Heimsmynd - 01.04.1990, Síða 13

ODD STEFÁN
Aukið upplýsingaflœði er helsta forsenda fyrir
áframhaldandi þróun hlutabréfamarkaðs.
Almenningshlutafélög verða að opna meira
rekstur sinn, birta milliuppgjör ársfjórðungslega,
birta lista yfir stœrstu hluthafa, greina frá
framtíðarhorfum og markmiðum, segir Svanbjörn
Thoroddsen verðbréfasali.
Til skamms tíma voru hlutafélög nán-
ast upp á grín á Islandi. Það var hand-
hæg aðferð til að takmarka ábyrgð sína á
rekstri fyrirtækja, þannig að þótt illa færi
héldu menn persónulegum eignum sín-
um og fjölskyldu sinnar. Nánast engin
takmörk voru á lágmarki hlutafjár og
ekkert eftirlit með að uppgefið hlutafé
væri raunverulega innborgað. Oft voru
hluthafar ekki aðrir en nánasta fjöl-
skylda raunverulegs eiganda, enda oft
grínast með að stjórnarfundir færu fram í
svefnherberginu, óformlegir og án þess
að haldin væri gerðabók um tillögur,
samþykktir eða synjun.
í aídarfjórðung hefur verið skrafað og
skeggrætt um nauðsyn þess að opna ís-
lenskan atvinnurekstur fyrir almenning
án þess að það hafi borið mikinn sjáan-
legan árangur. Á þær fáu tilraunir, sem
voru gerðar til að stofna hlutafélög með
þátttöku almennings var litið sem hreina
ævintýramennsku og þær lognuðust út af
fljótlega. Raunar vantaði öll ytri skilyrði
til þess að þær gætu heppnast svo sem
raunávöxtun sparifjár og virkan markað
með hlutabréf. Sparnaðarform almenn-
ings var eitt stykki íbúð með innan-
stokksmunum, bíll og síðan utanlands-
ferðir til sólarstranda eða í sumarhús á
meginlandinu. Leiðin var að steypa sér í
skuldir með neikvæðum vöxtum og
treysta því að verðbólgan sæi um afgang-
inn.
Með verðtryggingu fjárhagsskuldbind-
inga á árunum eftir 1979 byrjaði þetta að
breytast. Skriðan fór þó ekki af stað fyrr
en með lagabreytingu á árinu 1984 sem
heimilaði einstaklingum, sem fjárfesta í
hlutabréfum, að draga kaupverð þeirra
frá tekjuskattsstofni að vissu hámarki.
Þetta á þó einungis við hlutabréf þeirra
félaga sem uppfylla skilyrði skattstjóra
um almenningshlutafélög. Þau skilyrði
eftir ÓLAF HANNIBALSSON
HEIMSMYND 13