Fréttablaðið - 24.11.2020, Blaðsíða 74

Fréttablaðið - 24.11.2020, Blaðsíða 74
Skáldsagan A Christmas Carol, eftir Charles Dickens, kom út þann 19. desember 1843. Sögu þessa hafa eflaust f lestir heyrt eða séð að minnsta kosti einu sinni um ævina, enda hefur hún verið útfærð ótal sinnum undanfarin 177 ár. Sagan hefur margsinnis verið sviðsett sem leikrit, söngleikur, óperur og ballettar að ógleymdum öllum þeim kvikmyndum og sjón- varpsþáttum sem byggja á eða eru unnin upp úr sögunni um hinn níska og bitra Ebenezer Skrögg. Sagan er sígild af þeirri einföldu ástæðu að kjarni hennar er sam- mannlegur auk þess sem hún er vitaskuld mjög viðeigandi á hverju einasta ári þegar við getum öll tengt við boðskap hennar. Jólasaga Dickens, A Christmas Carol, er í hugum margra órjúfan- legur hluti jólanna á meðan aðrir kunna að hafa fengið sig fullsadda af því sem fyrir þeim er lítið annað en gömul tugga um hundleiðin- legan fýlukall. Jólasagan er þó til í slíkum fjölda ólíkra útgáfa að það hlýtur að vera nánast ómögulegt að geta ekki fundið í það minnsta eina sem hægt er að láta sér líka við. Þótt hér sé aðeins brotabrot af úrvalinu eru hér nokkrar góðar útgáfur þessarar klassísku jóla- sögu sem er tilvalið að kíkja á yfir hátíðarnar. Jólasagan endalausa Jólasaga Dickens, A Christmas Carol, sem kom út árið 1843 er í huga margra órjúfanlegur hluti jólanna. FRÉTTABLAÐIÐ/GETTY Hvort sem maður elskar Jóla- sögu Dickens eða er kominn með algjört ógeð á henni er eiginlega óhjákvæmilegt að sjá Skröggi gamla bregða fyrir í einhverri mynd í kringum jólin. Kvik- myndaútgáfur sögunnar eru að vísu svo margar og fjölbreyti- legar að eflaust ættu allir að geta fundið í það minnsta eina við sitt hæfi. Edda Karítas Baldursdóttir Scrooged (1988) Jólasaga í nútímabúningi. Myndin fjallar um Frank Cross (Bill Murray), forstjóra sjón- varpsstöðvar, sem hyggst sýna Jólasögu Dickens í beinni útsendingu um jólin. Frank er, eins og Skröggur, sjálfselskur leiðindapúki sem hikar ekki við að reka fólk og svívirða þrátt fyrir jóla- hátíðina. Eins og í Jólasögu er Frank heimsóttur af þremur draugum sem sýna honum villu síns vegar og minna hann á hinn sanna anda jólanna. Kar- en Allen, sem er þekktust sem Marion úr Indiana Jones-mynd- unum, fer með eitt aðalhlut- verkanna. Scrooge, or, Marley's Ghost (1901) Elsta kvikmyndaða útgáfa Jólasögu sem varðveist hefur er aðeins um það bil sex mínútur að lengd. Þessi þögla og svarthvíta stuttmynd hefst þegar Bob Cratchit vísar manneskju út af skrifstofu Skröggs að kvöldi aðfanga- dags og henni lýkur þegar Skröggur fær að sjá sína eigin gröf. Draugar liðinna, núverandi og komandi jóla birtast ekki í myndinni heldur kemur það í hlut draugs Marley, félaga Skröggs, að vitja hans í þeirra stað. Þessa 119 ára gömlu útgáfu er að finna á YouTube og um að gera að kíkja á hana um jólin. Carry on Christmas (1969) Bresku Áfram-grínmyndirnar, Carry On, lifa líklega enn í minningum einhverra en þær voru framleiddar á árunum 1958–1978. Fjögur ár í röð voru gefnir út sérstakir Carry On-jólaþættir og var sá fyrsti grínútgáfa af Jólasögu Dick- ens. Myndin skartaði fastaliði úr Carry On-hópnum með hrukkudýrið Sidney James fremstan í flokki sem Scrooge en Barbara Windsor, Hattie Jacques og Charles Hawtrey eru ekki langt undan. Scrooge (1970) Scrooge er Jólasaga með hefðbundnu sniði fyrir utan að hún er færð í söngleikja- búning. Þeir sem eru hrifnir af söngleikjum en minna fyrir Jólasögu gætu gefið þessari séns. Stjörnustríðs-aðdá- endur fá síðan smá bónus þar sem enginn annar en sjálfur Obi-Wan Kenobi, Sir Alec Guinnes, fer með hlutverk Ja- cobs Marley. Aðalhlutverkið er svo í höndum ekki síðri leikara, þar sem Albert Finney bregður sér í gervi Skröggs. Mister Magoo's Christmas Carol (1962) Eins og hér kemur fram eru til allnokkrar sniðugar teikni- myndaútgáfur af þessari klassísku sögu. Hinn staurblindi Mister Maggoo er þó kannski ekki beint karakterinn sem maður ímyndar sér í Jólasögu- búningnum og hvað þá Mr. Maggoo í söng- leikjaformi. Bugs Bunny's Christmas Carol (1979) Þessi mynd var hluti af um það bil hálftíma löngum þætti með nokkrum jóla- stuttmyndum. Í Jólasögu- hlutanum er það Kalli sjálfur, en ekki draugar, sem hrellir hinn fégráðuga gullgrafara Yosemite Sam. Allir helstu Looney Tunes-félagarnir eru á sínum stað en Porky Pig fer með hlutverk Bob Cratchit og Tweety Bird er Tiny Tim. A Sesame Street Christmas Carol (2006) Sesamstræti, eða Sesam, opnist þú, eins og þættirnir hétu á Stöð 2 í gamla daga, kom með sína eigin útgáfu af þessari klassísku sögu árið 2006. Í þessari útfærslu poppa þrír draugar út úr hversdaglegum hlutum og sýna ruslatunnubúanum fúla, Oscar, sem hefur lítið gaman af jólunum, ýmsar dæmi- sögur. Þarna má sjá marga þekktustu íbúa Sesamstrætis bregða fyrir, svo sem Bert og Ernie, Big Bird og Elmo. The Smurfs: A Christmas Carol (2011) Allir Strumparnir í Strumpabæ undirbúa jólin, auðvitað að undanskildum fýlustrumpi sem hatar jólin eins og flest annað. Fýlustrumpur fær heimsókn frá þremur drauga- strumpum sem reyna að vekja í honum jólaandann. Í myndinni er blandað saman tveimur tölvu- gerðum teiknistílum, þeim úr kvikmyndinni um Strumpana sem einnig kom út árið 2011 og stíl sem minnir á gömlu Strumpateikni- myndirnar sem við könnumst flest við. Every Day is Christmas (2018) Ólíkt öðrum útgáfum á þess- um lista bregður kona sér hér í gervi Skröggs. Alexis (Toni Braxton) er athafnakona sem lætur ekkert standa í vegi sínum á framabrautinni. Það er ekki fyrr en að látin móðir hennar vitjar hennar á jólum að hún fer að upplifa sannan anda jólanna. A Christmas Carol (2019) Nýjasta tilbrigðið við söguna, og örugglega ekki það síðasta, heitir einfaldlega A Christmas Carol. Þarna er á ferðinni ör-sería (mini series) frá BBC. Guy Pearce fer með hlut- verk Skröggs og Andy Serkis, sem leikur gjarnan furðu- verur eins og Gollri í Hringa- dróttinssögu, er í essinu sínu í hlutverki fortíðardraugsins. Einnig skarta þættirnir leikaranum unga Joe Alwyn í hlutverki Bob Cratchit. Joe þessi Alwyn er reyndar hvað þekktastur fyrir að vera kærasti stórsöngkonunnar Taylor Swift. Blackadder's Christmas Carol (1988) Grínþættirnir stórgóðu með Rowan Atkinson í titilhlut- verki komu með sína eigin sniðugu og öðruvísi útgáfu af sögunni þann 23. desember árið 1988. Ebenezer Blackadder er, ólíkt nafna sínum Skröggi, indælasti og gjafmildasti maður Englands. Hann er heimsóttur af draugunum þremur sem sýna honum uppátæki forfeðra hans og afkomenda. Draugarnir segja honum að ef hann verði illur sjálfur muni allt fara á annan veg fyrir Blackadder-ættina. Auk Rowan Atkinson er Tony Robinson á sínum stað sem Baldrick og Miranda Richardson, Stephen Fry og Hugh Laurie, sem öll eru fastagestir í Blackadder-þátt- unum, birtast í kunnuglegum rullum. 24. nóvember 2020 JÓL 2020 52 FRÉTTABLAÐIÐ
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.