Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2020, Blaðsíða 66

Ákvörðun um meðferðarmarkmið er ævinlega tilefni til heiðarlegra umræðna á milli
umönnunaraðila, sjúklings og aðstandenda hans, t.d. á fjölskyldufundum, svo tryggt
sé að áframhaldið sé í samræmi við óskir hans. Skýr skráning skiptir máli, t.d. við
yfirfærslu sjúklinga á milli deilda eða stofnana. Í ályktun ana og víðar er einnig
komið inn á að meðferðaráætlanir þurfa að vera aldursmiðaðar og menningar -
miðaðar. Lífsskoðanir fólks og hugmyndir um dauðann eru háðar aldri, búsetu og
aðgengi að heilbrigðisþjónustu svo eitthvað sé nefnt.
Skerpum hlutverkið og sýnum
frumkvæði
hjúkrunarfræðingum finnst hlutverk sitt í umræðu um meðferðarmarkmið ekki
skýrt þó að í siðareglum hjúkrunarfræðinga og fyrirliggjandi leiðbeiningum sé gert
ráð fyrir virkri þátttöku þeirra eins og annarra heilbrigðisstarfsmanna. Það er tíma-
bært að hjúkrunarfræðingar sjálfir skerpi á því hlutverki, það er engra annarra að
gera það. hér eru nokkrar hugmyndir um hvernig er hægt að standa að því:
• Efla hæfni sína í að ræða um meðferðarmarkmið með því að kynna sér klínískar
leiðbeiningar.
• Efna til umræðu á vinnustöðum sínum um klínískar leið beiningar um með -
ferðar markmið, á hvern hátt hjúkrunarfræðingar geta tekið þær til sín og sinnt
hlutverki sínu í samvinnu við aðrar stéttir.
• Taka afstöðu með sjúklingum sem þeir sinna og hlusta vel eftir hugmyndum
þeirra um framvindu sjúkdómsins og óskum ef til þess kemur að þeir verði ófærir
um að taka ákvörðun um meðferð sína undir lok lífs sjálfir.
• útbúa, staðfæra og innleiða eða nota fyrirliggjandi fræðsluefni fyrir sjúklinga og
aðstandendur þeirra sem getur komið að gagni í umræðum um óskir við lífslok.
• nýta sér „verkfæri“ eins og viðtalsramma sem geta veitt stuðning í ákvörðunar-
ferlinu.
• hafa frumkvæði að því að semja og innleiða klínískar leiðbeiningar um með -
ferðarmarkmið á vinnustöðum ef þær eru ekki þegar til.
• æfa sig í orðavali og að tala frekar um meðferðarmarkmið en meðferðartakmark-
anir, t.d.: „Markmiðið núna er að mömmu þinni líði eins vel og kostur er og að
forðast að gerðir sem geta valdið henni meiri vanlíðan en ástæða er til.“
Lokaorð
af framansögðu má ráða að mikilvægt er að hefja umræðu um hugmyndir fólks við
lífslok fyrr en venja hefur verið til. fleira fólk nær háum aldri og lifir lengur með
langvinna sjúkdóma en áður gerðist. Með ýmsum aðferðum er hægt að lengja líf en
því geta fylgt þverrandi lífsgæði. Með samræðum um meðferðarmarkmið er fólki
gefinn kostur á að velta fyrir sér framtíðarhugmyndum sínum og óskum ef til þess
kemur að það missi heilsuna og verði sjálft ófært um að taka ákvarðanir.
hjúkrunarfræðingar eru vel menntuð stétt, oft í nánu sambandi við fólk sem þeir
hjúkra og gjarnan í leiðtogahlutverki á vinnustöðum sínum. Þeir geta nýtt ýmsar leiðir
til að efla hæfni sína ef þeim finnst eitthvað skorta á hana til að geta veitt öndvegis -
hjúkrun. Stundum þarf kjark til að hefja máls á atriðum í starfi og umhverfi og til að
æfa útfærslur þannig að allir njóti góðs af, að sjálfsögðu með sjúklinginn í öndvegi.
reynsla mín úr starfi sem hjúkrunarfræðingur á hjúkrunarheimili, lyflækninga-
deild og líknardeild hefur kennt mér að í samskiptum við sjúklinga og aðstandendur
skiptir máli að finna til öryggis í hlutverki sínu.
Sem aðstandandi við andlát ástvina hef ég notið góðrar þjónustu hjúkrunarfræð-
inga og annarra heilbrigðisstarfsmanna. Við þær aðstæður hef ég fundið á eigin
skinni hvað örugg og fumlaus framganga skiptir miklu máli fyrir traust og trú á þeim
ákvörðunum sem eru teknar og þeim skrefum sem eru stigin.
þorgerður ragnarsdóttir
66 tímarit hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 96. árg. 2020