Litli Bergþór - des. 2017, Blaðsíða 37

Litli-Bergþór 37
Í Gölt voru stundum
önnur börn, sem Sigríður
tók að sér í sambandi
við ljósmóðurstörf sín,
og árið 1928 kom þar
kona frá Hnífsdal með
tvo syni sína með sér,
Þorlák Jónsson, sem
var fæddur 1923 og
Tungnamenn kannast
við sem Láka, sem lengi
var í Bræðratungu, og
Ásmund, sem var jafn
gamall mér. Skömmu
eftir að hún kom,
eignaðist hún þriðja
soninn, Kristin Finnbjörn, en svo dó hún skömmu
síðar sama ár. Faðir þeirra fórst líka fyrir vestan
um vorið. Láki fór þá í fóstur að Kiðjabergi, sex
ára gamall og var þar fram að sextugu, ef frá
eru talin nokkur ár, sem hann var í Reykjavík.
En yngri bræður hans ólust upp í Gölt á sama
tíma og ég var þar. Seinna ólust þar einnig upp
börn Elínborgar, þau Stefán, Brynjólfur, Pálmi
og Sigríður Kragh. Pálma þekkja Tungnamenn
líka, en hann er nú húsvörður í Aratungu. Þetta
var því stórt heimili og ekki ríkt, en það var mikil
silungsveiði í Hestvatni, sem var góð búbót. Það
var gott að alast upp í Gölt og Sigríður fóstra
mín passaði vel upp á að ég héldi tengslum við
skyldfólk mitt í Reykjavík.
Ein fyrsta æsku minn-
ing mín er þegar hlustað
var á fyrstu íslensku
útvarps send ing una í
Gölt þann 20. desember
1930. Sennilega hafa
það verið strákarnir,
Guðmundur og Kristinn,
sem stóðu fyrir því
að útvarpið var keypt,
þeir voru þá 17 og 18
ára. En Sigríður fékk
ljósmóðurlaun sín einu
sinni á ári og því hafa
verið til peningar til að
kaupa það. Það þurfti
að smíða hillur undir
útvarpið og fylgihluti
þess. Á öðrum veggnum
var löng hilla fyrir
lampa, sýrugeyma
og þurrabatterí, og á
hinum veggnum hilla
fyrir einn stóran hátalara. Batteríin voru hlaðin í
Vaðnesi, en þar var vatnsrafstöð. Páll Diðriksson
á Búrfelli setti upp háan staur út á Fjóshólnum
fyrir loftnetið, og sagði við mig: Ef þú kemur
við snúruna, þá deyrð þú! En snúran var lögð frá
hólnum inn um glugga á stofunni. Ég tók alltaf á
mig sveig útaf snúrunni eftir það! Á gamlársdag
kom svo Kiðjabergsfólkið heim í Gölt til að hlusta
á útvarpið. Ég tel útvarpið hafa verið eina stærstu
tæknibyltingu síðustu aldar.
Ég þjálfaði mig með því að labba tóma mýri, um
5 km, upp að Borg. Fór tíu ára með smérið, einu
sinni til tvisvar í viku, uppeftir í veg fyrir flutning.
Kaupfélag Grímsnesinga hafði opnað verslun
heima á Minni-Borg árið 1919 og var Stefán
Diðriksson, kennari við skólann á Minni-Borg,
verslunarstjóri þar. Kaupfélagið varð gjaldþrota
1931, þegar ég var sex ára, og ég minnist þess
að Sigríður fóstra mín náði að kaupa sér fallega
peysu á útsölunni. Garðar Gíslason keypti eftir
það reksturinn og byggði núverandi verslunarhús
1937 og síðar sláturhús, sem ég átti eftir að keyra
steypumöl í um 1960. Olgeir hét verslunarstjórinn
þar. Bændur versluðu ýmist í Kaupfélaginu
(KÁ) eða á Borg, eftir því hvar þeir stóðu í
pólitík. Ég hafði gaman af því þegar Þorsteinn á
Vatnsleysu sagði frá því á hreppsnefndarfundi, að
einhverntíma hefði Ágústa uppgötvað þetta fína
„Export“ í versluninni á Borg, þegar þau voru að
bíða þar meðan rútan var affermd. Og það hefði
verið betra en í Kaupfélaginu!
Róbert 12-13 ára gamall.
Róbert 21 árs á kagganum, hertrukk sem Grímur á Syðri-Reykjum átti. Hér að keyra fólk í Grafningi á kjörstað
árið 1946. Róbert ók fyrst sjálfstæðisfólkinu á Bíldsfelli á kjörstað á Úlfljótsvatni og fór svo upp að Villingavatni
og Ölfusvatni að aka fleiri sjálfstæðismönnum á kjörstað. Sjálfstæðisflokkurinn sendi þó nokkra bíla austur fyrir
fjall og alveg upp í Tungur til að aka á kjörstað. Það voru oft fyrrum sveitungar sem tóku það að sér, því bílaeign
var ekki orðin almenn á þessum árum.