Heimsmynd - 01.04.1990, Side 93

PYRIT
GULLSMIÐJA
ÖNNU MARIU
VESTURGATA 3 - 101 REYKJAVIK
SÍMI 20376
Kannski er ég að gera henni óleik, en
hún veit fullvel að ég hef ekki hugsað
mér að skilja við konuna og sættir sig al-
veg við það. Ég er bara hræddastur um
að hún hitti einhvern strák á sínum aldri,
verði ástfangin og yfirgefi mig. Ég veit
að ég hef engan rétt til að hugsa svona,
ég ætti að gleðjast yfir því ef hún fyndi
sér félaga sem gæti veitt henni það sem
ég er ekki tilbúinn til að veita henni, en
ég vil ekki missa hana. Ég vil halda þeim
báðum, en veit líka að það gengur ekki
til lengdar. Sennilega endar þetta með
því að ég missi þær báðar.“
LEIT AÐ STAÐFESTINGU Á EIGIN
ÁGÆTI
Eitt af því sem fólk gerir til að lappa
upp á hjónabönd sín eða reyna að ná sér
eftir erfiðan skilnað er að leita til sál-
fræðings. Guðfinna Eydal sálfræðingur
tekur fólk bæði í einstaklings og para-
tíma og hennar sérgrein er fjölskyldu-
mál. Hún segir engan vafa á því að fram-
hjáhald sé mjög algengt og að það hafi
færst í vöxt á undanförnum árum.
Ástæðurnar séu margvíslegar, en þó
fyrst og fremst þær þjóðfélagsbreytingar
sem átt hafa sér stað á undanförnum
fimmtán til tuttugu árum. Hjónabandið
sé ekki lengur binding í augum fólks og
auk þess hafi freistingunum fjölgað með
jafnari skiptingu kynjanna á vinnustöð-
um, auknum ferðalögum og meira sjálf-
stæði einstaklinga fjárhagslega og félags-
lega. „Pað er einkenni á nútímanum að
fólk er grunnt tilfinningalega og á erfitt
með að rækta djúp tilfinningaleg tengsl,"
segir hún. „Þetta rótleysi í þjóðfélaginu
veldur því að börn skortir oft tilfinninga-
tengsl við foreldra sína og til þess að
geta myndað djúpstæð tilfinningaleg
tengsl við aðra manneskju á fullorðins-
aldri þarftu að hafa upplifað þau sem
barn. Margir karlmenn sem nú eru á
kynvirkum aldri, tuttugu og fimm til
fimmtíu ára, efast um sjálfa sig og stöðu
sína og hafa auk þess veika kynímynd
vegna þess að þeir þekktu svo lítið feður
sína. Þessir menn þurfa stöðugt að fá
sönnun fyrir kynhlutverki sínu með því
að njóta aðdáunar kvenna. Það er þó
ekki svo að skilja að framhjáhald sé al-
gengara hjá konum en körlum, það virð-
ist vera nokkurn veginn jafnalgengt. Og
það er heldur ekki rétt sem margir halda
að framhjáhald sé algengara á einu ald-
ursskeiði en öðru. Flest fólk í langvar-
andi samböndum lendir í aðstæðum og
tímabilum þar sem það er næmara fyrir
áhrifum frá hinu kyninu en ella. Það
verður kannski ástfangið af einhverjum
öðrum í einhvern tíma, en það fer eftir
því hversu traust hjónabandið er hvort
sú ást leiðir til framhjáhalds."
Guðfinna skiptir framhjáhöldum niður
í þrjá flokka: „í fyrsta lagi þegar aðili
sem er í hamingjusömu sambandi lendir í
því að vera með einhverjum öðrum í eitt
skipti. Pað getur hent hvern sem er og
fyrir því liggja engar sérstakar ástæður.
Það hefur yfirleitt engar afleiðingar.
Fólk kvelst af samviskubiti og gerir það
upp við sig að þetta komi ekki fyrir aft-
ur.
I öðru lagi eru það þeir sem stunda
framhjáhald, ef svo má segja. Halda oft
framhjá og ekkert endilega með sama
aðila. Það er fólk sem er mjög upptekið
af sjálfu sér og sjálfmiðað. Á erfitt með
að setja sig í spor annara, getur ekki
myndað djúp tilfinningaleg tengsl og hef-
ur lítið þol gagnvart því að vera í hjóna-
bandi, getur ekki axlað þá ábyrgð sem
því fylgir. Oft hefur þetta fólk mjög
óljósa kynímynd, vantar fastan innri
kjarna og leitar út fyrir sjálft sig að stað-
festingu á kynímynd sinni. Oft verður
framhjáhald að áráttu hjá þessu fólki.
Því finnst þetta lítið mál og á mjög erfitt
með að skilja að makinn geti ekki sætt
sig við þetta.
í þriðja lagi eru það þeir sem eru í
föstu sambandi við annan aðila en mak-
ann í lengri eða skemmri tíma. Það er
oftast merki þess að eitthvað sé að í
hjónabandinu og sá aðili sem heldur
framjá sé að reyna að knýja fram breyt-
ingar á því eða finna sér útgönguleið.
Oft endar þetta sem varanleg ást, fólk
tengist viðhaldinu meira og meira, skilur
við makann og hefur nýtt hjónaband
með viðhaldinu."
Guðfinna segir að flestir upplifi fram-
hjáhald makans mjög sterkt: „Þegar fólk
er í sambúð líta flestir svo á að það sé
samningur um það að eiga ekki í ásta-
sambandi við aðra. Framhjáhald er litið
alvarlegum augum og sá sem fyrir því
verður upplifir það sem niðurlægingu,
svik, hnekki á sjálfstrausti og finnst vera
trampað á tilfinningum sínum. Fólk get-
ur jafnvel lent í alvarlegri tilvistarkreppu
og fundist allri tilveru sinni ógnað. Ef
það tekur þá ákvörðun að halda hjóna-
bandinu áfram verður fólk að gera sér
grein fyrir því að framhjáhald grípur á
svo afgerandi hátt inn í sambönd fólks
að mikilvægt er að takast á við þau í
fullri hreinskilni. Sá sem finnst hann
vera svikinn vill fá að vita nákvæmlega
alla málavexti og það er nauðsynlegt að
ræða þau mál hreint út í eitt skipti fyrir
öll ef hægt á að vera að byggja samband-
ið upp aftur. Sá sem haldið hefur fram-
hjá verður að skilja þörf hins aðilans fyr-
ir að fá nákvæmar upplýsingar og veita
þær, ef hann hefur áhuga á að byggja
sambandið upp. Hann verður líka að
sætta sig við það að búa við ákveðna tor-
HEIMSMYND 93