Íslenskt mál og almenn málfræði - 2015, Síða 53

mun betri, eins og við höfum séð. Höskuldur Þráinsson og Theódóra
Torfadóttir (2015) hafa jafnvel haldið því fram að íþróttamálið gæti hafa
rutt brautina fyrir notkun vera að með ástandssögnum. Það að setningar
sem lýsa endurteknum atburðum og vana þykja almennt tækari með vera
að + nh. en ástandssagnir, og það að ekki skuli vera mikill munur eftir
aldri hvað varðar mat þátttakenda í Tilbrigðaverkefninu á slíkum setning-
um, bendir til þess að svo gæti verið.
3.5 Samantekt
Í þessum kafla hefur verið fjallað um dæmigerða atburðareiginleika. Eigin -
leikarnir sem um ræðir hafa hér verið kallaðir þróun, tímabinding og
stjórn. Dæmigerðir atburðir hafa alla þessa eiginleika en dæmigert ástand
engan. Sagnir sem vísa til atburða hafa hér verið kallaðar atburðarsagnir
og sagnir sem venjulega vísa til ástands hafa verið kallaðar ástandssagnir.
Það er hins vegar hægt að nota ástandssögn sem atburðarsögn og þá fær
hún yfirleitt einn eða fleiri atburðarþætti, þ.e. notkun hennar felur í sér
að í raun sé ekki verið að vísa til dæmigerðs ástands heldur ástands sem
hefur einhverja atburðareiginleika. Í þessu sambandi er tímabindingin
sér staklega mikilvæg. Standi ástandssögn í formgerðinni vera að + nh. fær
hún þá merkingu að ákveðið ástand sé viðvarandi á tilteknum tíma. Af
þessu leiðir að það er auðveldara að nota ástandssögn í framvinduhorfi ef
samhengið gefur til kynna ákveðna breytingu eða þróun ástands. Niður -
stöður úr Tilbrigðaverkefninu styðja þá greiningu. Þær benda einnig til
þess að notkun vera að + nh. gangi jafnvel enn betur í setningum sem lýsa
endurtekningu eða vana en þeim sem lýsa ástandi. Í slíkri notkun fæst
vanalega sú merking að endurtekningin eða vaninn sé tímabundinn. Þetta
fer ágætlega saman við kenningar Lyons (1977), Comrie (1976) og Hirtle
(1967) um að ástandssagnir standi almennt ekki í framvinduhorfi vegna
þess að þær skorti hreyfingu eða þróun. Þó er líklegt að nauðsynlegt sé að
skilgreina þá þróun víðar svo hún nái til tímabundinna aðstæðna sem
virðist vera algengasta vísbendið sem fæst þegar ástandssagnir, svo og at -
burðarsagnir sem tjá endurtekna atburði eða vana, standa með vera að.
Í Tilbrigðaverkefninu kom einnig fram að lítill munur er á milli kyn slóða
í mati á (öðrum) setningum sem vísa til endurtekinna atburða eða vana.
Þetta bendir til þess að breytingin á málnotkun með slíkum setningum hafi
hafist fyrr og jafnvel rutt leiðina fyrir ástandssagnir með vera að. En hvernig
samræmist þetta þeim hugmyndum að breytingin á notkun vera að + nh. sé
til kominn vegna áhrifa frá ensku? Við skulum nú líta nánar á þá spurningu.
„Nafnháttarsýki“ 53