Vinnan - 01.09.1946, Blaðsíða 8

borið saman við fortíðina, má geta þess, að á næsta
starfstímabili á undan voru gerðir um 50 kjarasamn-
ingar á vegum sambandsins, og hafa því athafnir sam-
bandsins á þessu tímabili þrefaldast á við það sem áður
var í bezta lagi eða því sem næst.
Frá því er skipulagsbreyting sambandsins varð að
veruleika og sameiningarmenn tóku við stjórn þess, til
dagsins í dag, hafa því um 200 kjarasamningar verið
gerðir á vegum sambandsins, þar af % á síðasta starfs-
tímabili.
Einstahir hjarasamningar
Margir þeirra kjarasamninga, sem gerðir hafa verið,
eru hinir mikilvægustu, þótt hér verði eigi nefndir nema
örfáir.
Vegavinnusamningurinn. — Með honum náði sam-
bandið fram öllum helztu atriðunum er 18. sambands-
þingið lagði áherzlu á, og ekki höfðu náðzt áður.
Forgangsréttur félagsbundinna manna innan Alþýðu-
sambandsins er nú samningsbundinn. Aður gilti for-
gangsrétturinn aðeins á kjarasvæðium þar sem hann
hafði verið samningsbundinn af viðkomandi félagi í
héraði.
Viðkomandi sambandsfélag getur nú með samningum
eða viðurkenndum taxta heima fyrir breytt kaupi og
kjörum á kjarasvæði sínu hvenær sem hentugleikar
leyfa, án þess að það komi í bága við vegavinnusamn-
inginn. Með þessu móti hefur samræmingu launakjar-
anna verið rudd braut svo sem raun ber vitni á þessu
starfstímabili, í strjálbýlinu.
Áður giltu ákvæði vegavinnusamningsins á kjara-
svæðum utan félagssvæði, á meðan honum hafði ekki
verið sagt upp, þannig að slíkar breytingar þurftu að
kosta uppsögn á vegavinnusamningnum öllum.
Þá fékkst því einnig til leiðar komið, að vegagerð-
inni er ekki lengur heimilt að taka á leigu bifreiðar
manna, sem ekki aka þeim sjálfir, á meðan völ er á
atvinnubílstjórum á kjarasvæðinu.
Fleiri endurbætur fengust á vegavinnukjörunum.
Samningur um kaup og kj'ór matreiðslukvenna í vega-
og brúagerð er merkilegt nýmæli, enda sá fyrsti, sem
gerður hefur verið af því tagi.
Með honum hefur matreiðslustúlkum í vega- og brúa-
gerð verið í fyrsta skipti tryggður vinnudagur sam-
bærilegur öðrum starfsstéttum, fullkomin greiðsla fyrir
yfirvinnu, og öryggi gagnvart þeirri ofþrælkun, sem
áður þekktist í þessu starfi, auk beinnar launahækkunar.
Kjarasamningur Verzlunarmannafélags Vestmanna-
eyinga er sérstaklega merkilegur vegna þess, að hann
er sá fyrsti, sem gerður er þar og hefur orðið upphaf
mikillar stéttarvakningar meðal verzlunarmanna víða
um land.
Samningur Nótar, félags netavinnufólks er nýmæli,
ekki aðeins sakir þess, að með honum fengust meiri
kjarabætur en dæmi eru til áður í sögu félagsins, og
þótt víðar sé leitað, heldur einnig vegna þess, að í fyrsta
skipti þá fæst með samningi milli stétta fullkomið jafn-
rétti kvenna og karla í launamálum og lögleg viðurkenn-
ing fyrir iðnréttindum netavinnufólksins.
Til merkra kjarasamninga mætti, auk þessa, telja
samning Félags garðyrkjumanna, Mj ólkurfræðingafé-
lags íslands, starfsmannafélagsins „Þórs“, Verkalýðs-
félags Austur-Eyjafjallahrepps, Verkamannafélagsins
Þróttar, Siglufirði, o. fl., sem hver fyrir sig hafa sína
sögulegu þýðingu.
Síldveiðisamningarnir sumarið 1945 og farmanna-
samningarnir síðustu eru vissulega fyrir margra hluta
sakir hinir mikilvægustu, en hefðu án efa getað orðið
sjómönnum auðunnari og betri, ef betri samvinna hefði
getað tekizt milli einstakra félaga, sem að þeim stóðu,
og heildarsamtakanna.
Samrceming á kjörum vörubifreiðastjóra. — Á starfs-
tímabilinu hefur mikið verið unnið að samræmingu á
kjörum vörubifreiðastjóra. Er þessu nú svo á veg kom-
ið, að víðast hvar um landið gilda því sem næst sömu
kjör og í Reykjavík við tímakeyrslu vörubifreiða, enda
hafa víða um land verið stofnaðar deildir vörubifreiða-
stjóra í sambandsfélögum.
Þann 4. jan. s.l. kallaði sambandið saman ráðstefnu,
að tilhlutun Vörubílstjórafél. Þróttar, með fulltrúum
vörubifreiðastjóra af Suðurlandsundirlendinu og ná-
grenni Faxaflóa. Árangur ráðstefnunnar varð sá, að nú
gildir á langleiðum einn og sami taxti í Reykjavík og
nærliggjandi sýslurn á Suðvesturlandi.
Launadeilur
Hinar margvíslegu kjarabætur, sem unnizt hafa með
öllum þeim samningum, er gerðir hafa verið á þessu
tímabili, má með sanni segja, að fengizt hafi á skömm-
um tíma og með tiltölulega lítilli fyrirhöfn, borið saman
við það sem áður var. Þetta ber að þakka tvennu:
I fyrsta lagi hagkvæmu stjórnmálaástandi, sem telja
má árangur réttrar afstöðu heildarsamtakanna til þjóð-
málanna síðan á 17. þingi sambandsins, s.I. 4 ár.
í öðru lagi sterkari stéttareiningu verkalýðsins en
nokkurn tíma áður og fullkomnari baráttuaðferðum
hans.
Á þessu tímabili hefur vissulega ekki orðið hjá því
komizt að til átaka kæmi. — í tugum tilfella hefur ekki
dregið til samkomulags fyrr en á enduðum verkfalls-
fyrirvara, og allmargar Vinnustöðvanir hafa orðið, sum-
ar jafnvel svo vikum skipti. í sumum þessara deilna
hefur Sambandið orðið að grípa til víðtækra aðgerða,
sem reynt hafa á stéttarþroska sambandsfélaganna og
stéttarlegt víðsýni þeirra meira en nokkru sinni áður
198
VINNAN