur mikilla rannsókna bestu vís-
indamanna heims varð ljós. Það er kald-
hæðni örlaganna að staðurinn sem þessi
fyrsta sprengja sprakk á var eyðimörkin
Jornada del Muerto eða Leiðangur
dauðans.
Þegar sprengjan sprakk yfir Hiro-
shimaborg ó.ágúst bjuggu í borginni 245
þúsund manns. Talið er að 75 þúsund
íbúanna hafi látist samstundis en 100 þús-
und slasast og brennst. Af 76 þúsund
húsum og byggingum í Hiroshimaborg
urðu 90 prósent sprengjunni að bráð. Af
hundrað og fimmtíu læknum sem starf-
andi voru í borginni á þeim tíma voru
aðeins þrjátíu ósárir og starfshæfir. Hver
læknir hefði því orðið að sinna þrjú þús-
und sjúklingum, slösuðum og brenndum. '
En sprengjan sem sprakk yfir Hiroshima-
borg var aðeins „Iítil“ sprengja. í dag er
meðalstór sprengja eitt megatonn. Það
jafngildir áttatíu Hiroshimasprengjum.
Vopnabúr heimsins geyma nú sprengi-
magn sem jafngildir einni milljón Hiro-
shimasprengja.
Bandarísk yfirvöld létu fyrir nokkrum
árum athuga hvað gerðist ef tveimur
meðalstórum kjarnorkusprengjum yrði
varpað á Bostonborg. Á þeim tíma
bjuggu þrjár milljónir íbúa í Bostonborg
og nágrenni. Niðurstaðan var að um
þriðjungur íbúanna, það er ein milljón
manna, létust samstundis og jafnmargir
væru alvarlega slasaðir og brenndir. Af
sex þúsund og fimm hundruð læknum
sem voru starfandi í Bostonborg á þeim
tíma var álitið að einungis 650 urðu ósár-
ir. Hver læknir yrði því að sinna eitt
þúsund og sjö hundruð sjúklingum,
slösuðum og brenndum. Ef þessir læknar
ynnu tuttugu tíma hvern dag og sinntu
hverjum sjúklingi aðeins í tíu mínútur
tæki verkið samt hálfan mánuð.
En ekki einu sinni þetta er hægt. Að-
föng yrðu engin, spítalar í rúst, lyf, vistir
og blóð af skornum skammti. Björgun
hinna særðu úr rústunum og flutningur
þeirra um borgina yrði erfiður og mikil
hætta stafaði af geislun á svæðinu. Svo
mætti lengi telja.
HITINN VERÐUR GRÍÐARLEGUR
- ELDSTORMAR GEISA - ELDAR
KVIKNA ÍÖLLU - BORGIRNAR
VERÐA RÚSTIR
Á þeim fjörutíu árum sem liðin eru frá
því að kjarnorkusprengjan fyrst sprakk
hefur margt komið fram um skaðsemi
hennar. í upphafi var talið að höggbylgj-
an og hitabylgjan væru skaðvaldarnir.
Síðar komu áhrif geislunarinnar í ljós, nú
síðast hrikaleg áhrif á veðurfar og hugs-
anleg eyðilegging ozonlags gufuhvolfs- W
ins.
Hinn mikli þrýstingur sem verður er
kjarnorkan leysist úr læðingi veldur
beinbrotum, limlestingum og óbætan- t
legum lungnaskaða. Hús og byggingar
hrynja til grunna, fólk grefst lífs eða lið-
22 HEIMSMYND