Vinnan - 01.09.1946, Blaðsíða 58

Klakabarið skip
Skepnurnar eru hinsvegar allt annarrar skoðunar um
rúginn og éta hann með mestu ánægju. Bygg er einkum
fyrirtak til svínafóðurs. Fyrir stríðið fluttu Þjóðverjar
inn yfir 3 milljónir smálesta af byggi frá Rússlandi,
nær einvörðungu til fóðurs, og auk þess yfir 800.000
smálestir af maís. Það kom á daginn, að svínin fitna
prýðilega af maís, en vegna vandlátra neytenda, sem
ekki vilja alltof feitt flesk, verður að ala svínin á byggi
nokkurn tíma áður en þeim er slátrað. Þess vegna verð-
ur að ala hina sílskipuðu ensku og dönsku grísi á
byggí-
Af einni ástæðu væri það líka erfitt fyrir okkur menn-
ina að vera án byggs — því að þá yrðum við að vera
án öls. Ölbruggarar nota mestan hluta byggsins. Þeir
borga það dýru verði en gera líka miklar kröfur til gæð-
anna, og því fer fjarri, að þeir séu alltaf ánægðir með
rússneska byggið. Maltbygg er aðeins ræktað á vissum
stöðum í Rússlandi, því að byggauðugustu héruð lands-
ins hafa ekki getað framleitt bygg, sem er hentugt til
ölheitu. Maltbygg vex einkum all norðarlega í norð-
vestur Ukrainu og Póllandi. Þaðan breiðist það út til
Mið-Evrópu. Bezta maltbyggið vex á sömu slóðum og
beztu humlarnir: í Bæheimi og á Mæri, hinni núverandi
Tékkóslóvakíu. Ungverskt og þýzkt bygg er hér um bil
jafn gott og sama máli gegnir um amerísk bygg frá
Kaliforníu og norðaustur ríkjunum.
Þjóðverúar rækta mikið af maltbyggi, en svo mikið
er bruggað af öli í landinu, að framleiðslan hrekkur
hvergi nærri alltaf fyrir þörfunum. I stórum dráttum
séð, hafa Þjóðverjar þó dregið mjög úr bygginnflutn-
ingi sínum eftir heimsstyrj öldina með betri hagnýtingu
fóðurmjöls. Árin 1936—37 var bygginnflutningurinn
aðeins 141 þúsund smálesta, það er að segja tæpur
tuttugasti hluti af innflutningnum fyrir stríð.
Minni eftirspurn eftir höfrum
Hafrarnir eru hestunum það sama og byggið svínun-
um. Hafrar eru föðurmjöl eins og byggið og álíka ó-
heppilegir til bökunar, en þeir gefa okkur hin kunnu
og ágætu hafragrjón. I engilsaxnesku og skandínavísku
löndunum eru hafrar eftirlætis mannamatur, og Skotar
fullyrða meira að segja, að höfrunum megi þakka beztu
eiginleika þjóðarinnar: viljadug, seiglu og þrek. Sam-
kvæmt skozkum heimildum, eiga hafrarnir líka að vera
orsök annars og minna þekkts eiginleika, „hjartagæzk-
unnar“. Hvað sem þessu líður, þá voru hörkutól eins
og Livingston og Gordon aldir upp á hafragrjónum.
Gamall enskur málsháttur segir, að hafrarnir „séu
mannamatur í Skotlandi en hrossafóður í Englandi“.
En Skotarnir svara skætingi og segja: England er líka
frægt fyrir hesta og Skotland fyrir mennina..
Þessi lofsöngur um hafrana og hafragrjónin er ekki
ástæðulaus. Menn hafa lengi veitt því eftirtekt, að hafr-
arnir hafa þann eiginleika að auka lífsþrótt manna og
dýra. Á því sviði hafa hafrarnir mikla kosti fram yfir
byggið. Menn vita ekki orsök þess, en hitt er fullvíst,
að börnum og sjúklingum er alls staðar gefinn hafra-
grautur. Allir reyna að ala hesta sína á höfrum, og þeim
er ætlað að safna þrótti en ekki fitu.
Hafrar gera allra korntegunda minnstar kröfur til
jarðvegsins. Þó þrífast þeir hvergi ágætlega nema í
röku loftslagi. En þar sem jarðvegur er víða magur í
Evrópu og úrkoma næg, er hafraræktin þar meiri en í
nokkurri annarri heimsálfu. Fyrir heimsstyrjöldina
framleiddi Evrópa, að Rússlandi meðtöldu, tvo þriðju
af allri heimsframleiðslunni, Norður-Ameríka hér um
bil þriðjung og hinar álfurnar aðeins smávegis.
Bandaríkin, Sovétríkin, Þýzkaland og Kanada eru
mestu hafraframleiðslulönd heimsins. í Argentínu er
fremur lítil hafrarækt, en útflutningurinn er mikill, því
að heimanotkunin er hverfandi. Fyrir heimsstyrjöldina
fluttu Þjóðverjar dálítið inn, en eru nú orðnir sjálf-
bjarga á því sviði og flytja meira að segja út dálítið af
248
VINNAN