Litli Bergþór - des. 2017, Blaðsíða 6

6 Litli-Bergþór
Nú hefur ritstjórn skorað á mig að skrifa ritstjórnargrein á
heimspekilegum nótum, vegna þess að ég sat á liðnum vetri
nokkra tíma í heimspeki á fyrsta ári í HÍ! Ekki lofa ég því, enda
er stutt ágrip af tvöþúsund ára sögu heimspekinnar, og örkúrsar
í stjórnmálaheimspeki og gagnrýninni hugsun, ekki nægur
grundvöllur til þess. Árangur líka tvísýnn, því mér sýnist að menn
séu enn að velta sömu hlutunum fyrir sér og gera sömu mistökin og
fyrir 2000 árum!
Á Íslandi erum við svo heppin að við búum við lýðræði og nú undanfarið höfum við fengið
hvert tækifærið á fætur öðru til að nýta kosningarétt okkar og hafa áhrif á það, hverjir veljast
til að stjórna landinu. Það skiptir auðvitað máli að nýta kosningaréttinn, því hann er ekki
sjálfsagður og hefur kostað fórnir og það skiptir líka máli að velja gott fólk á þing.
Þegar þetta er skrifað standa yfir stjórnarmyndunarviðræður. Vonandi eru þær á skynsamlegum
nótum. Mér hefur oft undanfarið verið hugsað til mannlegra samskipta og hvað það er sem
gerir góð samskipti möguleg. Það getur átt við í alþjóðamálum, á alþingi okkar Íslendinga
– eða í samskiptum okkar hvert við annað hér heima. Þá getur verið gagnlegt
að horfa til annarra þjóða, bæði til að læra af þeim sem hafa lengsta sögu
siðmenningar og eins til að varast vítin.
Víti til að varast væri t.d. yfirgangur í krafti meirihluta – (eða herstyrks) – með
virðingarleysi og tillitsleysi, sem því fylgir. Það veldur reiði og hatri hjá þeim sem
fyrir verða og oft ofbeldisfullum viðbrögðum – jafnvel hryðjuverkum. Prófum
að setja okkur í nýleg spor. Við búum hér í þokkalega góðu samfélagi,
reyndar ekki allir ánægðir með stjórnvöld, sem þykja nokkuð gerræðisleg í
ákvörðunum gagnvart sumum. En svo kæmi utanaðkomandi „bjargvættur“
með herafla sinn og varpaði sprengjum á Laugarás, Reykholt og Laugarvatn
til að uppræta stuðningsmenn hinna vondu stjórnvalda. Fórnarkostnaður
yrði að mamma og amma og litli bróðir færust óvart í árásunum og frændi
væri týndur. – En það var ekki viljandi, „skita skeður“. Afsakið, þetta var jú
fórnarkostnaður. - Þetta dæmi er auðvitað út úr öllu korti. En myndum við
þakka bjargvættinum?
Lykilatriði í góðum samskiptum hlýtur að vera að sýna hvert öðru virðingu og
traust. Það fær maður svo margfaldlega endurgoldið. Tala af kurteisi við náungann, rökræða
á málefnalegan hátt, án þess að lenda í persónulegu skítkasti. Það er nefnilega í lagi að aðrir
hafi aðrar skoðanir en við sjálf og óþarfi að taka það sem persónulega árás. Grundvöllurinn
eru mannréttindi, eins og þjóðir heims hafa komið sér saman um í „Mannréttindayfirlýsingu
Sameinuðu þjóðanna“: Að „sérhver manneskja er borin frjáls og jöfn öðrum að virðingu og
réttindum. Að allir eiga jafnt tilkall til mannréttinda án tillits til kynþáttar, litarháttar, kynferðis,
tungu, trúar, skoðana, þjóðernis, uppruna, eigna, ætternis eða annarra aðstæðna“. - Þetta er vert
að hafa í huga.
Ef okkur tekst að haga samskiptum okkar þannig að við höldum friðinn, náum við að vinna
saman að nauðsynlegum verkefnum sem fyrir liggja, í stað þess að lenda í skotgröfunum. Það
Uuu..h,
missti ég af
einhverju?
Ritstjórnargrein