Heimsmynd - 01.04.1990, Blaðsíða 82

BÆKUR
Nú á næstunni er
væntanleg á mark-
aðinn seinni bókin
um Lyndon B. Johnson
Bandaríkjaforseta en sú fyrri,
The Path to Power eða Leið-
in til valda er fjallaði um
æsku hans og upphafsár í
stjórnmálum, þótti með betri
ævisögum sem litið hafa
dagsins ljós undanfarin ár.
Höfundurinn Robert Caro
þykir með afbrigðum snjall
að uppfylla fagmannlegar
kröfur í framsetningu en er
um leið gæddur þeim hæfi-
leika að gera frásögnina æsi-
spennandi. Seinni bókin um
Lyndon B. Johnson ber heit-
ið Means of Ascent og er
’nenni spáð miklum vinsæld-
um.
Lyndon Baines Johnson
ólst upp í afskekktum byggð-
um Texas við mikla fátækt.
Hann varð 36. forseti Banda-
ríkjanna þegar Kennedy var
myrtur í nóvember 1963. í
fyrri bókinni fjallaði Caro um
upphafsár Johnsons, bíræfni
hans við kosningar í mennta-
skóla þegar hann mútaði öðr-
um nemanda, hvernig hann
máði út úr öllum árbókum
skólans háðsglósur um útlit
sitt og hvernig hann misnot-
aði ástkonu sína en þá var
hann kvæntur maður. Enginn
annar forseti Bandaríkjanna
hefur fengið aðra eins útreið
í einni bók og það sætir einn-
ig furðu að enginn hefur gert
álíka úttekt á John F. Kenn-
edy, forvera Lyndons B.
Johnson í starfi. Einu bæk-
urnar sem til eru um hann
Raunveruleg saga
eru eftir fólk sem var í þjón-
ustu hans og þykist margt
eiga einhverra harma að
hefna.
Robert Caro sagði í nýlegu
blaðaviðtali að hann væri
ekki að reyna að draga Lyn-
don B. Johnson niður í svað-
ið þótt hann gerði sér grein
fyrir því að þær upplýsingar
sem hann dregur fram í dags-
ljósið um valdamisnotkun og
svindl varpi skugga á minn-
ingu hans. Því miður hafi
blaðamenn ekki kafað nógu
djúpt í söguna til að varpa
ljósi á þessar misfellur og
aðrar. Hann segist ekki vera
með Johnson á heilanum og
segir hann um margt merkan-
forseta. En það var Johnson
sem átti þátt í því að blökku-
menn urðu raunverlega hluti
af bandarísku þjóðinni með
því að draga þá inn í kjör-
klefana þótt Abraham
Lincoln hafi hrist af þeim
hlekkina einni öld áður. „Ég
hef engan sérstakan áhuga á
Lyndon B. Johnson heldur
því hvernig valdið virkar í
lýðræðisþjóðfélagi," segir
Caro sem áður starfaði sem
blaðamaður. „Mér leiddist
það starf því ég hafði aldrei
nægan tíma til að komast að
hinu sanna.“ Caro segist hafa
lært um hvað valdið snýst í
rannsóknum sínum. „Og það
eru allt aðrir þættir en maður
lærir í stjórnmálafræði.“
Þrátt fyrir ítarlegar rann-
sóknir svarar Caro ekki öll-
um þeim brennandi spurn-
ingum sem lesendur myndu
vilja. Hann segir ekkert um
Hinn snjalli Robert Caro uppfyllir
æðstu kröfur vísindalegra
vinnubragða en gæðir frásögnina
um leið spennu og tilfinningu.
það hvort eiginkona John-
sons, Lady Bird, sem þótti
fremur óspennandi kven-
maður, hafi vitað um tilvist
hinnar glæstu Alice Glass
sem var ástkona Lyndons.
Caro segir frá því sjálfur að
þegar Lady Bird hafi komist
að því að hann var kominn á
snoðir um Alice Glass hafi
hún boðið honum heim á bú-
garð sinn og hrósað Alice
Glass í hvívetna. Caro rak í
rogastans og í fyrsta sinn á
sínum ferli sagðist hann hafa
farið hjá sér við að spyrja
hana nokkurs og hann fékk
engan botn í það af hverju
Lady Bird talaði svona vel
um Alice Glass.
Sú mynd sem er dregin
upp af suðurríkjadömunni
Lady Bird er að hún hafi ver-
ið feimin fram í fingurgóma
enda alin upp í því að konur
ættu ekki að skipta sér af
málefnum karlmanna en
samt haft þann manndóm í
sér að geta stjórnað öllu þeg-
ar á þurfti að halda. Þannig
hafi Johnson falið henni að
sjá um stjórnmál sín og bú-
garðinn þegar hann var fjar-
verandi. Lady Bird vissi ekk-
ert um stjórnmál en hikandi
og óörugg píndi hún sig til að
takast á við verkefnið og
gerði það vel. Þegar Johnson
kom til baka dró hún sig í hlé
og hlýddi honum í einu og
öllu. Hann var ruddi sem
æpti á hana opinberlega og
niðurlægði hana við hvert
tækifæri.
Caro lýsir Lady Bird þann-
ig í bókinni að lesendur fá
með henni mikla samúð.
Hann segir hana hafa elskað
Lyndon út fyrir öll takmörk
og bætir við: „Ég er feginn
að bókin er ekki um hana því
ég skil ekki þessa konu. Hið
andstyggilegasta við þessa
ritsmíð var að ég vissi að hún
myndi særa Lady Bird og mig
langar ekkert að særa fólk.
En það var engin leið fram-
hjá því að lýsa sambandi
þeirra.“
Það eru engar ónafn-
greindar heimildir í bók Car-
os. Þeir sem áttu þátt í mis-
ferlinu hafa játað það fyrir
honum sjálfum og hann hefur
fengið fólk til að opna sig
sem aldrei hefur talað áður
um þessa hluti opinberlega.
Þegar John Connally, sem
hafði unnið beggja megin í
stjórnmálum, verið hægri
hönd Johnsons en endað sem
fjármálaráðherra Nixons,
ræddi opinskátt við Caro
BONUS
byéttÝ ScitiÝ Céj bcítiÝ
82 HEIMSMYND