Fréttir - Eyjafréttir - jul 2019, Qupperneq 12

12
Einn skelfilegasti atburður í sögu
Vestmannaeyja er Tyrkjaránið 1627 þegar nær
helmingur íbúanna,alls 242 manns var rænt af
sjóræningjum frá Algeirsborg og fluttir á þræla-
markað í Algeirsborg í Norður-Afríku þar sem
þeir voru seldir í ánauð. Einnig voru á milli 30
og 40 íbúar Vestmannaeyja drepnir eða limlestir í
Tyrkjaráninu.
Þeir sjóræningjar sem rændu fólki í Vestmannaeyjum
og á Austurlandi árið 1627 gerðu út frá Algeirsborg
við Miðjarðarhaf á strönd Norður-Afríku. Borgin varð
miðstöð verslunar á 10. öld og á 16. öld fluttust þangað
margir múslímir og gyðingar sem reknir höfðu verið frá
Spáni. Borgin var þá undir stjórn Spánverja. Árið 1529
komst borgin að nafninu til undir yfirráð Tyrkjasol-
dáns, Ottómanaveldisins, en var þó að fullu sjálfstæð.
Algeirsborg varð þá miðstöð sjórána við Miðjarðarhaf
og var það í 300 ár eða til 1830 er Frakkar lögðu borgina
undir sig. Í íslenskum heimildum er oft talað um Bar-
baríið og þá átt við Algeirsborg, en í raun er Barbaríið
hugtak sem nær yfir nokkur lönd á norðurströnd Afr-
íku.
Á dögum Tyrkjaránsins er talið að í borginni hafi íbúa-
talan verið um eða yfir eitthundrað þúsund. Íbúarnir
komu úr mörgum áttum. Af þessum fjölda voru 12.000
Janissarar (tyrkneskir hermenn) og 30 til 40 þúsund
þrælar af ýmsu þjóðerni. Aðrir íbúar voru Márar (frá
Spáni) gyðingar og kristnir kaupmenn. Borgin var því
full af lífi og mjög fjölþjóðleg. Efnahagur borgarinnar
byggðist upp á þrælahaldi.
Borgin var umgirt háum múrum með nokkrum borgar-
hliðum. Mjög þéttbýlt var innan borgarmúranna. Göt-
urnar voru flestar örmjóar. Fyrir utan íbúðarhús voru
einnig opinberar byggingar þar á meðal höll Pasa, und-
irkonungs Tyrkjasoldáns og moskur og jafnvel nokkur
baðhús. Þrælamarkaðurinn, Badestan var mjög stórt
torg. Bagnino Grande, stóra þrælafangelsið, var ætlað
kristnum þrælum og herteknu fólki, önnur smærri
þrælafangelsi voru í borginni, þar á meðal Bangino de
la Bastarda, þrælafangelsi borgarinna sem gat geymt
400 til 500 þræla.
Þegar hertekna fólkið af Austfjörðum og úr Vestmanna-
eyjum, alls hátt á fjórða hundrað manns voru settir á
land í Algeirsborg fór það fyrst innfyrir borgarmúrana
inn um Bab-al Bahr (hlið sjávarins) sem var eitt af 6
borgarhliðum borgarinnar og síðan rekið eftir mjóum
strætum að höll landstjórans, Pasha. Landstjórinn átti
rétt á að velja sér áttunda hvern hertekinn mann, konu
1761 1774 1847
Elsta teikning af hafnarsvæðinu. Kaupskip bundið við
landfestar og mannvirki sjást við Skansinn. Íbúar í Eyjum
voru í manntali 325 árið 1703 og fækkaði niður í 173 í
manntali 1801.
Hafist er handa við
byggingu Landakirkju í
ágústmánuði 1774 en hún
er talin fullgerð 1778.
Uppdráttinn að kirkjunni
gerði danski konunglegi
byggingarmeistarinn
George David Anton.
Landlyst, fyrsta fæðingar-
heimili á Íslandi. Í tíð dr.
Peter Schleisners tókst að
vinna bug á viðvarandi
ungbarnadauða vegna
ginklofa. (Mynd: Sigurgeir
Jónasson)
Karl Smári Hreinsson – Adam Nichols
Á þrælamarkaði
algeirsborgar
Algeirsborg á tíma
Tyrkjaránsins
1627
Mynd úr
Reisubók séra
Ólafs Egilssonar
að Ofanleiti.