Spássían - 2012, Síða 54

54
og útkoman var texti sem fórnaði gáska og glettni fyrir
meiri þyngsli, samkvæmt Hobbita-sérfræðingnum John
D. Rateliff, og umbreytti aðalpersónunum að sama skapi:
Gandalfur varð valdsmannslegri, Þorinn spilltari og Bilbó
meiri vitleysingur. Sannarlega hefði verið áhugavert að sjá
hvernig Tolkien hefði tekist á við þann efnivið sem speglar
Hringadróttinssöguna – hefði Bilbó hitt 10 ára gamlan
Aragorn í heimsókninni til Rofadals? Hefði álfurinn
Legolas birst við hirð föður síns, konungs skógarálfanna?
Hefðu köngulærnar í Myrkviði orðið skelfilegri og líkari
hinni ógurlegu Skellu? Hefði vitkinn Ráðagestur leikið
stærra hlutverk? Hefði Sáron hlotið stærra hlutverk?
Hefði hringurinn tekið að spilla Bilbó jafnt og þétt, eins
og gefið er í skyn í Hringadróttinssögu? – en að þremur
köflum loknum leyfði Tolkien ónefndum vini að lesa yfir
handritið og ákvað að hætta endurskrifunum. „Þetta er
dásamlegt, en þetta er ekki Hobbitinn,“ var víst svarið
og Tolkien ákvað því endanlega að leyfa frumburðinum
að standa sér á parti með sína sjálfstæðu rödd frekar en
að troða honum inn í framhaldið og umbreyta verkinu í
forleik sem myndi ávallt standa í skugga þríleiksins fræga.
ENDURSÖGN PETER JACKSONS
Á meðan Tolkien virðist hafa tekið meðvitaða ákvörðun
um að halda þessum tveimur verkum aðskildum hefur
Peter Jackson og hans kvikmyndalið farið þveröfuga
leið að væntanlegri kvikmyndaaðlögun og ákveðið að
færa alls kyns aukaefni inn í söguna og gott betur. Svo
virðist sem kvikmyndirnar muni ganga mjög langt í að
túlka og bæta við nýju efni í einhvers konar tilraun til að
kvikmynda þann Hobbita sem Tolkien hætti við að skrifa.
Þessi ákvörðun hefur æst upp Tolkien-púritana, en margir
hverjir höfðu eytt miklu púðri í að kvarta yfir breytingum
Jackson á Hringadróttins-þríleiknum fyrir rúmum áratug.
Óttanum við viðbætur óx ásmegin við þær fréttir að
Jackson og félagar hefðu ákveðið að gera Hobbitann
að þríleik og fljótt heyrðust ásakanir um fégræðgi og
smánun á höfundarverki Tolkiens. Að vissu leyti eru
kvikmyndagerðarmennirnir að gera það sama og Tolkien
eyddi ævinni í – að laga Hobbitann að heildarverkinu – en
útkoman verður óhjákvæmilega mjög ólík upprunalegu
bókinni, einfaldlega vegna þess að með því að leyfa víðara
samhenginu að leka inn í söguna breytist stemningin og
um leið stíllinn. Í huga Tolkiens gat Hobbitinn ekki verið til
bæði sem barnslegt ævintýri og alvarleg epík innan sömu
útgáfu, en sannarlega verður forvitnilegt að sjá hvernig
Jackson tekst til að sameina stílbrögðin tvö. Í fyrirsögn
hjá fyrrnefndu hefti Empire stendur að þríleikur Jacksons
verði „epískari, fyndnari og enn nær bókinni“, en eins og
harðorðar gagnrýnisraddir á The Hobbit Movie Forum
spjallborðinu hafa bent á er ómögulegt að vera bæði „nær
bókinni“ og „epískari“ vegna þess að það er einfaldlega
þversögn. Eftir því sem kvikmyndin stækkar fjarlægist hún
jafnframt bókina og færist nær Hobbitanum sem vinur
höfundarins hafnaði á sínum tíma. Því má færa rök fyrir
því að Jackson sé í raun að ganga þvert á ákvörðun Tolkiens
um nýjan Hobbita með því að vinna áfram með þráðinn
sem höfundurinn lauk aldrei við, en sú nálgun leikstjórans
vekur óneitanlega upp þá gömlu hættu að endurskrif í átt
að heildarsamhenginu verði á kostnað þeirrar gáskafullu
stemningu sem einkennir upprunalegu söguna.
 Gagnrýnendur Jackson eru full meðvitaðir um að ýmsu
þarf að breyta til að laga bók að kvikmynd og flestir fagna
þeir allri umgjörð þríleiksins um Hringadróttinssögu hvað
varðar útlit, hönnun, tónlist, leikara og þar fram eftir
götunum. Tennurnar og klærnar koma ekki fram af alvöru
fyrr en farið er að ræða handritin og þá beinast árásirnar
að tilhneigingu Jacksons til að uppfylla hefðir (og klisjur)
Hollywood, fyrst og fremst hvað varðar togstreitu á milli
persóna, framþróun og breytingar á einstökum persónum
og upphafningu á dramatísku risi í uppbyggingu hverrar
kvikmyndar fyrir sig. Af helstu dæmum má nefna að

Tolkien ákvað því
endanlega að leyfa
frumburðinum að standa
sér á parti með sína
sjálfstæðu rödd frekar
en að troða honum inn í
framhaldið og umbreyta
verkinu í forleik sem myndi
ávallt standa í skugga
þríleiksins fræga.
Svo virðist sem
kvikmyndirnar muni
ganga mjög langt í að
túlka og bæta við nýju
efni í einhvers konar
tilraun til að kvikmynda
þann Hobbita sem
Tolkien hætti við að
skrifa.
„
„