Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2020, Side 24

Hvað getum við gert til að auka hamingjuna?
Í diplómanámi mínu í jákvæðri sálfræði hef ég m.a. lært hvernig hægt er að auka
eigin vellíðan og hamingju. Öll viljum við vera hamingjusöm. hvað þýðir það? hvað
getum við gert til að auka hana? hvernig er dagsformið? hve mikil er vellíðanin og
hamingjan yfir alla ævina? Þetta snýst ekki um að við lendum aldrei í neinum
erfiðleikum. Sorg, mistök, vonbrigði og áföll eru eðlilegur hluti af lífinu. hvernig við
vinnum úr þessum erfiðu tilfinningum hefur áhrif á vellíðan okkar og hamingju.
hvað gerir lífið gott? jákvæðar tilfinningar (s.s. gleði, von, bjartsýni, ást, kær-
leikur, samkennd, þakklæti, fyrirgefning og spaugsemi) hafa mikið að segja. Einnig
virkni (taka þátt, lifa lífinu lifandi) og tilgangur (finna tilgang í lífinu). Vellíðan og
hamingja hafa ekki bara áhrif á hvort lífið er skemmtilegt eða ekki heldur einnig á
heilsu og hvernig okkur tekst að njóta okkar í vinnu og einkalífi.
Hvað er jákvæð sálfræði?
jákvæð sálfræði (positive psychology) er vísindaleg aðferð til að kanna mannlega
eiginleika. rannsakað er hvað fólk gerir rétt, hvað gerir lífið þess virði að lifa því.
Leitað er svara við spurningunni: hvað einkennir fólk sem líður vel og nær að
blómstra? Meðal viðfangsefna er vellíðan einstaklinga í einkalífi, á vinnustöðum, í
skólum og samfélögum. greinin er þverfagleg. Markmiðið í jákvæðri sálfræði er að
rannsaka hvernig má gera gott líf betra og hvað þarf til þess að einstaklingurinn geti
lifað hamingjusömu lífi. Það er ekki síður mikilvægt að átta sig á hvaða þættir auki
vellíðan og hamingju eins og hvað hafi áhrif á kvíða og þunglyndi. Bókin authentic
happiness eftir M. Seligman (2002) er kjörin fyrir þá sem vilja kynna sér jákvæða
sálfræði. Martin Seligman er einn af upphafsmönnum jákvæðrar sálfræði. hvernig
getum við aukið vellíðan og hamingju? T.d. með að byggja upp seiglu, hlúa að per-
24 tímarit hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 96. árg. 2020
Röndótta mær
Ástrós Sverrisdóttir
Ástrós Sverrisdóttir hjúkrunarfræð-
ingur og verkefnastjóri vísindarann-
sóknarinnar Arfgeng heilablæðing,
Landspítala.
Ef hamingjan væri mær væri hún röndótt og alla vega á litinn. Litirnir myndu endurspegla
dagana í samræmi við vellíðan og hamingju. Sumir dagar eru bjartir (skærgulir), aðrir hlutlausir
(gráir), enn aðrir svartir. Sönn hamingja snýst ekki um að allir dagar séu bjartir. Stuðmenn
sungu: „Röndótta mær, röndótta fljóð, viltu vera mér örlítið góð … ég dansa Óla skans með
glans, ég spila fiðlu, dansa, langspilið á, ég syngja kann.“ Ef við höldum áfram þessari mynd-
líkingu er margt sem hvert og eitt okkar getur gert til að hafa áhrif á vellíðan og hamingju,
hvort sem það er að dansa, spila langspilið á eða syngja.
„Markmiðið í jákvæðri sálfræði er að rannsaka hvernig má gera
gott líf betra og hvað þarf til þess að einstaklingurinn geti lifað
hamingjusömu lífi. Það er ekki síður mikilvægt að átta sig á hvaða
þættir auki vellíðan og hamingju eins og hvað hafi áhrif á kvíða og
þunglyndi.“