Ársrit um starfsendurhæfingu - 2011, Blaðsíða 34

34 www.virk.is
VE
LF
E
R
Ð
A
R
K
E
R
FI
Ð
hæfingar sýndu að yngri karlar í
þátttakendahópnum stóðu verst. Staða
eldri hóps beggja kynja var umtalsvert
betri en staða yngri hóps og konur í
eldri hóp bjuggu við minnsta almenna
erfiðleika. Sé litið sérstaklega til þess hóps
sem báðar ASEBA mælingarnar eru til
fyrir (n=100) sést að meðaltal á T-skori á
kvarða heildarerfiðleika fór frá því að vera
61,49 við upphaf starfsendurhæfingar
niður í 57,86 við lok (sjá mynd 1). Þessi
munur er marktækur.
Sé stuðst við viðmiðanir ASEBA er ljóst að
hópurinn (n=100) fór frá því að vera innan
ramma þess að vera á viðmiðunarmörkum
(borderline range) klínískra marka (T 60-
63) og færðist niður fyrir viðmiðunarmörk
við lok starfsendurhæfingar. Þessi
niðurstaða bendir því til þess að geðræn
vandkvæði þátttakenda minnki verulega
við starfsendurhæfinguna. Dreifigreining
endurtekinna mælinga leiddi í ljós að ekki
var munur á breytingum á milli mælinga
hjá annars vegar körlum og konum
og hins vegar yngri og eldri aldurshóp.
Þannig mældist sambærileg breyting til
lækkunar óháð kyni og aldri. Hins vegar
kom í ljós að staða karla var marktækt
erfiðari en staða kvenna bæði við upphaf
og lok starfsendurhæfingar.
Helstu erfiðleikar
þátttakenda
Vandi þátttakenda í starfsendurhæfingu
virðist helst bundinn innri þáttum þ.e.
andlegri og líkamlegri líðan. Depurð og
kvíði hafa þar mest áhrif. Hópurinn sem
ASEBA mælingar eru til fyrir bæði við
upphaf og lok endurhæfingar (n=100)
mældist yfir klínískum mörkum depurðar
og kvíða, á meðan meðaltalsskor
hópsins á kvarða hegðunarerfiðleika og
líkamlegra einkenna, var undir klínískum
viðmiðunarmörkum. Við þátttöku í
starfsendurhæfingunni varð um leið
mest breyting til hins betra hvað varðar
kvíða og depurð. Breytingin/lækkunin var
marktæk og hafði þau áhrif að hópurinn
taldist að meðaltali undir klínískum
viðmiðunarmörkum á þessum kvarða
við útskrift. Um leið varð einnig marktæk
breyting til hins betra á kvarða hlédrægni/
tilhneigingu til að draga sig í hlé.
Einkennin sem komu sterkast fram á
kvarða depurðar og kvíða voru skortur á
sjálfstrausti, áhyggjur af framtíðinni og að
vera oft áhyggjufull(ur). Sé litið til kvarða
hlédrægni kom sterkast fram löngun til
að vera einn frekar en með öðrum, það
að vera dulur eða leyna hlutum og loks
það að forðast að eiga samskipti við
annað fólk. Á kvarða líkamlegs vanda
kom sterkast fram að finnast maður
vera óeðlilega þreytt(ur), eiga erfitt með
svefn og höfuðverkir. Yngri konum í
hópnum leið verst í þessu tilliti og þær
upplifðu depurð og kvíða í ríkari mæli en
75
70
65
60
55
50
Upphafsmæling Lokamæling
T
sk
or
Klínísk mörk
(T>63)
Klínísk
viðmiðunarmörk
(T 60-63)
62,44
62,44
59,76
59,31
60,31
56,80
61,49
57,86
66,53
62,37
59,47
54,76
Karlar
Konur
Yngri hópur
Eldri hópur
Allir
Mynd 1. Heildarerfiðleikar þátttakenda í SN við upphaf og lok starfsendurhæfingar, skipt eftir kyni og aldri.