Spássían - 2012, Side 20

20
„
Útigangshestar (1929) eftir Jón
Stefánsson. Einnig er þar sjaldséðara
verk eftir Jón Stefánsson, sem er
líklega frá því seint á ferli hans. Í
því verki eru litsterkar fígúrur, ein í
hverjum lit, á symmetrískum fleti,
með stóru húsi efst fyrir miðju
myndar. Myndin virðist í fyrstu varla
vera eftir Jón Stefánsson en áferð
og einkenni blágrás grunnsins sem
og fjöllin í fjarlægð eru óneitanlega í
hans stíl og tengja verkið hugsanlega
vetrinum.
 Ekki er mikið um skúlptúra á
sýningunni en einn þeirra er eftir
Ólöfu Nordal og nefnist Í rökkrinu.
Hér er um að ræða tvo flísalagða
skúlptúra með þjóðlegu mynstri
sem hefur verið skorið í hlutina.
Þessir tveir hlutar mynda verkið
og blasa við okkur á gólfinu þegar
gengið er inn í sal eitt. Í öðrum þeirra
er lýsi. Hér er því um þjóðlega og
þjóðsagnakennda vísun að ræða
sem hæfir vel vetrarstemningunni.
Á ganginum á hæðinni fyrir ofan
er skúlptúr eftir Huldu Hákon með
drungalegum og draugalegum
tón. Um er að ræða sjálfsmynd af
listakonunni með draugum.
 Á efri hæð safnsins í sal þrjú
er hins vegar að finna verk eftir
Kjarval, Ásgrím Jónsson, Kristján
H. Magnússon, Valgerði Briem,
Ólöfu Nordal og Hlyn Helgason.
Hér er einkum um landslagsverk að
ræða. Til sýnis eru nokkur verk eftir
Ásgrím Jónsson frá því um 1930.
Viðfangsefnið er einkum birtan í
landslaginu, enda höfðu verk eftir
Monet og aðra impressjónista heillað
hann á ferðum hans um Þýskaland
og Ítalíu um tveimur áratugum áður.
Á myndunum, sem einkennast af
hvítum lit, bregður Ásgrímur upp
landslagi úr nágrenni Reykjavíkur og
Hafnarfjarðar í vetrarbúningi. Hér
er snævi þakið landslag sem sýnir
okkur blæbrigði vetrarbirtunnar.
Eitt verk eftir Kristján H. Magnússon
grípur athyglina á milli verka Ásgríms.
Kristján er lítt þekktur í íslenskri
myndlist en hann lést aðeins 34 ára
að aldri eftir að hafa náð frábærum
árangur í Bandaríkjunum þar
sem hann stundaði nám. Verkið á
sýningunni heitir Vetur á Þingvöllum
(1932) og sýnir snævi þakið landslag.
 Á endaveggjum salarins eru tvö
landslagsverk eftir Kjarval. Þau eru
öllu litríkari og litsterkari en verk
Ásgríms og virðast í fyrstu ekki
endilega vetrarverk en vetrarvísunina
er að finna í titlum verkanna. Á
veturna er ekki endilega snjór eins
og hér má sjá, hér er um litríkan
vetrarbúning að ræða. Kjarval sýnir
okkur í þessum verkum Mosfellsheiði
og Vífilfell að vetri.
 Á sýningunni er einnig mun
nýrra verk frá 2009, Transit, eftir
Hlyn Helgason. Hér er brugðið
upp þremur mjög kaldranalegum
ljósmyndum sem teknar eru út um
flugvélarglugga. Þær sýna okkur
ískaldan dag.
 Á sýningunni er að finna nokkur
verk eftir Valgerði Briem. Hér er um
að ræða grafíkverk, svarthvít verk,
sem Valgerður nefnir Landlit og eru
í raun abstraktverk. Það má deila
um hvort hér sé um vetrarmyndir að
ræða en það er túlkunaratriði eins
og segja má um önnur abstraktverk
sýningarinnar. Verk eftir konur eru
tiltölulega fá á sýningunni en annað
verk eftir íslenska listakonu er verkið
Fjórir hvítir hrafnar eftir Ólöfu
Nordal. Hér er engin bein vísun í
vetur. Hrafninum bregður þó gjarnan
fyrir í slíku samhengi meðal annars í
þjóðsögum sem gjarnan voru sagðar
á köldum vetrarnóttum.
 Sýningin er góð kynning og yfirlit
á ýmsum stefnum og stílum innan
íslenskrar myndlistar og spannar um
hundrað ára bil, sýnir ólíkar kynslóðir
og nálganir. Hér gefst tækifæri
til að kynnast sýnishorni af þeirri
stóru listaverkaeign sem Listasafn
Íslands á en safneignin telur um
10.000 verk. Ætti því enginn að láta
sýninguna fram hjá sér fara heldur
láta vetrarverkin ylja sér og veita
innblástur í svörtu skammdeginu.
Sýningin stendur til 31. janúar 2013
og er opin alla daga nema mánudaga
frá kl. 11–17.
Verkin eiga
vetrareinkenni
sameiginleg á einn eða
annan hátt svo sem
myrkur, snjó, kulda
eða vetrarbirtu og
bera margar hverjar
vetrarlegan titil.
Jón Stefánsson 1881-1962
Útigangshestar, 1929
Listasafn Íslands LÍ 365
Snorri Arinbjarnar 1901-1958
Bergstaðastræti, 1938
Listasafn Íslands LÍ 599