Vinnan - 01.09.1946, Qupperneq 7

Alþýðusamband íslands í dag
Nýsköpun og kjarabœtur
Frá 17. þingi Alþýðusambandsins haustið 1942, að
sameiningarmenn náðu meirihlutaaðstöðu í verkalýðs-
samtökunum og skipulagsform hins stéttarlega sjónar-
miðs komst í framkvæmd, hefur sambandið einbeitt á-
hrifum sínum út á við að því að vekja þjóðina, og þó
einkum hinar vinnandi stéttir til skilnings á nauðsyn
þess að efla atvinnuvegi landsins, svo stýrt yrði hjá at-
vinnuleysi í framtíðinni og að þjóðin gæti staðið föstum
fótum í efnahags- og viðskiptalegu tilliti gagnvart um-
heiminum. Með þetta fyrir augum hefur sambandinu
tekizt s.l. 4 ár að gera atvinnumálin að brennandi hugð-
arefni verkalýðssamtakanna, sameina hina vinnandi
þjóð um þetta mál á stéttarlegum grundvelli og skapa
sterkt almenningsálit í landinu til framdráttar þeirri
þjóðmálastefnu, er hrint gæti í framkvæmd þörfum
fólksins og óskum um eflingu atvinnuveganna.
Með myndun núverandi ríkisstjórnar var merkum
áfanga náð á þessari braut, enda hafa þeir hlutir
gerzt í atvinnumálum í núverandi stjórnartíð hér á
landi, þjóðinni til velfarnaðar, að jafnvel hinir bjartsýn-
ustu formælendur nýsköpunarinnar geta eftir atvikum
vel við unað og aðstaða vinnandi fólks á mörgum svið-
um batnað svo, að slíks eru eigi dæmi í sögu íslenzkra
verkalýðssamtaka á svo skömmum tíma, svo ekki sé
fjölyrt um hina auknu framtíðarmöguleika, ef áfram er
haldið á sömu braut.
Á braut nýsköpunarinnar hefur því Alþýðusamband
íslands ekki aðeins átt þessi ár sinn mikla þátt í því
að bægja óvætti atvinnuleysisins frá garði alþýðunnar,
heldur einnig og jafnframt skapað skilyrði, sem annars
voru útilokuð, fyrir þeim miklu kjarabótum sem orðið
hafa til handa verkalýðnum um land allt á þessu tíma-
bili.
Kjarabœtur verkalýðsins
1944-1946
Þegar núverandi sambandsstjórn hóf starfstíma sinn
höfðu helztu aðiljar um kaup og kjör í landinu, Al-
þýðusamband íslands og Vinnuveitendafélag íslands,
Þing Alþýðusambandsins árið 1942 markar tíma-
mót í sögu þess, með því að þá voru raunveru-
lega slitin að fullu hin skipulagslegu tengsl milli
Alþýðusambands og Alþýðuflokks og Alþýðusam-
band Islands gert að hreinu verkalýðssambandi.
A þeim fjórum árum, sem síðan eru liðin, hafa
gerzt svo margir og merkilegir atburðir í sögu
sambandsins, félagatala þess aukizt stórkostlega
og þeir sigrar unnizt í hagsmunabaráttu verka-
lýðsins, að vert þykir að Vinnan flytji eitthvað
um sambandið eins og það er í dag.
gefið yfirlýsingar þess efnis, að ríkisstjórnin gat vænst
þess að til áramótanna 1945 og 1946 yrðu ekki veru-
legar breytingar á kaupi og kjörum frá því sem var, að
öðru leyti en því sem tal’ist gæti til samræmingar og
lagfæringa.
Fyrir og eftir áramótin 1944—45 fóru fram umræð-
ur milli fulltrúa Alþýðusambandsins og Vinnuveitenda-
félagsins um heildarsamninga er gilda skyldu til árs-
byrjunar 1946, en líkur til samkomulags urðu eigi það
góðar, að sambandsstjórn teldi ómaksins vert að leita
umboðs hjá sambandsfélögunum til samningsgerðar.
Það vandaverk beið því sambandsstjórnar, að gera
hvort tveggja í senn: framfylgja kröfum sambandsfé-
laga um kjarabætur annars vegar og gæta þess jafn-
framt, að stjórnarsamvinna nýsköpunarinnar biði ekki
hnekki við hinsvegar.
A fyrra helmingi starfstímabilsins (1944—45) eru
á vegum sambandsins og félaga þess gerðir milli 60 og
70 kjarasamningar, sem allir færðu viðkomandi verka-
fólki mikilvægar kjarabætur.
A síðari helmingi starfstímabilsins (1945—46) hafa
ýmist verið gerðir eða eru í gangi milli 70 og 80 kjara-
samningar á vegum sambandsins og sambandsfélag-
anna.
A starfstímabilinu öllu hafa því sambandið og félög
þess haft með höndum um 150 kjarasamninga. Eru þó
ekki hér með taldir taxtar, er skipta tugum á þessu
tímabili.
Til þess að gefa hugmynd um athafnir heildarsamtak-
anna á þessu starfstímabili í launa- og kjaramálunum,
VINNAN
197